इलायची एकः औषधीयगुणैः च प्रसिद्धः

इलायची एकः प्रमुखः मसाला अस्ति यस्य उपयोगः न केवलं भारतीयभोजनेषु अपितु आयुर्वेदिकगृहोपचारेषु अपि बहुधा भवति । अयं मसाला गन्धरसेन, औषधीयगुणैः च प्रसिद्धः अस्ति ।

आयुर्वेदिक दृष्ट्या इलायची के लाभ:

** पाचनतन्त्राय लाभप्रदः **: इलायची पाचनं सुदृढं कर्तुं सहायकं भवति। अपचः, गैसः, उदरवेदना इत्यादिषु समस्यासु उपशमं ददाति । अपि च, अन्नस्य शीघ्रं पचने सहायकं भवति ।
स्वास्थ्यं प्रवर्धयति: शरीरस्य रोगप्रतिरोधकशक्तिं सुदृढां करोति तथा च शरीरस्य अन्तः विषाणि निष्कासयितुं साहाय्यं करोति।
औषधरूपेण उपयुज्यते: आयुर्वेदे इलायची सामान्यकास, शीत, फ्लू इत्यादीनां चिकित्सायाम् अपि उपयोगः भवति । श्वसनमार्गं स्वच्छं कर्तुं शुष्कं कासं शान्तं च करोति ।
मानसिकशान्तिः तनावात् निवृत्तिः च: इलायची सेवनेन मानसिकशान्तिं प्रदातुं तनावस्य न्यूनीकरणे च सहायकं भवति। निद्रायाः गुणवत्तां वर्धयति, चिन्ता न्यूनीकरोति च ।
हृदयस्य स्वास्थ्याय: इलायची सेवनेन रक्तसञ्चारः सुधरति, येन हृदयस्य स्वास्थ्यं सुधरति।

इलायचीः उपयोगः कथं भवति: १.

चायस्य मध्ये योजयन्तु: इलायचीचायस्य सेवनेन पाचने सहायकं भवति तथा च ताजगीयाः भावः भवति।
जले उबालतु: इलायची उबालयित्वा जले योजयित्वा शरीरात् विषाणि दूरीकर्तुं साहाय्यं भवति।
चूर्णरूपेण: भवन्तः इलायचीचूर्णं कृत्वा दधि, मधु वा दुग्धं वा मिश्रयितुं शक्नुवन्ति।

इलायची नियमित सेवनेन शारीरिक-मानसिक-स्वास्थ्यस्य लाभप्रदरूपेण सुधारः भवितुम् अर्हति ।