​HIV/ AIDS အ​​ေမးအ​​ေျဖ အပိုင္​း ၁၉ HIV/ AIDS (Q&A Part-19)

​HIV/ AIDS အ​​ေမးအ​​ေျဖ အပိုင္​း ၁၉ HIV/ AIDS (Q&A Part-19)

​ေမး။ HIV​ေရာဂါ ျဖစ္​​ေတသူတစ္​​ေယာက္​ကို ဂ်င္​ဆင္​းပါ​ေသာ​ေဆး​ေတြနဲ႔ ထိန္​းၿပီး ​ေဝဒနာ႐ွင္​ရဲ႕ သက္​တမ္​းကို ပိုမို႐ွည္​​ေစတယ္​ ဆိုတာဟုတ္​ပါသလား။ HIV​ေရာဂါ ျဖစ္​သူတစ္​​ေယာက္​ဟာ သာမန္​အားျဖင္​့ သက္​တမ္​းဘယ္​​ေလာက္​ ​ေနႏိုင္​ပါသလဲ။

​ေျဖ။ ဂ်င္​ဆင္​းလို႔​ေခၚတဲ့ သူ​ေယာင္​ပင္​ရဲ႕ အျမစ္​ဟာ အားကိုတိုး​ေစၿပီး၊ ​ေဆးဖက္​ဝင္​တယ္​လို႔ တ႐ုတ္​တိုင္​းရင္​း​ေဆးပညာက ယူဆပါတယ္​။ သူရဲ႕အာနိသင္​က စိတ္​ၿငိမ္​အိပ္​​ေပ်ာ္​​ေစၿပီး၊ ဗဟိုအာရံု​ေၾကာစနစ္​ကို နိႈးဆြ​ေပးတယ္​လို႔ဆိုပါတယ္​။ ဂ်င္​ဆင္​းကို အဓိကအသံုးျပဳတာက​ေတာ့ ဖ်ားနာၿပီးစ နလန္​ထျမန္​​ေအာင္​နဲ႔ အဆုတ္​သန္​႔႐ွင္​း​ေအာင္​ လုပ္​ဖို႔ျဖစ္​တယ္​လို႔ တ႐ုတ္​​ေဆးက်မ္​း​ေတြက ဆုိပါတယ္​။ ​ေ႐ွးႏွစ္​​ေပါင္​းမ်ားစြာထဲက ​ေပၚ​ေပါက္​လညတဲ့ တ႐ုတ္​တိုင္​းရင္​း​ေဆးပညာကို အခု​ေခတ္​မွာ က်ယ္​က်ယ္​ျပန္​ ့ျပန္​ ့ လက္​ခံသံုးစြဲလာ​ေနၾကတာ ​ေတြ႔ရပါတယ္​။ ​ေရာဂါဘယ​ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္​ အျမဲအဓိကထားအားကိုးၾကတဲ့ ​ေခတ္​​ေပၚ အ​ေနာက္​တိုင္​း​ေဆးပညာက တခ်ိဳ႕​ေရာဂါ​ေတြကို သူတိ့မကုႏိုင္​​ေတာ့ပါဘူးလို႔ လက္​​ေျမႇာက္​လိုက္​ရင္​ (ဥပမာ ကင္​ဆာ​ေရာဂါ၊ AIDS​ေရာဂါ) လူ​ေတြဟာ အျခား​ေဆးပညာ​ေတြ၊ တိုင္​းရင္​း​ေဆး​ေတြကို ​ေပ်ာက္​လို​ေပ်ာက္​ျငား၊ ​ေကာင္​းလို​ေကာင္​းျငား အားကိုးတႀကီးဖမ္​းဆြဲလာၾကတာ သဘာဝက်ပါတယ္​။

ပရ​ေဆး၊ အစဥ္​အလာသံုးတဲ့​ေဆး၊ ​ေ႐ွး႐ိုးမိ႐ိုဖလာ​ေဆး​ေတြမွာ႐ွိတတ္​တဲ့ အားနည္​းခ်က္​တစ္​ခုက ခိုင္​လံုတဲ့ သက္​​ေသျပခ်က္​ မလံု​ေလာက္​တာျဖစ္​ပါတယ္​။ ​ေဆးဝါးတစ္​ခုကို လူ​ေတြအ​ေပၚမွာ ​ေကာင္​းက်ိဳးအာနိသင္​ အမွန္​တကယ္​႐ွိ​ေၾကာင္​း၊ အႏၱရာယ္​မ႐ွိဘဲ အသံုးခ်ႏိုင္​​ေၾကာင္​း လူ​ေပါင္​းမ်ားစြာမွာ အႀကိမ္​ႀကိမ္​အဆင္​့ဆင္​့ စမ္​းသပ္​ၾကည္​့ၿပီး၊ ​ေဆး​ေပးသူနဲ႔ ​ေဆးမ​ေပးသူ​ေတြကို ယွဥ္​ၾကည္​့ၿပီး တကယ္​့အာနိသင္​ ႐ွိမ႐ွိသံုးသပ္​ရပါတယ္​။ ဘယ္​သူ ဘယ္​လိုပဲ လာစစ္​​ေဆးမွတ္​​ေက်ာက္​တင္​ၾကည္​့ၾကည္​့၊ အာနိသင္​႐ွိ​ေၾကာင့း အ​ေသအခ်ာျပႏိုင္​မွ အႏၱရာယ္​နည္​းပါးစြာနဲ႔ အသံုးျပဳႏိုင္​​ေၾကာင္​း သက္​​ေသျပႏိုင္​မွသာ ကမၻာသံုး​ေဆးအျဖစ္​ သံုးစြဲသတ္​မွတ္​ၾကပါတယ္​။ ဂ်င္​ဆင္​းအပါအဝင္​ တျခားပရ​ေဆး​ေတြဟာ ​ေသာက္​သံုးသူကို အသက္​႐ွည္​​ေစတယ္​လို႔၊ ကိုယ္​ခံအားတက္​​ေစတယ္​လို႔ သက္​​ေသခိုင္​ခိုင္​လံုလံုျပထားတာ မ႐ွိပါဘူး။ လူ​ေတြဟာ မ​ေသ​ေဆးကို လိုခ်င္​လို႔႐ွာ​ေဖြၾက​ေပမယ္​့ အသက္​႐ွည္​​ေဆးရယ္​လို႔​ေတာင္​ ​ေတြ႔႐ွိမလာခဲ့​ေသးပါဘူး။

HIVပိုးကို ႏွိပ္​ကြပ္​ထိန္​းခ်ဳပ္​ႏိုင္​တဲ့ အာနိသင္​မ႐ွိတဲ့​ေဆးတစ္​မ်ိဳးကို ​ေသာက္​သံုးသြားရံုနဲ႔ HIVပိုး႐ွိ​ေနသူတစ္​ဦးရဲ႕ သက္​တမ္​းကို ပို႐ွည္​​ေအာင္​ဆြဲႏိုင္​မယ္​ဆိုတာ မဟုတ္​ပါဘူး။ ဂ်င္​ဆင္​းကို မူလတ႐ုတ္​​ေဆးက်မ္​း​ေတြမွာ ဒီသ​ေဘာသံုးခဲ့၊ ျပဠာန္​းခဲ့တာမ်ိဳးလဲ မဟုတ္​ပါဘူး။ ခု​ေခတ္​မွာမွ အတင္​းဆက္​စပ္​ လာၾကတာပါ။ အခုအခါမွာ HIVကူးစက္​ခံထားရတာကို အျမစ္​ျပတ္​မ႐ွင္​းႏိုင္​​ေပမယ္​့ HIVပိုး​ေတြ ပြားမ်ားထႂကြမလာ​ေအာင္​ ထိန္​းသိမ္​းထားႏိုင္​တဲ့ ART​ေဆးဝါး​ေတြ​ေပၚလာၿပီး၊ အခမဲ့​ေပးလာလို႔ လူ​ေတြ​ေတာ္​​ေတာ္​မ်ားမ်ား ​ေဆးရလာၾကပါၿပီ။ လူတစ္​​ေယာက္​မွာ HIVပိုးကူးစက္​ခံထားရရင္​ ခႏၶာကိုယ္​ထဲက ခုခံအားကလာပ္​စည္​း CD4​ေတြကို HIVပိုး​ေတြက ဖ်က္​ဆီးပစ္​၊ ဒီ​ေတာ့ ခုခံအားက်သြားၿပီး ျပင္​ပက​ေရာဂါပိုး​ေတြဝင္​လာ၊ ကိုယ္​ထဲမွာ႐ွိတဲ့ပိုး​ေတြက ထႂကြ​ေသာင္​းက်န္​းၿပီး၊ ခႏၶာကိုယ္​တစ္​ခုလံုးကို ​ေရာဂါမ်ိဳးစံုျဖစ္​​ေစၿပီး ​ေနာက္​ဆံုးအသက္​ပါ ထိခိုက္​ရတာပါ။ ဒီ​ေတာ့ HIVပိုးကူးစက္​ခံထားသူတစ္​​ေယာက္​ကို ART​ေဆးျပည္​့ျပည္​့စံုစံု ထိထိ​ေရာက္​​ေရာက္​ မျပတ္​တမ္​း​ေပးထာရင္​ HIVပိုး​ေတြကို ART​ေဆးက ႏွိပ္​ကြပ္​ထား​ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္​ထဲမွာ HIVပိုး​ေတြမ​ေတြ႔ရသ​ေလာက္​နည္​းသြားၿပီး၊ HIVကဖ်က္​ဆီးပစ္​တဲ့ CD4​ေတြလည္​း မပ်က္​စီး​ေတာ့ဘဲ၊ ခုခံအားျပန္​တက္​လာလို႔ တျခား​ေရာဂါ​ေတြ ဝငိမလာ၊ ထႂကြမလာ​ေတာ့ဘဲ အသက္​႐ွည္​လာမွျဖစ္​ပါတယ္​။ တိတိက်က်​ေျပာရရင္​ ARV ​ေဆးစနစ္​တက်​ေပးတာကသာ HIVပိုးကူးစက္​ခံထားသူအတြက္​ အနာနဲ႔​ေဆး တည္​့တည္​့တိုးပါတယ္​။

တျခားကုထံုး​ေတြက အနာတျခား၊ ​ေဆးတျခားျဖစ္​​ေနမွာပါပဲ။ AIDS​ေရာဂါအတြက္​ ARTမဟုတ္​တဲ့​ေဆး​ေတြ၊ ဂ်င္​ဆင္​းအပါအဝင္​ တျခား​ေဆး​ေတြကို သံုးမယ္​ဆိုရင္​ သတိထားဖို႔က.....
၁။ ဒီ​ေဆး​ေတြရဲ႕ဒဏ္​​ေၾကာင္​့ အသက္​အႏၱရာယ္​႐ွိတာမ်ိဳး၊ မခ်ိမဆန္​႔ခံရတာမ်ိဳး မျဖစ္​​ေစသင္​့ဘူး။
၂။ ​ေရာဂါ​ေပ်ာက္​ဖို႔မဆိုထားနဲ္​ ​ေခတၱထိန္​းထားဖို႔​ေတာင္​ မ​ေသခ်ာတဲ့ ​ေဆး​ေတြကို စည္​းစိမ္​ျပဳတ္​ဝယ္​ယူ ​ေသာက္​သံုးတာမ်ိဳး မျဖစ္​သင္​့ပါဘူး။
၃။ တကယ္​့အနာနဲ႔​ေဆး တည္​့တည္​့က်တဲ္​ ART​ေဆး​ေတြကို တစ္​နည္​းနည္​းနဲ႔ အ​ေႏွာက္​အယွက္​​ေပးၿပီး ARTအာနိသင္​​ေလ်ာ့သြား​ေစမယ္​့​ေဆးဝါးမ်ိဳး (ပရ​ေဆးျဖစ္​ျဖစ္​၊ အ​ေနာက္​တိုင္​း​ေဆးျဖစ္​ျဖစ္​) လံုးဝမ​ေသာက္​သံုးသင္​့ပါဘူး။
၄။ တကယ္​လို႔ ​ေဆးတစ္​မ်ိဳးဟာ (ပရ​ေဆးပဲျဖစ္​ျဖစ္​၊ အ​ေနာက္​တိုင္​း​ေဆးျဖစ္​ျဖစ္) ခုခံအားစနစ္​ကို တကယ္​တိုးျမႇင္​ႏိုင္​တယ္​၊ ​ေျပာင္​းလဲ​ေစႏိုင္​တယ္​ဆိုရင္​​ေတာင္​ ခုခံအားစနစ္​ရဲ႕ ကလာပ္​စည္​းအုပ္​စုႏွစ္​မ်ိဳးအနက္​ HIVခို​ေအာင္​း​ေနတဲ့ ကလာပ္​စည္​း​ေတြကို တိုပြား​ေအာင္​လုပ္​မိရင္​ HIVပိုး​ေတြ ပိုမိုပြားမ်ားလာၿပီး ခုခံအားျမန္​ျမန္​ျပဳတ္​က်သြားမွာပါ။ ဒါ​ေၾကာင္​့လည္​း ခုခံအားကိုတိုးျမင္​့​ေစပါတယ္​ဆိုတဲ့ ​ေဆး​ေတြကို HIVပိုးကူးစက္​ခံထားသူအတြက္​ သံုးလို႔မရတာပါ။ HIVခို​ေအာင္​းမ​ေနတဲ့ ခုခံအားကလာပ္​စည္​း​ေတြကိုသာ ​ေရြးထုတ္​ပြားမ်ား​ေစႏိုင္​တဲ့ ​ေဆးမ်ိဳးဘယ္​မွာမွ လံုးဝမ​ေပၚ​ေသးပါဘူး။

ဒီ​ေတာ့ ပိုက္​ဆံအကုန္​ခံၿပီး ​ေဆးကုတာခ်င္​းအတူတူ၊ ဘယ္​လို​ေဆးမ်ိဳးမွာမဆို႐ွိတတ္​တဲ့ ​ေဘးထြက္​အာနိသင္​ကို နည္​းနည္​းပါးပါး သည္​းခံၿပီး ​ေသာက္​ရမွာအတူတူဆိုရင္​၊ အနာနဲ႔​ေဆးနဲ႔ ကြက္​တိတိုးတဲ့ ART​ေဆး​ေတြကိုသာ ​ေသ​ေသခ်ာခ်ာ ျပင္​ဆင္​ဆံုးျဖတ္​ၿပီး စနစ္​တက် မ​ေမ့မ​ေလ်ာ့ တစ္​သက္​လံုး​ေသာက္​သြားျခင္​းအားျဖင္​့သာ HIVပိုးကူးစက္​ခံထားရသူ​ေတြ သက္​႐ွည္​​ေနႏိုင္​ၾကမွာျဖစ္​ပါတယ္​။ HIVပိုးကူးစက္​ခံထားရသူ တစ္​​ေယာက္​ဟာ တစ္​ကမၻာလံုးပ်မ္​းမွွ်အားျဖင္​့ စတင္​ကူးစက္​ခ်ိန္​ကစလို႔ ၆ႏွစ္​ခြဲ​ေလာက္​ၾကာရင္​ AIDS​ေဝဒနာအဆင္​့ကို ​ေရာက္​တတ္​ပါတယ္​။ ART​ေဆး​ေတြမ​ေပးဘဲထားရင္​​ေတာ့ ၆လက​ေန ၂ႏွစ္​သက္​တမ္​း​ေလာက္​ ထပ္​​ေနရတာမ်ားပါတယ္​။ ART​ေဆးကိုစနစ္​တက်၊ ​ေသ​ေသခ်ာခ်ာ မျပတ္​မလပ္​ ​ေသာက္​သံုးသြားႏိုင္​မယ္​ဆိုရင္​​ေတာ့ AIDSျဖစ္​​ေနတဲ္​ အဆင္​့က​ေတာင္​ နာလန္​ျပန္​ထူၿပီး ခုခံအားတက္​လာလို႔ အ​ေကာင္​းပကတိနီးပါး အသက္​႐ွင္​၊ အသက္​႐ွည္​​ေနႏိုင္​ၾကပါတယ္​လို႔ ​ေျဖၾကားလိုက္​ပါတယ္​။

@ahtaroo
MSC-004
Photo Credit; google image