BitCoin Biter mi?

Geçtiğimiz günlerde ardarda yaşanan gelişmeler, geçen yılın yıldız yatırım aracının sonunun geldiği söylentilerini arttırdı ancak bundan 4 yıl önce Bloomberg BusinessWeek dergisine yazdığım şu yazı Bitcoin’in geçmişinden geleceğine ışık tutabilir.

'
“Finans sektörü BitCoin konusunda ikiye ayrılmış durumda; geleneksel ekolden gelen kesim, bunun bir balon olduğunu ve bir süre sonra arkasında pek çok BitCoinzede bırakarak patlayacağını savunurken, İnternet dünyasının dinamiklerine aşina öteki kesim ise siber dünyanın farklı alanlarında BitCoin kullanımının artmasıyla fiyatının daha da yükseleceğini iddia ediyor.

Kişisel olarak kendimi ikinci gruba yakın hissetsem de, BitCoin’in özelikle dolaşım miktarının sınırlı olması nedeniyle bir para birimi kimliğinden uzaklaşarak altın, gümüş gibi bir yatırım enstrümanı olma özelliğinin ağır basacağını ve giderek artacak oynaklığı yüzünden arkasında epey kırık kalp bırakacağını düşünüyorum.

Ancak bu kötümser öngörüm bile, BitCoin kavramını ortadan kaldıracak nitelikte değil! Aksine mevcut işleyişin yaratmakta olduğu devasa finansal balon karşısında tüketicilerin, BitCoin gibi hacmi sınırlı bir sisteme bile ‘tutunacak bir dal’ olarak baktıklarının ve böyle bir sistemi yaşatabileceklerinin bir kanıtı.”

BitCoin’in geleceği üzerine Aralık 2013’de BloombergBusinessweek Türkiye için yazdığım ve yukarıda bitiş kısmını sizlerle paylaştığım bu yazının ardından dünyanın finans gündemine oturan siber para birimine ilişkin geçtiğimiz aylarda önemli gelişmeler yaşandı. Önce BitCoin alım-satımlarının üçte ikisinin yapıldığı Japonya mahreçli sanal döviz bürosu Mt.Gox’un iflas etmesiyle hesaplarında tuttuğu yüzbinlerce yatırımcıya ait yaklaşık 750.000 BitCoin (bu aralar 500 milyon dolara karşılık geliyor) ve BitCoin alımı için Mt.Gox’a yatırılan miktarı belirsiz milyonlarca dolar ‘yok oldu’ ve siber para biriminin değeri hızla düşmeye başladı. Şubat 2014’e 800 dolar civarında başlayan alım-satım değeri, Mt.Gox’un iflas açıklamasının ardından bir ara 400 doların altına düştü. Ancak BTCe, BTC China gibi büyük Bitcoin alım-satım oyuncularının desteğiyle yeniden toparlanarak Mart ayına 600 dolar civarı bir seyirle girdi ama Nisan ayında yine 450 dolar seviyelerinde dolaşıyor.

Peki bu gelişmeler ne anlama geliyor? İlk olarak BitCoin’in bir yatırım aracı olarak çok riskli olduğunu söylüyor bizlere. Kenarda kıyıda duran birikimini buraya yatırmak isteyenler için kumardan farksız BitCoin. Sistemi merak eden ve ilgisi olanlara, ancak ve ancak tamamen gözden çıkartılabilecekleri cüzi bir miktarı BitCoin’in işleyişini tecrübe etmek için kullanmalarını öneririm.

Bunun dışında ‘BitCoin bitti mi?’ diye soranlara da, ‘BitCoin biter mi?’ şeklinde bir soru ile yanıt vermek isterim. Bir finansal sistemi ayakta tutan en önemli unsur güvendir. Bu da, kimi zaman onun arkasında duran Merkez Bankası, Kredi Kartı şirketi, banka gibi kurumlarla kimi zaman da onu destekleyen piyasa oyuncuları ve alıcı-satıcılarla sağlanır. Evet, Mt.Gox’a güvenen yüzbinlerce yatırımcı şu anda mağdur durumda ancak mevcut finansal sistemde de batan bankalar ya da krize giren devletlerin vatandaşları benzer durumları yaşamakta. BitCoin ile ilgili güven unsuru, işte tüm bu kriterlere göre tesis edilecek ya da edilemezse sistem çökecek. Şu an itibarıyla siber para birimi, ilk ve en büyük sistemik krizini atlatmış görünüyor ancak ‘sağlığını geri kazandı mı?’ sorusunun yanıtını vermek için henüz erken.

Kamuyounun merak ettiği bir diğer husus da, BitCoin’in bu düşüşünün finans piyasalarının nasıl etkileyeceği. Halihazırdaki küçük büyük tüm iniş çıkışlarını göz önüne aldığımızda bile BitCoin piyasasının değeri 5 ila 10 milyar dolar bandında seyretmekte. Oysa dünya finans piyasalarında sadece nakit olarak dolaşan minimum para hacmi bile 1 trilyon doların üzerinde ve tüm finansal araçlarla birlikte sağlanan dolaşım hacmi ise 3 katrilyon dolarlık (devasa bir balona dönüşmüş) bir mertebede. Dolayısıyla, halen emeklemekte olan Bitcoin vb. siber para birimlerinin bugün itibarıyla küresel finans piyasalarına bir etkisi olması beklenmemeli. Ancak BitCoin’in daha gelişmiş ve güçlü versiyonlarının önümüzdeki yıllarda piyasalarda daha güçlü etkileri olacağını söylemek mümkün.
(Bu yazı 9 Mart 2014 tarihli BloombergBusinessWeek Türkiye dergisinden alıntıdır.)