Kripto paraların çıkışından bahsederken merkeziyetsizliğin öneminden bahsetmiştik. Kripto paraların merkezi olmamasının sağladığı avantajlar elbette oldukça fazla ancak merkezi bir kurumun yokluğunda kripto paraların güvenliğinden de tek sorumlu kişi paraya sahip olan, yani siz oluyorsunuz. Sevgili Peter Parker'ın amcasının da dediği gibi "büyük güç, büyük sorumlulukla birlikte gelir". Bu yazıda kripto paraların güvenliğinden ve bu güvenliğin nasıl sağlandığından bahsedeceğiz.
Özel anahtarlar vs Açık anahtarlar
Kripto para birimleri bilgileri şifrelemek ve şifreleri çözmek için kriptografi ile çalışırlar. Bu yüksek düzeyde güvenlik ve anonimlik sağlar. Kripto paralarda kullanılan sistemde 2 farklı anahtar bulunmaktadır. Özel anahtar ve açık anahtar.
Açık anahtar, ağdaki herhangi bir kullanıcının kripto para gönderebileceği açık bir alıcı adresidir. Bunu banka hesabınıza bağlı IBAN numaranız gibi düşünebilirsiniz. Açık anahtarlarınıza bağlı bir de özel anahtarınız vardır. Özel anahtar ona sahip olan kişinin kripto para birimlerine erişme ve harcama hakkı veren bir anahtardır. Bu anahtarı da banka hesabınızın şifresi gibi düşünebilirsiniz. Özel anahtara sahip olan kişi tüm hesaplarınıza erişebilir ve istediği işlemi gerçekleştirebilir. Bu nedenle kesinlikle özel kalmalıdır.
Açık ve özel anahtarlar nasıl çalışır?
Çok fazla detaya girmeden hemen bir örnek ile iki anahtarın da çalışma mekanizmasına bakalım;
- Ahmet, Mehmet'e para göndermek istiyor
- Ahmet özel anahtarını kullanarak cüzdanını açıyor ve 2 coini Mehmet'e gönderiyor.
- Ahmet'in gönderdiği 2 coin Mehmet'in açık adresine gönderildiğinden dolayı, o açık adresle ilişkilendirilen özel adrese şifrelenerek iletiliyor.
- Mehmet cüzdanına özel adresini kullanarak giriş yapıyor ve açık adresine şifreli olarak gönderilen 2 coini kendi özel adresi sayesinde çözerek bu paraya sahip oluyor.
Sorumluluk gerektiren bir anahtar
Özel ve açık anahtarlar farklıdırlar ancak bazı şekillerde birbirleriyle yakından ilişkilidirler.
- Bir özel anahtar birkaç açık anahtar oluşturabilir.
- Sadece özel anahtarın sahibi o anahtarla ilişkilendirilmiş açık adreslere gönderilen bilgilere sahip olabilir.
- Özel anahtara sahipseniz açık anahtarlara ulaşılabilir.
- Özel anahtarı açık anahtar sayesinde bulmak imkansızdır.
Özel anahtar çok değerlidir. Kaybedilirse cüzdana bir daha ulaşılamaz. Cüzdana ulaşılamayınca da içindeki hiçbir şeye ulaşılamaz. Özel anahtara sahip olmak finansal özgürlük sunar ancak beraberinde de önemli bir sorumluluk getirir. Özel anahtarlar mutlaka iyi korunmalıdır.
Özel anahtar nasıl saklanır?
Özel anahtarlar kripto varlıklar üzerindeki sahipliği belirler ve bu nedenle iyi saklanmalıdırlar. Özel anahtarları güvenli bir şekilde saklamanın birçok yolu vardır. En yaygın olanı ise kripto cüzdanları kullanmaktır.
Kripto cüzdanlar blok zinciri ağı ile etkileşim kurmaya izin veren araçlardır. Ceplerimizdeki cüzdanlardan farklı olarak kripto para cüzdanları doğrudan kripto paralarımızı içinde saklamazlar. Bunun yerine özel anahtarlarımızı saklarlar. Kripto paralar gerçekte veri parçacıkları olarak blok zinciri sisteminin bir parçasıdır ve cüzdanlar da bunlara erişmenin bir yoludur. Kripto cüzdanlar ile ödeme almayı sağlayacak genel anahtarlar oluşturmak da mümkündür.
Yazılım cüzdanları, donanım cüzdanları ve kağıt cüzdanlar gibi birçok farklı cüzdan türü vardır. Hepsi aynı işlevi yerine getirmelerine rağmen aynı seviyede güvenlik, sahiplik veya özellik sunmazlar. Bazı cüzdanlar daha güvenli, bazılarıysa daha kullanışlı olabilirler. Hatta bazıları kripto paranıza doğrudan sahip olmanıza bile izin vermez.
Ya borsalar?
Günümüzde pek çok kişi kripto varlıklarını borsalardaki cüzdanlarda tutmaktadır ve borsada hesaplarına girdiklerinde kripto varlıklarını oradaki cüzdanlarında görebilirler. Peki ama bu gerçekten güvenli midir? Hayır! Hem de kesinlikle hayır... Aslında kripto paranızı bir borsada bıraktığınızda paranızla ilişkilendirilmiş özel anahtara sahip olan kişinin borsa olmasına izin vermiş oluyorsunuz. Borsa talep ettiğinizde paranıza ulaşmanıza izin veriyor ancak gerçek hayatta arabanızın veya evinizin anahtarını üçüncü bir kişiye emanet eder miydiniz? Kripto paranızı emanet ettiğiniz borsanın güvenlik sorunları olabilir ve paranızı tamamen kaybedebilirsiniz. Paranızı çekmek istediğinizde size kota uygulaması yapılabilir ya da cevaplamak istemeyeceğiniz sorular sorulabilir. Bunların herhangi biriyle karşılaşabilirsiniz çünkü kripto paranızın özel anahtarına da sahip değilsiniz. Yani gerçekte borsada tuttuğunuz kripto paranın sahibi siz değilsiniz.
Kripto paralar için en önemli konu merkeziyetsiz olmalarıdır. Bunu da sahip oldukları teknoloji sayesinde yaparlar. Borsalar elbette satın alma veya satma noktasında önemli bir rol üstlenirler ancak bu onlara mutlaka güvenilmesi gerektiği anlamına da gelmez. Bir kripto paraya gerçekten sahip olmak istiyorsanız o kripto paranın özel anahtarına da sahip olmanız gerektiğini unutmamalısınız.
Image Resources
Image 1 - Pixabay.com
Image 2 - Pixabay.com
Image 3 - Pixabay.com
Translated from Ledger