လူငယ္ေတြရဲ႕က်န္းမာေရးန႔ဲ မွန္ကန္စြာသိ႐ွိရမယ့္လိင္မႈဆိုင္ရာအသိပညာဗဟုသုတမ်ား ၁

လူငယ္ေတြရဲ႕က်န္းမာေရးန႔ဲ မွန္ကန္စြာသိ႐ွိရမယ့္လိင္မႈဆိုင္ရာအသိပညာဗဟုသုတမ်ား ၁
လူငယ္ေတြရဲ႕ရင့္က်က္မွုတြင္ လူမႈဆက္ဆံျခင္းေတြ,လိင္မႈကိစၥန႔ဲ လိင္မႈဆိုင္ရာလိုက္နာက်င့္ၾကံမႈေတြက လူငယ္ေတြအတြက္ မ်က္နာျပဳရမယ့္ အေရးႀကီးတ့ဲဟာေတြျဖစ္ပါတယ္။
လူငယ္ေတြက သူတို႔လုပ္ရင္သူတို႔က်န္းမာေရးန႔ဲ သူတို႔ဘဝသက္ေသာက္သက္သာေနႏိုင္ရမယ္လို႔ဆံုးျဖတ္ၾကပါတယ္။ လူငယ္ေတြအတြက္ ဘယ္လိုဘဝမွာက်န္းမာစြာေနထိုင္ဖို႔လမ္းျပေပးဖို႔,န့ဲ လဴ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြက က်ယ္ျပန္႔တဲ့လိငိမႈကိစၥကိုသိ၍အသံုးျပဳရမယ့္ပစၥည္းေတြ (ကြန္ဒံုး တားေဆး) စိတ္ခ်လက္ခ်န႔ဲအသံုးျပဳႏိုင္ဖို႔ သင္ၾကားလမ္းျပေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ မရည္ရြယ္ဘဲ့ ရ႐ွိတ့ဲကိုယ္ဝန္ေတြန႔ဲဖ်က္ခ်ျခင္းေတြအတြက္ မရည္ရြယ္ထားတာေတြမျဖစ္ဖို႔တားေဆး သေႏၶတားနည္းေတြက လူငယ္ေတြကိုကူညီဖို႔ အတြက္ ေဆြးေႏြးမႈေတြက မလံုေလာက္ေသးတ့ဲ ပ႐ိုဂရမ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ လူတိုင္းသိႏိုင္ေအာင္ လိင္မႈကိစၥက ဗဟုသုတ အသ္ပညာေပးေတြကိုဒီထပ္မက ေဆာင္ရြက္ရမာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြက တကယ့္ကို လူငယ္ေတြန႔ဲအတူ ႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ရန္၊ အသက္အရြယ္န႔ဲသင့္ေလ်ာ္တ့ဲ အခ်က္အလက္ေတြန႔ဲကြၽမ္းက်င္မႈ႐ွိတာေတြက ကူညီေပးဖို႔ သူတို႔ကိုသူတို္႔ ္ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕က်န္းမာေရးအတြက္ တာဝန္ယူတာဝန္ခံမႈ႐ွိေစဖို႔န႔ဲအလံုးစံုကိစၥအတြက္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမွာ႐ွိတ့ဲဟာေတြအကုန္လံုးကို ျခံငံုပီးသုေတသနျပဳရရင္ေတာ့ ထိေရာက္တ့ဲ လိင္ပညာေပးေတြ၊ ဥပေဒန႔ဲစည္းမ်ဥ္းကမ္းေတြန႔ဲပံုေဖာ္ေပးဖို႔ေတြက လူငယ္ေတြရဲ႕ဘဝမွာထိေရာက္ဖို႔ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

လိင္အသိပညာဗဟုသုတဆိုတာဘာလဲ။
လိင္အသိပညာဗဟုသုတဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ဖြံ႔ၿဖိဳးႀကီးထြားမႈ၊ လိင္၊ ဖိုမလကၡာဏာ ႏွင့္ ဆက္သြယ္ရင္းႏွီးမႈရဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြကို ေထာက္ပ့ံေပးျခင္းႏွင့္အတူ ၾကာ႐ွည္စြာကြၽမ္းက်င္မႈေတြကိုတည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ လူငယ္ေတြကိုကူညီေပးၿပီး လိင္န႔ဲလိင္က်န္းမာေရးန႔ဲစပ္လ်ဥ္းပီး ဆံုးျဖတိခ်က္ေတြ၊သတင္းအခ်က္အလက္ ျဖစ္တယ္။ အာ့ဒီထဲမာ သတင္းအခ်က္ိအလက္ေတြပါဝင္ပီးေတာ့ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္န႔ဲ သူတ္ပိုး/ရာသီလာခ်ိန္၊ အေပ်ာ္အပါးကိစၥမ်ားေ႐ွာင္ျခင္း၊ သေႏၶတားေဆး/နည္းလမ္းန႔ဲကြန္ဒံုး၊ ဆက္ႏြယ္မႈေတြ၊ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈမွကာကြယ္ျခင္း၊ ခႏၶာေဗဒ၊ ေယာက္်ားမိန္းမခြဲျခားမႈန႔ဲလိင္ကိစၥေတြးေခၚႏိုင္မႈတို႔ပါဝင္ပါတယ္။ဒါေတြက္ုဆရာ/မေတြက သင္ၾကားေပးသင့္ပါတယ္။ လိင္မႈဆိုင္ရာအခ်က္အလက္ေတြက..မလိုလားအပ္တ့ဲကိုယ္ဝန္ရ႐ွိျခင္းမွကာကြယ္နိင္တာ၊ လိင္မႈဆိုင္ရာေရာဂါပိုးေတြကူးစကိခံရျခင္းမွကာကြယ္ႏိုင္တာတို႔အတြက္အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေပမယ့္ လူငယ္ေတြဆီက အ႐ိုးသားဆံုး၊ အမွန္ကန္ဆံုးျပည့္စံုတ့ဲအခ်က္အလက္ေတြက္ိုေလးစားရပါမယ္။ လိင္ဗဟုသုပညာေပးဟာ တကယ္ေတာ့ လူသားေတြရဲ႕မသိမျဖစ္..သဘာဝတခုျဖစ္ပါတယ္။

လိင္ပညာေပးဗဟုသုတဟာလူငယ္ေတြရဲ႕က်န္းမာေရးန႔ဲ ေက်နပ္က်န္းမာေရးအတြက္ဘာေၾကာင့္အေရးႀကီးရတာလဲ။

လိင္ပညာေပးဗဟုသုတဟာ လူငယ္ေတြက်န္းမာေရးအႏုတ္သေဘာေဆာင္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးပါတယိ။ယခုႏွစိထဲမာ US ႏိုင္ငံတြင္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ကိုယ္ဝန္သည္ေပါင္း ၇၅၀၀၀၀ ခန္႔႐ွိပီး ၈၂ရာခိုင္ႏုန္းကေတာ့ မရည္ရြယ္ဘဲ့မလိုလားဘဲ့ရ႐ွိလာတာျဖစ္ပါတယ္။
လူငယ္အရြယ္. ၁၄ႏွစိ၁၅ႏွစ္ေတြမွာ ၂၅ရာခိုင္ႏုန္း HIVေရာဂါသည္ေတြ႔႐ွိခဲ့ရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ လိင္အသိပညာေပးျခင္းကို သင္ၾကားေပးျခင္းျဖင့္ သူတို႔ကုိသူတို႔ကာကြယ္ႏိုငိဖို႔အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။
၁ ဖိုမလကၡဏာေတြန႔ဲ လိငိမႈက်န္းမာေရးကို အသိေပးျပန္႔ႏွ့ံေအာငိလုပ္ရပါမယ္။ သူတို႔ေနထိုင္တ့ဲေနရာ၊လူေတြန႔ဲို႔မိသားစု သူငယ္ခ်င္းကို လိင္ကိစၥန႔ဲပတ္သတ္တာကိုအသိေပးျပန္႔ပြားေပးရမယ္။ လူငယ္ေတြဟာ သူတို႔ကိုသူတို႔ဘယ္လိုကာကြယ္ရမလဲဆိုတာသ္ိတ့ဲအထိ လုပ္ေပးရပါမယ္
၂ လိင္ေႏွာင့္ေႏွးသည့္တိုင္ေအာင္သူတို႔ဟာအဆင့္သင့္ျဖစ္ေနရမယ္။ အရြယ္အမ်ိဳးမ်ိ့းလူတိုင္းသိႏိုင္တ့ဲ လိင္ဗဟုသုတကို တရာရာခိုင္ႏုန္း .. HIVပုိးကာကြယ္ေရးနည္းလမ္းေတြ၊STIsေတြန႔ဲ မလိုလားအပ္တ့ဲကို္ယ္ဝန္ရ႐ွိမႈေတြမွကာကြယ္ဖို႔န႔ဲ ဘယ္သူမဆိုက်ိဳးေၾကာင္ညီၫြတ္တ့ဲဟာကိုမွန္ကန္စြာေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဖို႔ မျဖစ္မေန သင္ေပးရပါမယ္။ ဒါဇင္လိုက္႐ွိတ့ဲ.လိင္ဗဟုသုတprogamsေတြဟာ ငယ္ရြယ္သူေတြရ႕ဲလိင္မႈကိစၥေလ်ာ့နည္းဖို႔ဒါမွမဟုတ္လိင္မႈကိစၥေတြေနာင့္ေနးဖို႔မွ ထိေရာကိေသာသက္ေသအျဖစ္ကူညီေပးပါတယိ။

၃ က်န္းမာျခင္းန႔ဲ မက်န္းမာျခင္းရဲ႕ ဆက္သြယ္မႈကိုနားလည္ရပါမယ္။ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ဖို႔ လိုအပ္တ့ဲကြၽမ္းက်င္မႈကိုထိန္းသိမ္းဖို႔ ငယ္ရြယ္သူေတြဟာဘယ္တုန္းကမွမသင္ခဲ့ရပါဘူး။ ဘယ္လိုဟာမ်ိဴးေတြလဲဆိုေတာ့ ေကာင္းမြန္တ့ဲလူ႔အသိုင္းအဝိုင္းေတြ၊ တဖက္န႔ဲတဖက္ေထာက္ျပေဝဖန္တ့ဲ အုပ္ခ်ဳပ္စီမံမႈ၊ လိင္မႈဆိုင္ရာလႈပ္႐ွားမႈ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးဆံုးျဖတ္ေရးတို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ လူငယ္မ်ားအၾကားဤအကြၽမ္းက်င္မႈမ႐ိွျခင္းကက်န္းမာေရးနဲ႕မညီၫြတ္တဲ့အျပင္အၾကမ္းဖက္ဆက္ဆံေရးဆီသို႔ဦးတည္နိုင္ပါတယ္။လြန္ခဲ့တ့ဲႏွစ္ေတြမွာ10 အထက္တန္းေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ ခ်ိန္းေတြ႔သည့္မိတိေဆြမ်ားထံမွ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္အႏိုင္က်င့္ခံရမႈကို ခံရခဲ့ပါတယ္။
လိင္ပညာေရးေပးမွာပါဝင္တာေတြနားလည္သေဘာေပါက္ျခင္းႏွ့င့္ က်န္းမာျခင္းႏွင့္မက်န္းမာျခင္းရဲ႕ဝိေသယ်လကၡဏာမ်ား၏ဆက္သြယ္ခ်က္ပံုစံမ်ား၊ ထိေရာကိတ့ဲလူမႈအသိုင္းအဝန္းလိုအပ္ခ်က္ႏွငိ့ သေဘာထားျငင္းခုန္မႈ၊ ေ႐ွာင္ၾကည္ခ်င္းဒါမွမဟုတ္ မက်န္းမာခ်င္းရဲ႕အဆံူးသတ္တို႔ျဖစိတယ္။
@sawmyattun
Translater Saw Myat Tun
MSC 088
Photo- google
From Myanmar

Providing young people with the skills they need is key
to healthy decision-making.
As they grow up, young people face important decisions
about relationships, sexuality, and sexual behavior. The
decisions they make can impact their health and well-
being for the rest of their lives. Young people have the
right to lead healthy lives, and society has the
responsibility to prepare youth by providing them with
comprehensive sexual health education that gives them
the tools they need to make healthy decisions. But it is
not enough for programs to include discussions of
abstinence and contraception to help young people avoid
unintended pregnancy or disease. Comprehensive sexual
health education must do more. It must provide young
people with honest, age-appropriate information and
skills necessary to help them take personal responsibility
for their health and overall well being.
Can yo read more to-
Wesite- http://www.futureofsexed.org/youthhealthrights.html