က်ြန္ေတာ္နွင့္ပင္လယ္ေပ်ာ္တို့၏ဘဝ(၄)Seaman life & Shipboard Emergency

လိွဳင္းမူးတဲ့ အေျကာင္းနည္းနည္းေလာက္ေျပာျပပါရေစ။က်ြန္ေတာ္
အိႏိၵယ မွာသေဘာၤေပၚစေရာက္တယ္ဗ်။
ကမ္းကပ္ထားတုန္းေအးေဆးေပါ့ေနာ့္ ။ ။ပင္လယ္ျပင္မေရာက္ခင္တစ္ေန့ေလာက္ကေအးေဆးပဲ ေပါ့။ကိုယ္ကို ထင္လိုက္တယ္ လွိဳင္းမမူးေပါ့
တယ္ဟုတ္ပါလားေပါ့(ျမန္မာျပည္ မွာေနတုန္းက မူးေစတတ္
ေသာအရက္ေတြ ေသာက္တဲ့အက်င့္ ရွိတာကိုး)။
အဲေနာက္တစ္ေန့လဲ ေရာက္ေရာ လိွဳင္းစ လွဳပ္ေတာ့
တာပဲ။ဘာေျပာေကာင္းမလဲ အန္တာေပါ့။
ဘယ္လိုမူးလို႔မူးမွန္းမသိဘူးး။ အရက္မူးတာနဲ႔လဲမတူ
ကြမ္း မူူးတာနဲ႔လဲမတူဘူး။ ေတာ္ေတာ္ခံရခက္တဲ့အမူး
မ်ိဳး။ အမွိဳက္ပံုးနဲ႔ ေခါင္းနဲ႔ ကိုမခြါရဘူး။ ေရေသာက္ရင္
ေရျပန္အန္တယ္။ ဘာမွစားလဲ မရ။ အဲသလို ေနတဝက္
ေလာက္ ခံစားျပီး ေရနည္းနည္းေသာက္လို့ရလာတယ္။
အသီးေတြ စားလို့ရလာတယ္ ။ စားျပီးသိပ္မျကာဘူး
ထက္အန္ပါေလေရာ ။က်ြန္ေတာ္ကေတာ့ ေနာက္တစ္ေန့ေတာ့အဆင္ေျပသြားပါတယ္ ။ တခ်ိဳ႔ကေတာ့ သေဘာၤ လိုက္ေနသ၍မူးေနေသးတဲ့လူမ်ား
လဲရွိပါတယ္။

photo by google

လိွဳင္းက လဲ ဘာျကီးသလဲမေမးနဲ႔
GALLEY(သေဘာၤမီးဖိုခန္း )ထဲက
အိုးခြက္ပန္းကန္ အကုန္ျပဳတ္က်။
ထိုင္ခံုေတြအကုန္လွဲထားရတယ္။ အခန္းထဲ က ပစၥည္း
ေတြဆို အခန္းထဲ ပြေနေရာေပါ့။ ထမင္းစားရင္ေတာင္
လက္တစ္ဖက္က ထမင္းပန္းကန္ တဖက္က စာပဲြခံုတစ္
ဖက္ ကိုင္ျပီး လိွဳင္းတခ်က္ျငိမ္တဲ့ခ်ိန္ စားရတယ္။ ဒီျကားထဲ ဟင္းခြက္က လိုက္ဖမ္းရေသးတယ္ဗ် ။
စေကးနဲ႔ဆိုေတာ့ ေမွာက္သြားရင္ ငတ္မွာ
ေလ။ အိပ္မယ္ဆိုလဲ ေတာ္ေတာ္ ဒုကၡ ေရာက္တယ္ဗ်။
ေခါင္းအံုးနွစ္လံုးကို ေဘးမွာခုျပီး ကားယားအိပ္ရတယ္။
အဲလို အိပ္ရင္ေတာင္တခါတေလ လွိဳင္းျကီးျပီး
ကုတင္ေအာက္ျပဳတ္က်။ဒါေတာင္ကုတင္ေဘးဘက္အကာပါတယ္။
တခါတေလ ကံဆိုးခ်င္ေတာ့ ကန္ေဆးျပီးလို့ အိပ္ခ်ိန္မွ အဲသလို လိွဳင္းျကီးလို့အိပ္မရတဲ့ အခ်ိန္ေတြလဲ ရွိတယ္ဗ်ိဳ႔။

ေဟာင္ေကာင္တိုင္ဖြန္းမုန္တိုင္းေျကာင့္ ျမွပ္ေတာ့မည့္ အခ်ိန္
photo by google

လိွဳင္းမူးလို့ ကိုယ္လက္ကိုက္လို့ ဆိုျပီး အလုပ္မလုပ္
လို့လဲ မရပါဘူး။ သေဘာၤေပၚမွာ ခြင့္လဲမရွိပါဘူး။
တစ္ရက္စာဖ်က္လိုက္ ေျပာျပီး အလုပ္မလုပ္ခ်င္ လို့လဲ မရပါဘူး။
တခုခု က်န္းမာေရး အေရးျကီးလဲ ေဆးခန္းျပ
စရာမရွိပါဘူး။ကမ္းကပ္မွသာ ျပခြင့္ရွိပါတယ္။
ဒါေတာင္ သူျကီး(captain) က ရံုးကိုအေျကာင္းျကား
ရံုးကေနတဆင့္ ေရာက္မည့္ဆိပ္ကမ္းက နိုင္ငံမွာ
ခြင့္ေတာင္ထား။ ျပခြင့္လက္မွတ္ေပးမွ ျပလို့ရပါတယ္။

photo by google

က်ြန္ေတာ္သူငယ္ခ်င္းသေဘာၤ တစ္စီးဆို ၂၀၁၅ ခုနစ္
ေလာက္မွာ အင္ဒိုကအထြက္ မေလးရွားအသြား လမ္းမွာ
ကန္ေဆးခ်ိန္ အထက္လူျကီး ကိုရီးယား လူမ်ိဳး အသံုး
မက်မွဳေျကာင့္ အမိန့္ေပးမွားျပီ chemical နွစ္မ်ိဳး ေရာ
သြားျပီး ထေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ညဘက္ျကီးေပါ့ ဗ်ာ ။ က်ြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းေျပာျပခ်က္အရ အဲလိုေပါက္ကဲြခ်ိန္ မွာ ကိုးရီးယားလူမ်ိဳးေတြ ဘာမွ
မလုပ္နိုင္ပဲ အ ေနျကပါတယ္ ။ မီးခိုးမိွဳင္းေတြ နဲ႔ ေပါက္ကဲြတဲ့အရွိန္
လူေတြကလဲေပ်ာက္ ျမန္မာေတြ ပဲ အသက္လုျပီး
မီးခိုးေတြျကားက ဒဏ္ရာရတဲ့ လူေတြကို သယ္ေပါ့။
အဲခ်ိန္မွာ ဒဏ္ရာရ လူကို သယ္တာနွစ္ေယာက္မနိုင္
ဘူးလို့ေျပာပါတယ္။ တစ္ေယာက္ဆို သံျပားစက လည္ပင္း ညွပ္ရိုးျကားဝင္သြားတာ ေသြးကလဲခ်ြဲ
chemicalေငြ႔ေတြကလဲ မႊန္ေနေတာ့ေတာ္ေတာ္
ကယ္ထုတ္ရတယ္ လို့ေျပာတယ္။ အခန့္မသင္ရင္
ကယ္တဲ့လူလဲ အသက္ရွဴျကပ္ျပီးေသသြားနိုင္တယ္
ေလ။ လူသြားစျကၤန္မွာ ေသြးအလိမ့္လိမ့္နဲ႔ ေပါ့ဗ်ာ။
တတ္သလာက္မွတ္သေလာက္ ကုျကတာေပါတဲ့။
အခ်္းခ်င္းအားေပးစကားေျပာ ဘာမွမျဖစ္ဘူး ကယ္ဆယ္
ေရးကိုအေျကာင္းျကားျပီးျပီ ဘာညာေပါ့။
အဲလိုလဲကယ္ဆယ္ျပီးေရာ ကိုယ္အခ်င္းခ်င္း
လိုက္စစ္ေတာ့ ျမန္မာတစ္ေယာက္ေပ်ာက္ေနတယ္
တဲ့ ။ အဲေတာ့မွ ကန္ေဆးစဥ္ ဘယ္ေနရာ တာဝန္ျကသလဲ လို ေမးျကည့္ေတာ့မွ သေဘာၤ
ACCOMMODATION(လူေနေဆာင္) နားက ကန္
မွာဆိုေတာ့ BA (အသက္ရွဴစက္)ဝတ္ျပီး ဓါတ္မီးေတြ
နဲ႔ရွာျကတာေပါ့တဲ့။ ေဟာ ေတြ႔ပါျပီတဲ့။ Chemical
မီးခိုးမိွဳင္းထဲ ေသြးအိုင္ထဲ မွာလွဲေနသူတစ္ေယာက္ ။
ေတြ႔ေတာ့ကယ္ထုတ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ စိတ္မေကာင္း
စြာနဲ႔ပဲ ထိုသူ အသက္မရွိေတာ့ပါဘူး။ သံျပားသံေခ်ာင္း
စမ်ားျဖင့္ ေသြးလြန္၍ မလွဳပ္နိုင္ မီးခိုးေျကာင့္ အသက္
ရွဴက်ပ္ျပီးေသသြားရရွာျပီေပါ့။ သူကို ထမင္းစားတဲ့ အခန္း ထဲ မွာေသခ်ာထား။ က်န္တဲ့ ဒဏ္ရာရ လူကို
စိတ္ဓါတ္မက်ေအာင္ အေသေပ်ာက္မရွိဘူးလို့
ျမန္မာအခ်င္ခ်င္းေျပာထားရတာေပါ့။ သူျကီးက
သေဘာၤမီးေလာင္တယ္ဆိုျပီး သတင္းပို့ထားေတာ့
ေတာ္ရံုနဲ႔ ကမ္းေပးမကပ္ဘူး။(သေဘာၤေပါက္ကဲြတယ္
ဆိုရင္ပိုအပစ္ျကီး)။ အဲဒါနဲ႔ေတာ္ေတာ္ျကာသြားတယ္တဲ့။
နွစ္နာရီေလာက္ျကာျပီးမွ သေဘာၤ ကမ္းကပ္ခြင့္ရသြား
တယ္တဲ့။ လူနာသယ္ခ်ဖို့လဲ ေတာ္ေတာ္ျကာပါတယ္
ေသြးလြန္ျပီးေသမဲ့လူဆို ေသတာျကာပါျပီတဲ့။
လူနာကို ေလယဥ္နဲ႔ကယ္သြားတာတို့ ေသခ်ာ
ေဆးရံုမွာ ေဆးကုသေပးတာတို့ လုပ္ေပးမယ္
မရွိဘူးတဲ့။ တကယ္တမ္း ျဖစ္လာရင္ ဘယ္သူမွလာမကယ္ပါဘူး။ သေဘာၤေပၚကလူနာခ်ဖို့ေတာင္ နွစ္နာရီေလာက္ျကာ
တယ္ဆိုေတာ့ဗ်ာ စဥ္းစားျကည့္ေတာ့။
ေနာက္ျပီးသေဘာၤတစ္စီးဟာ ခရီးအကြာေဝးေပၚမူ
တည္ျပီ ရက္ျကာျမင့္စြာ ခရီးသြားလာရပါတယ္။တခ်ိဳ႔
တစ္ေနရာနဲ႔ တစ္ေနရာ၂ရက္ ၃ရက္သာ သြားရေသာ္
လည္း တခ်ိဳ႔ေနရာမ်ားမွာ ေဝးရင္လနဲ႔ခ်ီျပီး သြားရပါတယ္။
အဲလို လနဲ႔ခ်ီျပီသြားတဲ့ ခရီးစဥိမွာ တစ္ေန ့ေနမွ သေဘာၤတစ္စီးမျမင္ရပါဘူး။အကယ္၍ ျမင္ရခဲ့လ်ွင္လဲ ေရမိုင္၅၀ ေလာက္ကြာပါတယ္။
အေဝးျကီးေပါ့ဗ်ာ။ အဲလို မ်ိဳး အေဝးျကီးသြားလာေနျက
တဲ့ အခ်ိန္ ရာသီဥတုဆိုးရြားလို့ မုန္းတုိုင္းမိရင္ လိွဳင္းျကီး
ျပီး အကယ္၍မ်ား သေဘာၤေမွာက္သြားရင္ သေဘာၤခါး
ျကိုးသြားလ်ွင္ ဘယ္သူမွ လာမကယ္နိုင္ပါဘူး။
ရဟက္ယာဥ္ ေဝးေလစြ(ကမ္းျဖင့္အလြန္ေဝးလ်ွင္)။
အဲသေဘာၤေပၚမွာသက္ကယ္ေရယာဥ္ေတြ ရွိတာပဲလို့
မိတ္ေဆြတို့ေတြးမိလိမ့္မယ္။ သေဘၤာအျကီးျကီးေတာင္
လူလိမ့္ေနတာ သက္ကယ္ေလွေလာက္ေတာ့ လိွဳင္း
ကေအးေဆးေပါ့။သက္ကယ္ေလွ ပဲစီးမယ္ဆိုျကပါဆို့။
ရာသီဥတုေကာင္းခ်ိန္မွာေတာ္ သက္ကယ္ေလွခ်ရတာ မလြယ္ပါဘူး ခင္ဗ်ာ။ လိွဳင္းလူးေနတဲ႔အခ်ိန္ပိုဆိုးေပါ့ဗ်ာ။
ေနာက္ျပီးေတာ့ lifejacket ဝတ္ မယ္ျကမယ္ေပါ့ေနာ့္။
အဲဒီlifejacket ကလဲေရထဲ မွာ ၂၄ နာရီပဲ safe ျဖစ္
တာပါ။ ဘဟ္လို အသက္ရွင္ျကမတုန္း။ ဒါေတာင္ ငမန္း
ေတြ ဘာေတြ ပါေသးဘူးေနာ္။အဲဒါေျကာင့္ စာထဲမွာေရာ
လက္ေတြ႔ဆရာသမားေတြေျပာျပခ်က္ အရ တတ္နိုင္
သမ်ွသေဘာၤ ေပၚတြင္ေနပါလို့မိန့္ဆိုျကတယ္။ ေျပးစရာ
လဲေျမမရွိဘူးေလ ေနာ္။ဟဲ ။

photo by google

အႏၱရာယ္ေတြကေတာ့အမ်ားျကီးပဲဗ်
၁။ Abandon ship
သေဘာၤကိုစြန့္ခြါျခင္း
၂။ fire
မီးေလာင္ျခင္း
၃။ Collision
သေဘာၤတိုက္ျခင္း
၄။ Man overboard
လူေရထဲ သို့က်ျခင္း
၅။ Flooding
ေရဝင္ျခင္း
၆။ Piracy attacks
ပင္လယ္ဓါးျပတိုက္ခံရျခင္း
၇။ Cargo shifting at sea
ပင္လယ္ထဲတြင္ ကုန္ေရြရွားျခင္း

စသည္ျဖင့္ေပါ့ အႏၱရာယ္ေတြအမ်ားျကီးရွိပါတယ္။
ေသာင္တင္တာတို႔ တက္မခ်ြတ္ယြင္းျပီး သူမ်ားသေဘာၤ
တိုက္တာတို့ ေပါ့ဗ်ာ။ က်ြန္ေတာ္သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္
စီးတဲ့ ကားတင္တဲ့သေဘာၤ ကဂ်ပန္မွာ စစ္သေဘာၤကို
steering gear failure (တက္မခ်ြတ္ယြင္း) ျဖစ္
ျပီးသြား တိုက္တာတစ္ပါတ္ေလာက္ ကမ္းကပ္ထာရ
တယ္ေလ။
တခ်ိဳ႕သေဘာၤသား မိသားစု ဝင္ေတြက ေျပာျကတယ္။
(သေဘာၤလိုက္တာေကာင္းတယ္! လိုက္!
အန္တီသားကိုပဲျကည့္ေလ ခုခ်ိန္ထိသြားလိုက္လာလိုက္
ပဲ။ ဘာမွလုပ္ရတာမဟုတ္ဘူး ။အခ်ိန္ကခဏေလးကုန္
တာ။ဟိုမွာေခါင္းကေခ်ြးက ဖင္ျကားထဲထိက်ေအာင္
လုပ္ရတာ သူမသိဘူး။
လိုက္!လိုက္!
ငယ္ရြယ္တုန္းပိုက္ဆံရွာထား ဘာညာေပါ့။
အန္တီသားဆိုေရာက္တာနဲ႔သိပ္မနားခ်ုင္းဘူး။ သူေဌး
ကလဲသူအလုပ္လုပ္တာျကိုက္တယ္ေလ။
အဲဒါေျကာင့္ အျမဲျပန္ေခၚေနတာ။အဲဒါေျကာင့္ သိပ္မနား
ခိုင္းဘူး ျမန္ျမန္ျပန္လႊတ္ေနတာေပါ့။
ဟိုက္ေသေရာေပါ့ဗ်ာေနာ့္။
အဲဒါေတြေျကာင့္တခ်ိဳ့ေသာလူမ်ားကသေဘာၤေပၚမွာ
အထက္လူျကီးက ညစ္ျပီးအလုပ္ေတြမတရားခိုင္း
အိမ္ကမိဘနဲ႔ မိန္းမကအဆင္မေျပ အေျကြးေတြက
ဝိုင္း ဖိအားေတြမ်ားျပီး ေနာက္ဆံုး ကိုယ္ဘာသာကိုယ္
ပင္လယ္ျကမ္းျပင္ေအာင္ အဆံုးစီရင္ သြားျကတဲ့လူေတြ
အမ်ားျကီးပါ။ဖိနပ္နဲ႔စာပဲ ထားခဲ့ျပီး ေရထဲ ခုန္ခ်သြားခဲ့
ျကတာေပါ့။
တခ်ိဳ႔ေသာလူေတြက်ေတာ့ အဆင္မေျပလဲ သီးခံျပီး
လုပ္ေပါ့ ။ျပန္မွ မျပန္နိုုင္တာကိုးေနာိ့။ပထမပိုင္းမွာေျပာ
ျပခဲ့သလို႕ သင္တန္းေျကး ႏွစ္နဲ႔ခ်ိီျပီး အိမ္ကေန သေဘာၤcompany ဆီသြားရေသာလမ္းစရိတ္ စားစရိတ္ေတြ ။သေဘာၤမတတ္ခင္
ရိုက္ေျကးေပးထားရတာ တနင့္တပို့း။တျခားအမမ်ိဳးမည္မသိတာေတြလဲ
အမ်ားျကီးေပါ့ဗ်ာ။ အရင္တုန္းက ခုလဲရွိမည္ထင္ပါတယ္
သေဘၤာမတတ္ခင္ စာခ်ဳပ္မျပည့္ပဲျပန္လာမွာစိုးလို့
အိမိဂရန္အေပါင္အျဖစ္ထားထားခဲ့တာမ်ိဳူးလဲ ရွိတယ္။
ျပန္လာလို့ကေတာ့ မိသားစုပါ အိမ္ေျခမဲ့ ဘဝမ်ိဳးျဖစ္
သြားမယ့္ အေျခေနေပါ့။ ေခ်းထားရင္ေတာ့ ဖုတ္ပူမီး
တိုက္သလိုျဖစ္သြားမယ္လို့ထင္ပါတယ္။ နွစ္နွစ္ေလာက္ေနမွ အရင္းေျကမယ့္ သေဘာရွိတယ္။
အဲဒါေျကာင့္သီးခံျပီးေန။ မေနနိုင္ေတာ့လဲ ျပန္လဲမျပန္ခ်င္
စိတ္ဓါတ္က်ျပီး ေရထဲ ခုန္ခ်ေသ ဒါပဲရွိေတာ့တာေပါ့။

သေဘၤာေပၚသရဲလဲ ေျခာက္ခံထိတယ္ဗ်။ သေဘာၤေပၚမွာ
မေတာ္တစ ေသဆံုးသြားတာေတြရွိတယ္။ အဲလိုမ်ိဳးဆို ေျခာက္ခံ ထိျကတာမ်ားတယ္။က်ြန္ေတာ္လဲ ေျခာက္ခံ
ထိဘူးတယ္ ။ ဟဲဟဲ။က်ြန္ေတာ္စီးတဲ့ သေဘာၤေပၚမွာ
လြန္ခဲ့တဲ့သံုးနွစ္ေက်ာ္ေလာက္က အင္ဒို အင္ဂ်င္နီယာ
တစ္ေယာက္ အင္ဂ်င္နီယာခ်ဳပ္ အသံုးမက်လို့
ပင္နီယန္ ျကီး ျပဳတ္က်လို့ ပိျပီးေသဆံုးသြားခဲ့ဖူးတယ္။
အဲဒီမွာ အင္ဒိုလူမ်ိဴးေတြကို ေျခာက္တာ ။ျမန္မာေတြကို
ေတာ့သိပ္မေျခာက္ပါဘူး။ အင္ဒို လူမ်ိဴးဆို ေျခာက္တာ
မ်ားတယ္။ က်ြန္ေတာ္ကိုက်ေတာ့ စစျခင္းဆိုေတာ့ လာ
နုတ္ဆက္တာေနမွာလို့ေတြးမိရင္း။ ။ ။

ေစာင့္ေမွ်ာ္ဖတ္ရွဳေပးပါအံုး ခင္ဗ်ာ။

ေလးစားစြာျဖင့္

writer; @ayeminmaung