Stake etmek, kripto varlıklarınızı arttırmanın ve blok zinciri ağında aktif bir katılımcı olmanın en kolay yollarından bir tanesidir. Stake etmek "ortaya finansal bir değeri koymak" gibi düşünülebilir. Stake kelimesinin yerine kullanabileceğim ve karşılığını tam sağlayabilecek Türkçe bir kelime bulamadığım için yazının devamında da bu kelimeyi "stake etmek" olarak kullanacağım.
Blok zincirlerinin işlemleri onaylamak için belli kurallara dayanan, merkezi olmayan defterler olduğunu daha önceki yazılarda görmüştük. Proof of Stake adı verilen ve Türkçe'ye hisse kanıtı olarak çevirdiğimiz doğrulama protokolünü kullanan blok zinciri ağlarında stake etme yöntemi ile elinizde bulunan dijital paraları arttırmanız mümkündür.
Stake etmek nedir?
Kripto para birimlerini fiat paralardan ayıran faktörlerden birisisi de onlara sahip olan kişilerin aynı zamanda o kripto paraları çalıştıran kişiler olmalarıdır. Örneğin Bitcoin, iş kanıtı (PoW) adı verilen bir protokol kullanır ve işlemleri doğrulamak için işlem gücüne ihtiyaç duyar. PoW protokolü ciddi miktarda enerji gerektirir ve bu nedenle de sürdürülebilir olup olmadığı hala tartışmalı bir konudur. Kripto piyasası değiştikçe bu sıkıntıyı gören girişimciler daha sürdürülebilir bir protokol oluşturmak istediler. Bu nedenle de hisse kanıtı (PoS) protokolü ortaya çıktı. PoS protokolünde blok zinciri ağında işlemci gücü ile doğrulama yapmak yerine kripto para ile doğrulama yapılabilmektedir. Tipik bir PoS blok zincirinde her düğümün sahip olduğu miktara bağlı olarak yeni işlemlerin doğrulanması için doğrulayıcılar rastgele seçilirler. Bir işlem onaylandığında, işlemin onaylanmasını sağlayan düğüm bir miktar kripto para ile ödüllendirilir.
Doğrulayıcı olmak ve bir blok zinciri düğümü çalıştırabilmek için yüksek miktarda kripto para yatırmak gereklidir. Bir düğüm çalıştırabilmek için 7/24 internete bağlı bir bilgisayarda istemci yazılımları yüklemek veya sunucu kurmak gibi teknik konulara hakim olmanız gerekebilir. Bu nedenle de doğrulayıcı olmak zor bir görev haline dönüşebilir. Neyse ki kripto paranızı stake etmek için bunlara ihtiyacınız yoktur. Stake etme işleminde isteseniz kripto paralarınızı bir doğrulayıcıya devredebilirsiniz. Bu sayede stake ettiğiniz miktara bağlı olarak ödül kazanma şansınız vardır. Stake etme işleminde bileşik faiz sistemi işlemektedir. Yani ilk başta bir kripto para biriminden 100 adet stake ederseniz ve kazandığınız ödül 1 adet kripto para ise, bir sonraki ödülünüz 101 adet kripto para üzerinden verilecektir.
Nereden stake etme işlemi yapılabilir?
Stake etme işleminin gerçekleştirilebilmesi için birçok yöntem bulunmaktadır. Bazı yöntemler kendilerine ait riskler içerse de, stake etme platformlarından, kripto para borsalarından, DeFi üzerinden veya donanım cüzdanlarının üzerinden stake etme işlemlerini yapabilirsiniz.
Hizmet olarak bakıldığında stake etme platformları cüzdanınıza çekmek istediğiniz tutar üzerinden pay almak istediklerinden dolayı bazen kazancınız çok azalabilir veya zarara girebilirsiniz. Diğer yandan borsalar, daha önce de birçok defa söylediğimiz gibi, kripto paraya doğrudan sizin sahip olmanıza izin vermedikleri için güvenlik riski taşımaktadırlar. Ayrıca borsalar kripto paranızı stake etmek istediğiniz doğrulayıcıyı da seçme şansı vermez ve hizmet ücreti talep edebilirler.
Donanım cüzdanlarında ise stake edilebilecek kripto para birimleri az olsalar da paranız üzerinde tam kontrol imkanınız bulunmaktadır. Yani kripto paranızı devretmek istediğiniz doğrulayıcıları seçebilir ve işlem ücretlerini daha az ödersiniz.
Image Resources
Image 1 - Pixabay.com
Image 2 - Pixabay.com