بیماری سلول داسی شکل به گروهی از اختلالات ژنتیکی مزمن گفته میشود، که روی گلبولهای قرمز خون اثر میگذارند. در افراد مبتلا به این بیماری گلبولهای قرمز به شکل داس هستند. چند نوع بیماری داسی شکل وجود دارند که شایعترین آنها کمخونی داسی شکل است. تمام این بیماریها که در مجموعهی بیماری سلول داسی شکل قرار میگیرند، دارای علایم مشترکی هستند. شایعترین این علایم، کمخونی و حالت شدید درد و عفونت هستند. این بیماری بیشتر در سیاه پوستان دیده میشود.
Image source: Mayo Clinic
گلبول قرمز در افراد معمولی شکل گرد دارد و بنابراین به راحتی میتواند از داخل عروق رد شود و قابلیت تغییر شکل و تا حدود انعطاف پذیری دارد. گلبولهای قرمز وارد ریهها شده و در آنجا اکسیژن جذب و دیاکسید کربن پس میدهند و سپس با عبور در طول مسیر وارد بافتهای انتهایی شده و اکسیژن و مواد غذایی را به آنها تحویل میدهند.
در افرادی که گلبولهای قرمز داسی شکل دارند به دلیل تغییر هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز، گلبول قرمز از حالت گرد خود خارج شده و نمای داسی شکل به خود میگیرد. این گلبولهای قرمز داسی شکل به راحتی قابل عبور از میان عروق نیستند، همچنین آنها تمایل دارند که به دیگر بچسپند و بدین ترتیب حالتی خوشهای تشکیل میدهند که به هیچ عنوان قابل عبور از رگهای بدن نیست و بافتهای انتهایی دچار کمبود اکسیژن و مواد غذایی لازم میشوند.
همچنین این گلبولهای قرمز دارای عمر کوتاهی هستند و زود از بین میروند که این نیز مانند منجر به کاهش تعداد آنها و ایجاد کم خونی میشود.
بعضی از افراد دارای خصلت سلول داسی شکل هستند این افراد خود مبتلا به بیماری داسی شکل نمیشوند، اما از آنجا که ژن مسئول این بیماری را با خود حمل میکنند، در آینده ممکن است کودکانشان به این بیماری مبتلا شوند.