The Kaman- citizens who suffer

in myanmar •  6 years ago 

The Kaman: Citizens who suffer
နစ္နာေနေသာ ကမန္ လူမ်ိဳးစုမ်ား
A government decision to resettle Kaman from Rakhine IDP camps in Yangon has focused attention on the discrimination they experience, despite being eligible for full citizenship.
အစိုးရက ကမန္ လူမ်ိဳးစုမ်ားကို ရခိုင္ျပည္နယ္ IDP စခန္းမ်ားမွ ရန္ကုန္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ အေျခခ်ေစရန္ ဆုံးျဖတ္ထားေသာ္လည္း ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ ကမန္ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ နိုင္ငံသား အျပည့္အဝ ျဖစ္နိုင္ေသာ တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္သည္။
By SU MYAT MON | FRONTIER
စုျမတ္မြန္ ေရးသားသည္။
ALTHOUGH THE Kaman are among the 135 officially recognised ethnic nationalities in Myanmar they face cultural and institutional discrimination because they are not Buddhists.
ကမန္ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳေသာ တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ ခုတြင္ ပါဝင္ေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံေနသည္။
One of seven Rakhine sub-groups and the only Muslim group among the 135, the Kaman are one of the smallest ethnic minorities, with figures from the 2014 census suggesting there are about 28,000 in Rakhine. Community leaders put the national population at about 45,000.
ကမန္ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ ရခိုင္လူမ်ိဳးစု ခြဲ ၇ ခုတြင္ ပါဝင္ၿပီး တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ ခုတြင္ တစ္ခုတည္းေသာ မြတ္စလင္ ဘာသာဝင္ ျဖစ္သည္။ လူဦးေရ အေသးငယ္ဆုံးျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ၂၈ ၀၀၀ ခန္႔ ရွိၿပီး တစ္နိုင္ငံလုံးအားျဖင့္ ၄၅ ၀၀၀ ခန္႔ ရွိသည္ဟု လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ဆိုသည္။
But as tensions increase between majority Buddhists and Muslims, the Kaman have found themselves occasionally at the centre of a political struggle between the government and hard-line nationalists over the response to the conflict in Rakhine State. As a result, their rights appear increasingly under threat.
ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစုႏွင့္ မြတ္စလင္မ်ားၾကား တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေသာအခါ အစိုးရႏွင့္ အစြန္းေရာက္ အမ်ိဳးသားေရး ဝါဒီမ်ားၾကား ရခိုင္ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရာတြင္ ကမန္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ နိုင္ငံေရးအရ ဗဟိုခ်က္ ျဖစ္လာခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔ျဖင့္ ၎တို႔၏ အခြင့္အေရးသည္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရလၽွက္ ရွိသည္။
A recent debate in the Pyithu Hluttaw served as a reminder of the hostility members of the Muslim group face on a regular basis.
မၾကာေသးမီက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ အျငင္းအခုံ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ကို ၾကည့္လၽွင္ မြတ္စလင္ အုပ္စုမ်ား ပုံမွန္ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ အၾကမ္းဖက္မႈကို ေတြ႕ျမင္နိုင္သည္။
On March 5, Union Solidarity and Development Party MP U Maung Myint (Mingin, Sagaing) submitted a proposal urging the government to review the decision to resettle 157 Kaman from 55 families in Yangon. The families had been living in an IDP camp in Rakhine State’s Ramree Township since communal violence erupted in the state in 2012.
မတ္လ ၅ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ့ၿဖိဳးေရးပါတီ အမတ္ ဦးေမာင္ျမင့္ (Mingin, Sagaing) သည္ ကမန္မိသားစု ၅၅ စုမွ ကမန္လူမ်ိဳး ၁၅၇ ဦးကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ေစမည္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ အဆိုတင္သြင္းခဲ့သည္။ ထိုမိသားစုမ်ားသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈ ျဖစ္ၿပီးကတည္းက ရခိုင္ျပည္နယ္ Ramree ၿမိဳ႕နယ္ရွိ IDP စခန္းတြင္ ေနထိုင္လာခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။
“I think it will be more appropriate if we treat the cancer that is occurring in Rakhine State within Rakhine State itself,” Maung Myint, a minister in the previous USDP government, told the chamber. Allowing the Kaman families to resettle in Yangon would be “like allowing the cancer to spread across the country”, he said.
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာေရာဂါကို ရခိုင္ျပည္နယ္နယ္မွာပဲ ကုစားတာ ပိုသင့္ေတာ္ပါတယ္ဟု ယခင္ USDP အစိုးရ ဝန္ႀကီးေဟာင္း ဦးေမာင္ျမင့္ က လႊတ္ေတာ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ကမန္လူမ်ိဳးေတြကို ရန္ကုန္မွာ အေျခခ်ခိုင္းလိုက္တာက ကင္ဆာေရာဂါကို တျခားနိုင္ငံ အစိတ္အပိုင္းေတြကို ပ်ံႏွံ့ေစနိုင္မယ္ဟု ၎က ဆိုသည္။
Among the 19 MPs who debated the issue on March 15 was U Pe Than (Arakan National Party, Myebon), who expressed dismay at Maung Myint’s “cancer” comment.
မတ္လ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ထိုအေရးကိစၥကို ေဆြးေႏြးေသာ အမတ္မ်ားထဲတြင္ Arakan National Party ေျမပုံ ၿမိဳ႕နယ္အမတ္ ဦးေဖသန္းလည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။ ၎က ဦးေမာင္ျမင့္၏ ကင္ဆာဟု ရည္ညႊန္းေျပာဆိုမႈကို စိတ္ပ်က္မိသည္ဟု ဆိုသည္။
“It saddened me that U Maung Myint says it should only be healed in Rakhine State. If there is cancer in the body it can cause death whatever and wherever it is,” Pe Than said, adding that one of the recommendations in the final report of the Annan commission was for the government to close the IDP camps.
ဒီျပႆနာကို ရခိုင္ျပည္နယ္နယ္မွာပဲ ေျဖရွင္းရမယ္ဆိုလို႔ စိတ္ပ်က္မိပါတယ္။ ကင္ဆာတစ္ခုျဖစ္ရင္ ကိုယ္အင္ဂါ ဘယ္ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူကို ေသေစနိုင္ပါတယ္။ Annan Commission က အႀကံေပးထားတဲ့ အထဲမွာလည္း IDP စခန္းေတြကို ပိတ္ေပးရမယ္ဆိုတာ ပါၿပီးသားပါဟု ဦးေဖသန္းက ဆိုသည္။
U Ba Shein (ANP, Kyaukphyu) said that as one of the 135 ethnic nationalities the Kaman had the right as citizens to move freely and their resettlement in Yangon was in line with the law.
ANP ပါတီ ေက်ာက္ျဖဴ အမတ္ ဦးဘရွိန္က ေျပာၾကားရာတြင္ ကမန္ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္ တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ ခုတြင္ ပါဝင္ေသာေၾကာင့္ နိုင္ငံသား အခြင့္အေရး အျပည့္အဝ ရရွိရမည္ျဖစ္ၿပီး လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ ရရွိရမည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ ၎တို႔ ရန္ကုန္တြင္ အေျခခ်သည္မွာ ဥပေဒႏွင့္ ကိုက္ညီသည္ဟု ဆိုသည္။
“More importantly, those returnees from Bangladesh, if they would be given citizenship, should be treated the same way,” he said.
ပိုအေရးႀကီးသည္မွာ ဘင္ဂလားေဒရွ့္ နိုင္ငံမွ ျပန္လာသူမ်ားသည္လည္း နိုင္ငံသား ျဖစ္ခြင့္ရွိပါက တူညီစြာပင္ ဆက္ဆံရမည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
The proposal was voted down 136 to 236. Minister for Social Welfare, Relief and Resettlement Dr Win Myat Aye told Frontier that most of the Kaman in IDP camps were civil servants and their families.
ထိုအဆိုျပဳလႊာကို မဲခြဲရာတြင္ ၁၃၆ မဲ ၂၃၆ မဲျဖင့္ ရႈံးနိမ့္ခဲ့သည္။ လူမႈဖူလုံေရး ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ဝင္းျမတ္ေအး က Frontier ကို ေျပာၾကားရာတြင္ IDP စခန္းမ်ားရွိ ကမန္လူမ်ိဳး အမ်ားစုမွာ အစိုးရ ဝန္ထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
“When the conflict suddenly erupted, they were forced into the camps and were not allowed to leave. It is a kind of confinement. When our government came to office, we planned to close the camps because they are citizens and if they are kept in the camps any longer, they will suffer socially, economically and in terms of education,” he said.
ပဋိပကၡေတြ ႐ုတ္တရက္ ျဖစ္ပြားလာေတာ့ သူတို႔ကို ဒုကၡသည္ စခန္းေတြဆီ ပို႔လိုက္ရၿပီး ဘယ္မွ သြားလာခြင့္ မျပဳခဲ့ဘူး။ ဒါက အက်ဥ္းခ်ထားသလိုပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အစိုးရ အာဏာရလာေတာ့ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို ပိတ္သိမ္းဖို႔ စီစဥ္ခဲ့တယ္။ သူတို႔ကလည္း နိုင္ငံသားေတြပါ။ သူတို႔ကို ဒီလို ပိတ္ေလွာင္ထားမယ္ဆိုရင္ လူမႈေရးအရ စီးပြားေရးအရ ပညာေရးအရ သူတို႔ေတြ နစ္နာလိမ့္မယ္ဟု ေဒါက္တာ ဝင္းျမတ္ေအးက ေျပာသည္။
He said that they had been given the choice of taking compensation for their properties and moving to Yangon or returning to their original homes in Ramree.
သူတို႔ကို သူတို႔ပိုင္ဆိုင္တဲ့ လယ္ယာေတြအတြက္ ေလ်ာ္ေၾကးယူၿပီး ရန္ကုန္ကို ေျပာင္းေရႊ႕မလား။ Ramree ၿမိဳ႕နယ္က သူတို႔ရဲ့ မူလအိမ္ေတြကို ျပန္မလား ေရြးခ်ယ္ခိုင္းထားတယ္ဟု သူက ဆိုသည္။
“Compensation was calculated according to the current value of their estate. A minority chose to stay in Ramree and for them the Ministry of Border Affairs built new houses. Everybody is doing well.”
ေလ်ာ္ေၾကးေတြကို သူတို႔ လယ္ယာေတြရဲ့ ကာလေပါက္ေစ်းနဲ႔ တြက္ခ်က္ေပးထားတယ္။ အနည္းငယ္ကသာ Ramree မွာ ျပန္လည္ေနထိုင္ဖို႔ ေရြးခ်ယ္ၾကတယ္။ သူတို႔အတြက္ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနက အိမ္အသစ္ေတြ တည္ေဆာက္ေပးတယ္။ အားလုံး အဆင္ေျပေနပါတယ္ဟု ၎က ဆိုသည္။
But the minister’s comments jar with the reality for those Kaman who have moved to Yangon. Although they are pleased to have left IDP camps, beginning new lives in the commercial capital has not been easy – particularly for the few households who did not have a member working for the government.
သို႔ေသာ္ ဝန္ႀကီး၏ စကားသည္ ရန္ကုန္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕လာေသာ ကမန္မ်ား၏ အျဖစ္မွန္ႏွင့္ ကြဲလြဲေနသည္။ ၎တို႔သည္ IDP စခန္းမ်ားမွ ထြက္ခြာရသျဖင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကေသာ္လည္း စီးပြားေရး ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ဘဝသစ္ စတင္ရသည္မွာ မလြယ္ကူေပ။ အထူးသျဖင့္ မိသားစုဝင္မ်ားတြင္ အစိုးရ ဝန္ထမ္း မရွိေသာ အိမ္ေထာင္စုမ်ားတြင္ ျဖစ္သည္။
Rebuilding lives
ဘဝသစ္ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ျခင္း
Since 2012, many Kaman families have gradually migrated to Yangon to escape the prospect of communal violence.
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ကတည္းက ကမန္လူမ်ိဳး အမ်ားအျပားသည္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ ရန္ကုန္သို႔ တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းေရႊ႕လာၾကသည္။
Some have sought the help of a Kaman community leader, U Tun Ngwe, who runs the Kaman Social Network.
တစ္ခ်ိဳ႕သည္ Kaman Social Network အဖြဲ႕အစည္းကို တည္ေထာင္ထားေသာ ကမန္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္ ဦးထြန္းေငြ ထံတြင္ အကူအညီ ရယူၾကသည္။
For almost 15 years, Tun Ngwe ran a poultry farm on land he rented from the Tatmadaw in northern Yangon. When the military ended the lease in 2014, he and some other Kaman pooled their funds and bought land in the Taukkyan area of Mingaladon Township to run their own farm. Most of the workers on the farm are Kaman from Ramree; more than 100 Kaman people from 32 families live on his property, including five households that were until recently in the Ramree IDP camp.
ဦးထြန္းေငြသည္ ရန္ကုန္ေျမာက္ပိုင္း တပ္မေတာ္ပိုင္ ေျမယာကို ငွားရမ္းၿပီး ၾကက္ေမြးျမဴေရး လုပ္ကိုင္လာသည္မွာ ၁၅ ႏွစ္ ၾကာၿပီျဖစ္သည္။ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္က ငွားရမ္းစာခ်ဳပ္ကို အဆုံးသတ္လိုက္ေသာအခါ ဦးထြန္းေငြႏွင့္ တျခား ကမန္လူမ်ိဳး တစ္စုသည္ ၎တို႔၏ ေငြမ်ားကို စုေပါင္းၿပီး မင္ဂလာဒုံၿမိဳ႕နယ္ ေထာက္ၾကန္႔တြင္ ေျမယာဝယ္ယူကာ ေမြးျမဴေရး ၿခံတစ္ခုကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ထိုေမြးျမဴေရးၿခံမွ အလုပ္သမား အမ်ားစုသည္ Ramree ၿမိဳ႕နယ္မွ ကမန္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဦးထြန္းေငြတို႔ စုေပါင္းတည္ေထာင္ထားေသာ ေမြးျမဴေရးၿခံတြင္ ကမန္မိသားစု ၃၂ ခုမွ ကမန္လူဦးေရ ၁၀၀ ခန္႔ ေနထိုင္သည္။ Ramree IDP စခန္းမွ မၾကာေသးမီက ေျပာင္းေရႊ႕လာေသာ ကမန္မိသားစု ၅ ခုလည္း ပါဝင္သည္။
Tun Ngwe said Kaman wanted to resettle in the commercial capital due to concern about the possibility of further communal violence and because they were attracted to “the prospect of freedom in Yangon”.
ဦးထြန္းေငြက ေျပာၾကားရာတြင္ ကမန္မ်ားသည္ စီးပြားေရး ၿမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္တြင္ အေျခခ်လိုျခင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ထပ္မံျဖစ္ပြားမည္ကို စိုးရိမ္ျခင္းႏွင့္ ရန္ကုန္တြင္ လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္နိုင္ျခင္းကို သေဘာက်ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
He said they were provided with a free air ticket and K500,000 for each family, plus K100,000 for each person in the family. But since arriving in Yangon they have not received any state support – despite Yangon Region Minister for Rakhine Ethnic Affairs U Zaw Aye Maung encouraging them to seek assistance from the government during a visit to Taukkyan late last year.
ကမန္မ်ားကို ရန္ကုန္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕နိုင္ရန္အတြက္ ေလယာဥ္လက္မွတ္ အခမဲ့ ေပးထားၿပီး မိသားစု တစ္ခုလၽွင္ က်ပ္ ၅၀၀ ၀၀၀ ႏွင့္ မိသားစုတြင္းမွ လူတစ္ဦးခ်င္းစီအတြက္ က်ပ္ ၁၀၀ ၀၀၀ ေပးထားသည္ဟု ဦးထြန္းေငြက ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ရန္ကုန္သို႔ ေရာက္ရွိၿပီးကတည္းက ရန္ကုန္တိုင္းအေနျဖင့္ ဘာမၽွ လုပ္ေဆာင္ေပးျခင္း မရွိေၾကာင္း ေျပာသည္။ သို႔ေသာ္ ရန္ကုန္တိုင္း ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေရးရာ ဝန္ႀကီး ဦးေဇာ္ေအးေမာင္က ၿပီးခဲ့ေသာ ႏွစ္အတြင္း ေထာက္ၾကန္႔သို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ေသာအခါ ကမန္မ်ားကို အစိုးရထံက အကူအညီ ရယူၾကရန္ တိုက္တြန္းခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။
“Despite multiple requests to government officials to provide assistance to those people living in Yangon, the response has been silence,” Tun Ngwe said.(pic)
ရန္ကုန္တြင္ ေနထိုင္ေနေသာ ကမန္မ်ားကို အကူအညီေပးရန္ အစိုးရ အရာရွိမ်ားထံ အထပ္ထပ္ ေတာင္းခံခဲ့ေသာ္လည္း ဘာမၽွ တုန္႔ျပန္ေျပာၾကားျခင္း မရွိခဲ့ေပ။
As a result, the families have had to rely heavily on relatives and members of the Kaman community living in Yangon. “Their situation is like floating in the middle of the ocean without nearing the coast; they have nothing, no jobs, and they live from hand to mouth,” Tun Ngwe said.
ထို႔ေၾကာင့္ မိသားစုမ်ားသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ေဆြမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ကမန္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို မွီခိုေရသည္။ သူတို႔ရဲ့ အေျခအေနက ပင္လယ္ထဲမွာ ေမ်ာေနတဲ့ လူေတြလိုပဲ။ သူတို႔မွာ ဘာမွ မရွိဘူး။ အလုပ္အကိုင္လည္း မရွိဘူး။ တစ္ေန႔စားဖို႔ တစ္ေန႔ရွာေနရတာဟု ဦးထြန္းေငြက ေျပာျပသည္။
He rejected the minister’s suggestion that the Kaman had been adequately compensated and suggested they may have been misled into giving up their land in Ramree.
ကမန္လူမ်ိဳးမ်ားကို အလုံအေလာက္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးၿပီးၿပီဆိုေသာ အခ်က္ကို သူက ျငင္းပယ္သည္။ ထို႔ျပင္ ကမန္မ်ားသည္ သူတို႔၏ Ramree ၿမိဳ႕နယ္မွ ေနအိမ္မ်ားကို စြန္႔လႊတ္ရန္ အယုံသြင္း ခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဦးထြန္းေငြက ဆိုသည္။
Tun Ngwe said the cash from the government was to help the Kaman resettle in Yangon, but a subsequent article in state media said it was compensation for their land.
အစိုးရက ေပးေသာ ေငြေၾကးမွာ ကမန္လူမ်ိဳးမ်ား ရန္ကုန္တြင္ အေျခခ်နိုင္ေအာင္ အကူအညီေပးရန္ ျဖစ္သင့္သည္ဟု ဦးထြန္းေငြက ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ နိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာတြင္ ေဖာ္ျပေသာ ေဆာင္းပါးတြင္ ၎မွာ သူတို႔၏ ေျမယာမ်ားအတြက္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
“We’ve informed the government already that the amount of money given does not come close to covering their losses. The land and the houses they own are worth far more than what was given,” he said. “In addition, our land in Ramree was bestowed by the king of Rakhine for serving the king. It cannot be transferred to anyone – we possess it forever and we will never give it up.”
အစိုးရက ေပးေသာ ေငြေၾကးသည္ ကမန္မ်ား၏ ဆုံးရႈံးမႈမ်ားကို ကာမိနိုင္ရန္ အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနေသးသည္ဟု အစိုးရကို အသိေပးၿပီး ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ သူတို႔ ပိုင္ဆိုင္ေသာ အိမ္ႏွင့္ ေျမယာသည္ ၎ထက္ အဆမ်ားစြာ တန္သည္ဟု သူကဆိုသည္။ ဒါ့ျပင္ Ramree ေဒသက ကမန္ေတြရဲ့ ေျမယာေတြက ရခိုင္ဘုရင္က သူဆီမွာ အမႈထမ္းလို႔ ေပးအပ္ထားတာ။ တျခားသူဆီ လႊဲေျပာင္းေပးအပ္လို႔ မရဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီေျမကို ဘယ္ေတာ့မွ အဆုံးရႈံးခံမွာ မဟုတ္ဘူးဟု ဦးထြန္းေငြက ေျပာသည္။
The Kaman community is also watched closely by plain-clothed police and has been instructed to notify the military-controlled General Administration Department before talking to journalists.
ကမန္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို အရပ္ဝတ္နဲ႔ ရဲမ်ားက အျမဲတမ္း ေစာင့္ၾကည့္ေနသည္။ ထို႔ျပင္ သတင္းသမားမ်ားႏွင့္ စကားေျပာဆိုမည္ဆိုလၽွင္ စစ္တပ္က ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ အေထြေထြ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး႐ုံးသို႔ အေၾကာင္းၾကားရန္ ညႊန္ၾကားထားသည္။
When Frontier tried to interview Tun Ngwe and other Kaman community members, the interview had to be moved from their home to a teashop in Mingaladon because of pressure from the local authorities.
Frontier က ဦးထြန္းေငြႏွင့္ တျခား ကမန္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို အင္တာဗ်ဴးရာတြင္ ၎တို႔၏ ေနအိမ္အစား လက္ဖက္ရည္ဆိုင္တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဒသခံ အာဏာပိုင္မ်ား၏ ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
They kept a close eye on the conversation and even called Tun Ngwe while he was being interviewed by Frontier to inquire about his whereabouts. He said it was unfair for GAD to try and stop them from talking to journalists. “We should have the right to talk to media,” he said.
သတင္းသမားမ်ားထံသို႔ ေျပာၾကားေသာ စကားမ်ားကိုလည္း ေသခ်ာေစာင့္ၾကည့္ေနၿပီး Frontier က အင္တာဗ်ဴးေနစဥ္မွာပင္ ဦးထြန္းေငြ ဘယ္ေရာက္ေနသည္ကို လိုက္ေမးၾကသည္ဟု သိရသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို မီဒီယာနဲ႔ စကားေျပာဆိုခြင့္ မေပးတာက အေထြေထြ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး႐ုံးက တရားမၽွတမႈ မရွိတာပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း မီဒီယာနဲ႔ စကားေျပာဆိုခြင့္ ရွိသင့္ပါတယ္ဟု ဦးထြန္းေငြက ဆိုသည္။
‘We would like to return to Rakhine’
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ ျပန္ခ်င္တယ္။
Daw Nwe Nwe Win, 51, a widow with two daughters and two sons, told Frontier she had decided to resettle in Yangon because living at Ramree IDP camp had become intolerable.
သား ၂ ေယာက္ သမီး ၂ ေယာက္ ရွိေသာ အသက္ ၅၁ ႏွစ္အရြယ္ ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဝင္းက ေျပာၾကားရာတြင္ ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕နယ္ IDP စခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ရျခင္းမွာ ခက္ခဲလာေသာေၾကာင့္ ရန္ကုန္တြင္ အေျခခ်ရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
“My only hope in moving to Yangon was escape five years of difficulties in the camp,” she said.
ကၽြန္မ ရန္ကုန္ကို လာရတဲ့ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္က IDP စခန္းမွာ ဒုကၡခံရတာက လြတ္ေျမာက္ဖို႔ပါဟု သူမက ဆိုသည္။
Nwe Nwe Win said that if the government does not provide housing for the resettled Kaman, living in Yangon will not make a great difference to their lives.(pic)
ႏြယ္ႏြယ္ဝင္းက ေျပာၾကားရာတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ်လာတဲ့ ကမန္ေတြကို အစိုးရက အိမ္ယာ မစီစဥ္ေပးဘူးဆိုရင္ ရန္ကုန္မွာ ေနရတာကလည္း IDP စခန္းနဲ႔ ဘာမွထူးမွာ မဟုတ္ဘူးဟု ဆိုသည္။
“All of our troubles remain the same because we do not own a house and with neither a house or a business how can it be okay for us?” she said.
ဒုကၡေတြကေတာ့ အရင္အတိုင္းပါပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္မတို႔မွာ ေနစရာအိမ္လည္း မရွိဘူး။ အလုပ္အကိုင္လည္း မရွိဘူးဟု သူမက ဆိုသည္။
“Frankly, rather than living here with nothing, we would like to return to Rakhine if law and order can be assured by the government,” said Daw Nwe Nwe Win.
ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ ရန္ကုန္မွာ လက္ခ်ည္းဗလာနဲ႔ ေနရမယ့္အစား တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈကို အစိုးရက အာမခံေပးနိုင္ရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ကိုပဲ ျပန္ခ်င္ပါတယ္ဟု ေဒၚႏြယ္ႏြယ္ဝင္းက ဆိုသည္။
She said her house was one of 21 destroyed by arson in Ramree during the first round of communal violence that wracked Rakhine in June 2012, but the government had provided no support. Owners of 45 houses torched in Ramree during the second round of violence in October that year had received compensation from the government, she said.
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ပထမအခ်ီ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ ရမ္းျဗဲတြင္ မီးရွို႔ဖ်က္ဆီးၾကရာ ပ်က္ဆီးသြားေသာ ေနအိမ္ ၂၁ လုံးတြင္ သူမ၏ ေနအိမ္ ပါသြားခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ အစိုးရက ဘာမၽွ ေထာက္ပံ့ခဲ့ျခင္း မရွိဟုဆိုသည္။ ထိုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဒုတိယအႀကိမ္ အၾကမ္းဖက္မႈတြင္ မီးေလာင္သြားေသာ ေနအိမ္ ၄၅ လုံးကို အစိုးရက ေလ်ာ္ေၾကးေပးခဲ့သည္ဟု သူမက ဆိုသည္။
Some Kaman families, totalling about 60 people, moved to Yangon of their own volition before the group of 55 families were sent to the commercial capital.
လူဦးေရ ၆၀ ခန္႔ ပါဝင္ေသာ ကမန္ မိသားစုမ်ားသည္ သူတို႔အစီအစဥ္ျဖင့္ သူတို႔ ရန္ကုန္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕သြားၾကသည္။ ထို႔ေနာက္တြင္ မိသားစု ၅၅ ခု ကို အစိုးရက ရန္ကုန္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေပးခဲ့သည္။
Among them was Daw Ma Sai Kay, 42, a Buddhist married to a Kaman who had to move into an IDP camp with their three sons after the violence in 2012.
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အၾကမ္းဖက္မႈ အၿပီးတြင္ သား ၃ ဦးႏွင့္အတူ IDP စခန္းသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ရေသာ အသက္ ၄၂ ႏွစ္အရြယ္ Daw Ma Sai Kay လည္း ပါဝင္ခဲ့သည္။ Daw Ma Sai Kay သည္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ကမန္အမ်ိဳးသားကို လက္ထပ္ထားသူ ျဖစ္သည္။
Her Buddhist relatives had helped the family when there were food shortages in the camp, Ma Sai Kay told Frontier.
IDP စခန္းတြင္ အစားအစာ မလုံေလာက္ေသာအခါ သူမ၏ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေဆြမ်ိဳးမ်ားက အကူအညီေပးၾကသည္ဟု Ma Sai Kay က ဆိုသည္။
“When food aid was not sufficient, I would call my family on the phone to ask them for more rice; that’s how I survived,” she said.
အစားအစာ မလုံေလာက္ရင္ ကၽြန္မက မိသားစုဝင္ေတြကို ဖုန္းဆက္ၿပီး ဆန္ေတာင္းရတယ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ရွင္သန္ေနထိုင္လာရတာဟု သူမက ဆိုသည္။
Over the years, Ma Sai Kay’s family gradually migrated to Yangon. She travelled alone by bus to Yangon in 2016, about two years after her husband. Her three sons came to Yangon separately, travelling via Thandwe because Muslims are not able to take buses directly from Ramree to Yangon. Ma Sai Kay said money and religion prevented the family from travelling together.
Ma Sai Kay ၏ မိသားစုဝင္မ်ားသည္ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ရန္ကုန္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕လာေနသည္။ သူမ၏ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ ရန္ကုန္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕အၿပီး ၂ ႏွစ္အၾကာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ Ma Sai Kay သည္ ရန္ကုန္သို႔ တစ္ဦးတည္း လိုက္လာခဲ့သည္။ သူမ၏ သား ၃ ေယာက္သည္ သီးျခားစီ ရန္ကုန္သို႔ လိုက္လာခဲ့သည္။ မြတ္စလင္မ်ားသည္ ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕နယ္မွ ရန္ကုန္သို႔ တိုက္ရိုက္ ကားစီးသြားခြင့္ မရွိေသာေၾကာင့္ သံတြဲၿမိဳ႕မွတဆင့္ လာရသည္။ သူမတို႔ မိသားစုသည္ ပိုက္ဆံႏွင့္ ဘာသာေရးေၾကာင့္ အတူတူ ခရီးသြားခြင့္ မရခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
She says she enjoys the greater sense of freedom in Yangon compared with Ramree.
သူမသည္ ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕ႏွင့္ ႏွိုင္းယဥ္လၽွင္ ရန္ကုန္တြင္ ပိုမိုလြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္နိုင္သျဖင့္ သေဘာက်သည္ဟု ဆိုသည္။
“I especially enjoy the freedom from worry because there are no threats here,” she said, adding that if she was confident that Rakhine was safe she would like to return because she misses her family. “All my seven siblings are there.”
ဒီမွာက စိုးရိမ္စရာေတြ မရွိဘူး။ ေၾကာက္ရြံ့စရာလည္း မရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အႏၲာရာယ္ ကင္းသြားရင္ ျပန္ခ်င္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္မရဲ့ ေမာင္ႏွစ္မ ၇ ေယာက္စလုံးက ရခိုင္ျပည္နယ္မွာပဲေလဟု သူမက ဆိုသည္။
“We do not have a home here; we are staying in a room next to a poultry shed that smells bad,” she said, laughing.
ကၽြန္မတို႔က ရန္ကုန္မွာ အိမ္လည္း မရွိဘူးေလ။ ၾကက္ၿခံေဘးက အဖီမွာ ေနေနရတာ။ ၾကက္ေစာ္လည္း နံပါတယ္ဟု ရယ္ေမာရင္း ေျပာသည္။
Broken trust
ယုံၾကည္မႈ ကင္းမဲ့လာျခင္း
U Min Naing, deputy chairman of the Kaman Social Network, said he was shocked by the violence and arson at Ramree in 2012 because it involved a community that had previously been fairly harmonious.
Kaman Social Network ၏ ဒုဥကၠဌ ဦးမင္းနိုင္က ေျပာၾကားရာတြင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ မီးရွို႔ဖ်က္ဆီးမႈမ်ားေၾကာင့္ သူအံ့ၾသခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အၾကမ္းဖက္ ဖ်က္ဆီးမႈမ်ားတြင္ ယခင္က အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္လာေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းဝင္မ်ား ပါဝင္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
Most Kaman in Ramree have Rakhine Buddhist relatives, Min Naing said, adding that his grandmother and mother were Buddhists.(pic)
ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕မွ ကမန္အမ်ားစုတြင္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေဆြမ်ိဳးမ်ား ရွိၾကသည္ဟု ဦးမင္းနိုင္က ေျပာျပသည္။ သူ၏ အေမႏွင့္ အဖြားတို႔သည္လည္း ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။
Some of his Buddhist relatives had set fire to homes in Ramree’s sixth quarter where many Kaman lived, he said.
သူ၏ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ေဆြမ်ိဳးမ်ားသည္ ကမန္အမ်ားစု ေနထိုင္ေသာ ရမ္းျဗဲၿမိဳ႕ ၆ ရပ္ကြက္ရွိ ေနအိမ္မ်ားကို မီးရွို႔ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
He did not understand how this could happen in a country with a Buddhist majority that valued metta, which means “loving kindness”.
ေမတၱာတရားကို တန္ဖိုးထားေသာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစု ေနထိုင္သည့္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ထိုသို႔ ျဖစ္ပြားခဲ့ရသည္ကို နားမလည္နိုင္ေအာင္ ျဖစ္ရသည္ဟု ဆိုသည္။
The trust between members of different religions can be fragile ­– particularly when tensions are being inflamed for political purposes, Min Naing said.
မတူညီေသာ ဘာသာဝင္မ်ားၾကားတြင္ ယုံၾကည္မႈမ်ား ကင္းမဲ့ေနၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ နိုင္ငံေရး ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ တင္းမာမႈမ်ားကို မီးထိုးေပးေသာအခါတြင္ ျဖစ္သည္ဟု ဦးမင္းနိုင္က ဆိုသည္။
“The situation in Rakhine is due to a political game,” he said.
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ဒီလိုျဖစ္ေနရတာက နိုင္ငံေရး ကစားသူေတြေၾကာင့္ပါဟု သူက ဆိုသည္။
The government could protect its image from international criticism that it discriminates against Muslims by ensuring that the Kaman were treated the same as other citizens, he said.
အစိုးရက မြတ္စလင္ေတြကို ခြဲျခားဆက္ဆံေနတယ္ဆိုတဲ့ နိုင္ငံတကာရဲ့ ေဝဖန္မႈေတြကို ေခ်ဖ်က္ဖို႔က ကမန္လူမ်ိဳးေတြကို တျခားနိုင္ငံသားေတြနည္းတူ ဆက္ဆံေနတယ္ဆိုတာ ျပသဖို႔လိုတယ္ဟု သူက ဆိုသည္။
“This is the right time to act on it and remove the bad image,” Min Naing said.
ဒီအခ်ိန္က ဒီနာမည္ဆိုးႀကီးကို ေခ်ဖ်က္ဖို႔ အခ်ိန္ေကာင္းပဲဟု သူက ဆိုသည္။
Tun Ngwe said USDP lawmaker Maung Myint’s opposition to the resettlement decision was contrary to the constitution, which states that every citizen had the right to freedom of movement.
ဦးထြန္းေငြက ေျပာၾကားရာတြင္ USDP အမတ္ ဦးေမာင္ျမင့္က ကမန္မ်ား ရန္ကုန္တြင္ အေျခခ်ေနသည့္အေပၚ ဆန္႔က်င္ေနျခင္းသည္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံတြင္ နိုင္ငံသားတိုင္းသည္ လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္ ရွိသည္ဟု ပါရွိသည္။
“They [MPs] should study the constitution,” he added.
အမတ္ေတြက ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒကို ေသခ်ာေလ့လာထားသင့္တယ္ဟု ဦးထြန္းေငြက ဆိုသည္။
TOP PHOTO: Su Myat Mon | Frontier

Authors get paid when people like you upvote their post.
If you enjoyed what you read here, create your account today and start earning FREE STEEM!