شهر زیبا و تاریخی اصفهان که مورد توجه و علاقه ی گردشگران زیادی در سراسر جهان قرار دارد، یکی از قطب های صنعتی مهم کشور است. علاوه بر بناهای تاریخی و صنعت قوی، صنایع دستی اصفهان شهرتی جهانی دارند. هنر و ذوق هنرمندان اصفهانی را می توان در صنایع دستی مهمی مانند میناکاری، قلم کاری، فیروزه کوبی، خاتم کاری، منبت کاری، ملیله کاری، قلم زنی، نقره کاری، کاشی سازی، قالی بافی، ابریشم بافی، مینیاتور، سفالگری، قلاب دوزی، فرش، سفال گری، فیروزه کوبی و... مشاهده کرد. در ادامه، به معرفی مختصری از مهمترین و پرفروش ترین صنایع دستی اصفهان می پردازیم.
معرفی پرفروش ترین صنایع دستی اصفهان
1. مینا کاری
مینا کاری یکی از قدیمی ترین و پرفروش ترین صنایع دستی اصفهان است که سابقه ای پنج هزار ساله دارد. در این هنر، نقش و نگارهای ظریفی بر روی فلزاتی از جمله طلا و نقره و مس در قالب گلدان، کوزه، بشقاب و کاسه کشیده می شود. در واقع، مینا کاری، هنر نقاشی، رنگ آمیزی و تزئین سطح فلزات با ترکیب رنگ های درخشان است که در طرحی ظریف و در هم پیچیده آراسته می شوند. مینا، شکل مؤنث کلمه مینو به معنی بهشت است.
2. قلم کاری
قلم کاری یا چاپ تمبری، هنری است که در ایران، تاریخی هشتصد ساله دارد. در قلم کاری، باید از پارچه هایی از جنس پنبه، ابریشم، کتان، چِلوار و کرباس استفاده کرد. الگوهایی که در قلم کاری به کار می روند شامل چشم اندازهای تاریخی، حیوانات اهلی و وحشی، تصاویری از ادبیات پارسی باستان، کتاب های شعر و وقایع تاریخی می باشد.
3. خاتم کاری
خاتم کاری، یکی دیگر از پرفروش ترین صنایع دستی اصفهان است که توسط هنرمندان ماهر در صنعت چوب به کار می رود. خاتم کاری در شیراز نیز رایج بوده و عمر آن به دوران صفویه برمی گردد. در خاتم کاری، چند ضلعی های منظم و رنگین چوبی در کنار هم قرار می گیرند تا اشکال هندسی زیبایی بسازند. برای ساخت یک قطعه ی خاتم، از چوب گردو، آبنوس، نارنج، عناب و استخوان عاج فیل، استخوان شتر، مفتول های برنجی، آلومینیومی و نقره ای استفاده می شود. سریش و لاک نیز جزو مواد اولیه ی خاتم کاری است. خاتم کاری یکی از زیباترین و پرفروش ترین صنایع دستی اصفهان است و به وفور یافت می شود، هنر خاتم کاری به دلیل حمایت شاه عباس در دروره ی صفویه به اوج خود رسید.
4. قلم زنی
قلم زنی یا حکاکی روی فلزات، یک هنر باستانی ایرانی است که نقش و نگارهای ظریف و درهم پیچیده ای با استفاده از قلم یا چکش روی اشیاء فلزی مانند مس، طلا و برنج ایجاد می شوند. مرکز اصلی این هنر، اصفهان است. قدمت طولانی قلم زنی، نشانگر فرهنگ و تمدن ایرانیان است. قلم زنی در دوران هخامنشیان رواج یافته و در دوره ی ساسانیان به اوج رسید.
5. فیروزه کوبی
خاستگاه هنر فیروزه کوبی، مشهد بوده است و توسط شخصی به نام یوسف حکمیان شروع شد. پس از بیست سال، این هنر توسط شخصی به نام حاج داداش، به اصفهان برده شد و در اصفهان، به اوج خود رسید. قدمت این هنر به 60 تا 70 سال پیش برمی گردد. در فیروزه کوبی، قطعه های کوچک سنگ فیروزه به شکل موزاییک روی سطح ظرف چسبانده می شود و جلوه ی خاصی به شیء می بخشد. این سطوح از جنس مس، نقره، برنز یا برنج می باشند. پس از چسباندن فیروزه روی سطح، در فضاهای خالی بین فیروزه ها، لاک تیره قرار می گیرد. فیروزه کوبی در سه مرحله انجام می شود: زرگری، فیروزه کوبی، پرداخت گری. این هنر، روی انواع ظروف مانند بشقاب، گلاب پاش، گلدان، لیوان و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.
6. قلاب دوزی
قلاب دوزی، سوزن دوزی، گلدوزی، قلاب بافی و انواع دیگر این هنر توسط بانوان اصفهانی خلق می شوند. مواد اولیه ی این آثار هنری زیبا، منسوجات دست ساز در رنگ های متنوع و نخ ابریشم می باشد. برخی از این بانوان، فقط به گل دوزی ساده پرداخته و برخی از آنها، طرح های بیشتری می آفرینند که قیمت محصول نهایی را افزایش می دهد.
7. قالی بافی
فرش ها و قالیچه های ایرانی (گلیم و گبه)، به دلیل کیفیت، طرح و رنگ آنها، بسیار محبوب بوده و عمدتا توسط بانوان خوش ذوق و خوشس لیقه بافته می شوند. استان اصفهان، یکی از مراکز اصلی فرش بافی در ایران است. کیفیت و طراحی قالیچه های اصفهان، نائین و میمه، شهرت جهانی دارد.
8. منبت کاری
منبت کاری که ریشه در تاریخ ایران دارد، اولین بار توسط هنرمندانی خلق شد که برای اولین بار، از ابزار استفاده می کردند. منبت کاری به معنی کنده کاری روی چوب است. در منبت کاری، نقش مورد نظر، روی چوب کنده کاری شده و برجسته می شود. در واقع، از چوب های مختلف با رنگ های طبیعی استفاده می شود. به عنوان نمونه در منبت کاری از چوب شمشاد برای رنگ زرد و عناب برای رنگ قرمز استفاده می شود. چوب درخت گردو یا ریشه ی درختان جنگلی، بیشترین استفاده را در منبت کاری دارند. به طور کلی، منبت به سه روش پیکرتراشی، حکاکی و برجست هسازی انجام می شود.
9. ملیله سازی
ملیله سازی،یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان است که ارزش هنری بالایی نیز دارد. هنرمندان خوش ذوق، برای خلق این آثار، ظرافت و دقت فوق العادهای به خرج می دهند. امروزه، از مس و نقره برای تولید محصولات ملیله کاری استفاده می شود. در ملیله کاری، نقش های سنتی و اسلیمی به کار می روند. فرآیند خلق آثار ملیله کاری شامل باریک کردن شمش های نقره با چکش یا دستگاه نورد، ایجاد مفتول های چهار پهلو، ساخت نقش های کوچک، قرار دادن نقوش در کنار یکدیگر در یک قالب، و در نهایت، لحیم کردن با نقره ی عیار پایین است.
10. کاشی سازی
با شنیدن نام اصفهان، حتماً نقش و نگارهای سرامیکی موجود در مساجد و بناها و گوشه و کنار این شهر را به خاطر خواهید آورد. در هنر کاشی سازی، نقوش و طرح های قدیمی همچنان حفظ شده اند. نوع دیگری از صنایع دستی اصفهان که در آن از کاشی استفاده می کنند، کاشی معرق نام دارد. در کاشی معرق، کاشی ها را بریده و خرد کرده و در کنار هم قرار می دهند.
نقوش موجود روی کاشیها بسیار پیچیده هستند و به همین دلیل، امکان ترسیم ذهنی آنها وجود ندارد. بنابراین، طرحهای مور نظر صنعتگران، توسط طراحان طراحی میشوند. پس از طراحی نقوش مورد نظر، نقوش روی کاشی توسط صنعتگران پیاده میشوند.
11. نقره سازی
هنر نقره سازی در اصفهان بسیار متداول است. محصولات نقره سازی شامل گلدان، شمعدان، سرویس چای خوری و سرویس های چند پارچه است. در نقره کاری، علاوه بر نقره، از فلزاتی چون مس، روی و آلیاژ برنج استفاده می شود. این هنر، در دوره ی ساسانیان بسیار پر رونق بود.
جهت خرید صنایع دستی اصفهان به فروشگاه اینترنتی بوکالا مراجعه نمایید.