Merhaba arkadaslar. Barcelona nin essiz izgara seklindeki sehirlesmesini eminim bir cok arkadas merak ediyordur. Iste sizlere bunun biraz tarihinden bahsedecegim.
1850 li yillarda bir liman sehri olan barceloba sanayi inkilabi ile gelen enfustriyellesme neticesinde zaten zayif olan surlari yetmeyerek hizla gelismeye baslar.
Deyim yerindeyse sehirde bos alan kalmaz ve sokaklar 1 metreye kadar daralir. Isci sinifi ile orta sinif neredeyse icice gecmis vaziyette ortaklasa calismaktadir.
Bunun sonucu olarak hastaliklar bas gostermeye baslar. Her salgin hastalik sehrin %3 unu kirar gecirir. 187.000 kisilik nufusta bu sayi pek de azimsanmaz. Koleradan 1834-65 yillari arasinda 13.000 yasamini yitirir. Bu da insanin yasam omrunu 30 lara kadar dusurur. Buna ragmen nufus hizla artar ve sehir giderek surlardan arinir hale gelir. Bu sefer nasil bir sehir planlamasi yapilmali? Konusu gundeme gelir. Bu esnada adi duyulmayan katalan muhendis ildefons CERDA ortaya cikar.
Sehrin alanini surlar yikildiktan sonra 4 kez arttiracak bir izgara planini ortaya atar.
Cerda, bu plani yaparken isci sinifinin yasam tarzini incelemistir. Daha sonra bir insanin ne kadar temiz havaya ihtiyacini oldugunu hesaplar. Hangi is sektorlerine ( hastane okul...) ihtiyac oldugunu ortaya koyar. Bunun sonucunda ortasi bos (bahce veya golgelik olarak kullanilir) dtandart buyuklukte dortgen bir yapi tasarlar. Ortasini bos birakmasinin sebebi yapilarin hava ve isik almasi icindir.
Her bir fortgeni 20 blok olarak hesap etmistir ve yasamsal acidan konutlari ise kuzeybati-guneydoguya yerlestirmistir. Diger taraflarda ise hizmet veren binalar yer almaktadir. Ayrica sin8fsal esitsizligi ortadan kaldirmak icin hastane, okul gibi ortak kullanim alanlarinin uzakliklarini esit oranda yapmaya calismis, hem zengin hem fakir sinif ayni oranda gunesi gormekte ve yesil alana sahip olabilmektedir.
Bu dortgen yapilasmanin bir diger ozelligi ise her yapinin 45 derece koselere sahip olmasiydi. Boylelikle dar sokaklar ulasim icin daha rahat kullanilabilecekti.
Gunumuzde barcelona nin katalanya bolgesinde yaklasik 8 km2 karede yer alan izgarali mimarisiyle eixample bolgesi haritasi asagidaki resimde sunulmustur.
Bu konu ile ilgili daha fazla bilgiye turkce kaynaktan ulasabilirsiniz.
http://www.mimdap.org/?p=34029