Hissedilen Sıcaklık Nasıl Ölçülür?

Hava tahmin raporlarına bakarken artık havanın sıcaklığından çok “hissedilen sıcaklık” ile ilgili tahminlere bakıyoruz. Çünkü bizi üşüten ya da terleten havanın kaç derece olduğundan ziyade hissedilen sıcaklığın kaç derece olduğu. Hissedilen sıcaklığın hangi faktörlerin etkisi ile oluştuğunu ve nasıl ölçüldüğünü merak ediyorsanız okumaya devam edin.

Sıcaklık Nedir, Nasıl Ölçeriz?
Bize sıcaklık hissini veren, bir maddede mevcut olan ısı derecesine “sıcaklık” denir. Moleküler seviyede sıcaklık, bir maddenin atomlarının sahip olduğu ortalama kinetik enerjidir. Bir nesnenin sıcaklığı ne kadar yüksek olursa kinetik enerjisi de o kadar yüksek olur. Sıcaklık ölçümüne bağlı birçok ölçü birimi vardır, ancak en sık kullanılanlar Santigrat, Fahrenhayt ve Kelvin’dir.

Sıcaklık, termometre adı verilen cihazla ölçülür. Günümüzde; gazlı, cıvalı ve bi-metal termometre vb. birçok termometre çeşidi kullanılmaktadır. Bunlar arasında, en yaygın olarak kullanılan cıvalı termometredir. Cıvalı termometreler sıvıların ısıtıldığında genleşmesi ve soğutulduğunda büzülmesi temel prensibine dayanarak üretilir. Sıcaklık arttığında tüpün içindeki cıva genişler ve yükselir, sıcaklık azaldığında ise bunun tersi olur. Bu hareketler, sıcaklık değerlerini tespit etmeyi sağlar.

Stevenson Koruması Nedir?
Meteorolojik aletlerin rasat parkında içerisine koyulduğu, ölçüm aletlerini istenmeyen dış etkenlerden koruyan kutuya “Stevenson Koruması” denir. Yerden yaklaşık 2 metre yükseklikteki beyaz renkli, çift tavanlı, kafes şeklindeki ahşap korunak, içine konan termometreyi güneş ışınlarından, yağışlardan ve yoğunlaşmadan korunur. Bu sayede termometre sıcaklık ölçümünü en güvenilir şekilde yapar.

Hissedilen Sıcaklık Nedir?
Sıcaklık “Stevenson Koruması” içine yerleştirilen basit bir termometre ile ölçülür ancak bu değer, sıcaklığın nasıl hissedileceği konusunda fikir vermez. Hissedilen sıcaklığın tespit edilebilmesi için havanın sıcaklığı yanı sıra başka bazı faktörlerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bunlar: Hissedilen sıcaklığı tespit etmek için rüzgârın hızı/gücü ve kıyafetlerle kaplı olan insan vücudunun neme göre değişen ısı kaybı oranı göz önünde bulundurulur. Peki, bu faktörler sıcaklık ve soğuk algınlığımızı nasıl değiştirir?

Esinti Neden Serinletir?
Vücut fonksiyonlarımızın sağlıklı ve verimli bir şekilde yerine gelebilmesi için ideal vücut sıcaklığının korunması önemlidir. Vücut ısımızın olması gerekenden daha düşük veya daha yüksek olması vücut fonksiyonlarımızı olumsuz etkiler. Vücut fonksiyonlarımız ısı üretir ve vücudumuz içinde bulunduğu ortama ısı aktararak ideal ısı aralığını muhafaza eder. Vücudumuz etrafa ısı yayarken vücudun etrafındaki hava ısınır ancak hava durağan değil de esintiliyse vücudun temas içinde olduğu hava sürekli yenilendiğinden vücut daha hızlı bir şekilde soğur. Bu sayede serinlemiş hissederiz.

Nem Artışı Neden Daha Sıcak Hissettirir?
Sıcaklık algımızı değiştiren bir diğer önemli faktör ise nemdir. Nem ise esintinin tam tersi bir etkiye sahiptir. Vücudumuzun soğutma mekanizmalarından biri de terdir. Terlediğimizde vücudumuz ıslanır ve ıslaklık kururken yani ter buharlaşıp havaya karışırken vücudumuzun bir miktar ısısını da beraberinde götürür. Bu sayede vücut ısımız düşer. Fakat havanın nem oranı çok yükseldiğinde buharlaşma seviyesi düşer. Çünkü hava zaten yüksek oranda su ihtiva etmektedir ve belki de taşıyabileceği maksimum nem seviyesine ulaşmıştır. Bu durumda vücudumuzun buharlaşmalı serinletme mekanizması devre dışı kalır. Vücudumuz soğuyamadığından ve vücut fonksiyonlarımızın ürettiği ısı ile baş etmekte zorlanmaya başlarız.

Sonuç
Meteorologlar “hissedilen sıcaklığı” belirlemek için nem ve sıcaklık derecesini hesaba katan bir indeks kullanırlar. Siyelim ki hava sıcaklığı 30°C ve bağıl nem oranı %10; bu durumda hissedilen sıcaklık 26°C olur. Ancak aynı hava sıcaklığında nem %100’e çıkacak olursa bu durumda hissedilen sıcaklık 38°C olur. Bu değerler karmaşık bir formül kullanılarak bulunur ancak eğer havanın nem oranını ve sıcaklığını ölçme imkânınız varsa buraya tıklayarak hissedilen sıcaklığın kaç derece olduğunu kendiniz de hesaplayabilirsiniz.

Kaynak: http://www.olaganustukanitlar.com/