စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ဘယ္လိုေနမလဲ

""

လူတစ္ေယာက္ဟာ စိတ္ခ်မ္းသာဖို႔
သိပ္ျပီးအေရးၾကီးပါတယ္။
စိတ္ခ်မ္းသာေနမွ
ေလာကီအလုပ္ပဲလုပ္လုပ္
ေလာကုတၱရာအလုပ္ပဲလုပ္လုပ္
အဆင္ေျပတာပါ။
စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ့စိတ္ကုိ
စိတ္နဲ႔ပဲ ျပန္ကုရပါတယ္။
လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဘ၀မွာ
ကုသိုလ္နဲ႔ အကုသိုလ္မွာ
အကုသိုလ္မျဖစ္ဖို႔က ပထမဦးစားေပးပါ။
ကုသိုလ္ျဖစ္ဖို႔က ဒုတိယဦးစားေပးပါ။

ဆိုလုိတာက…
ကုသိုလ္မျဖစ္ရင္ေနပါေစ
အကုသိုလ္မျဖစ္ေအာင္ေတာ့
အထူးေစာင့္ထိန္းရမွာပါ။
အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ
စိတ္ဆင္းရဲရပါတယ္။
ကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ
စိတ္ခ်မ္းသာရပါတယ္။

ဒီေတာ့ အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ရျခင္းရဲ႕
အေၾကာင္းအရင္းကဘာလဲ ?
ကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ရျခင္းရဲ႕
အေၾကာင္းအရင္းက ဘာလဲ ?

စာေပအရေျပာရရင္ေတာ့…
အေယာနိေသာမနသိကာရျဖစ္ရင္
အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ပါတယ္။
ေယာနိေသာမန သိကာရျဖစ္ရင္
ကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာလိုေျပာရရင္ေတာ့ ႏွလံုးသြင္းမွားရင္
အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ပါတယ္။
ႏွလံုးသြင္းမွန္ရင္ ကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါကိုေထာက္ျပီး…
ကုသိုလ္စိတ္၊ အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ျခင္းဟာ
ကုိယ့္အေပၚမွာပဲ အဓိကက်ေနပါတယ္။

ပတ္၀န္းက်င္က တစ္စံုတစ္ေယာက္က
ဘယ္ေလာက္ပဲ ေဖာက္ျပန္တဲ့အမူအရာ
ျပေနဦးေတာ့…
ကိုယ့္မွာ ေယာနိေသာမနသိကာရ ရွိေနရင္
အကုသိုလ္စိတ္ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။

ေအးေဆးပါပဲ ……။

=======

လူသံုးေယာက္ရွိပါတယ္ …။

ပထမတစ္ေယာက္က ပင္ကုိယ္ပါရမီဓာတ္ခံ
သိပ္အားေကာင္းပါတယ္။
ဘယ္အာရံုဆိုးနဲ႔ပဲေတြ႔ေတြ႔
ႏွလံုးသြင္းမွန္ေနတဲ့အတြက္
သူ႔ကုိၾကည့္လုိက္ရင္ ျပံဳးျပံဳး ျပံဳးျပံဳးနဲ႔ပါ။
ဘာမွမျဖစ္ပါဘူး။ ေတြ႔ဖူးၾကမွာပါ။

ဒုတိယတစ္ေယာက္က်ေတာ့…
ပင္ကုိယ္ဓာတ္ခံ အားနည္းေနတဲ့အတြက္
အာရံုဆိုးတစ္ခု ေတြ႔လိုက္ရတဲ့အခါ
ႏွလံုးသြင္းမွားျပီး အကုသုိလ္စိတ္
တန္းကနဲျဖစ္သြားပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူက…
ႏွလံုးသြင္းမွားတာကို ခ်က္ခ်င္းသိျပီး
ကုိယ့္ကုိယ္ကိုယ့္ ႏွလံုးသြင္းမွန္ေအာင္
ျပန္ျပီး ျပဳျပင္ဆင္ျခင္ျပီး ယူပါတယ္။
ႏွလံုးသြင္းမွားမႈေၾကာင့္…
အကုသိုလ္စိတ္ေတြေတာ့ ျဖစ္လိုက္ပါတယ္။
ျဖစ္ေပမယ့္ ျပန္ျပဳျပင္ယူလိုက္ေတာ့
အကုသိုလ္စိတ္ဟာ ရင္ထဲမွာ
အခိုက္အတန္႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ျဖစ္ေက်ာရွည္မေနေတာ့ပါဘူး။

တတိယတစ္ေယာက္က်ေတာ့ -
အာရံုဆုိးတစ္ခုကို ေတြ႔လိုက္ရတဲ့အခါ
ႏွလံုးသြင္းမွားမႈေၾကာင့္…
အကုသိုလ္ စိတ္ေတြ ၀င္လာပါတယ္။
ကုိယ္ႏွလံုးသြင္းမွားလို႔…
အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ေနတာကို မသိေတာ့ဘဲ
တစ္ဖက္က အာရံုဆီကိုပဲ စိတ္ကေရာက္ေနျပီး
အကုသိုလ္စိတ္တြခ်ည္း ဆက္ကာဆက္ကာ
ျဖစ္ေနေတာ့တာပါ။

"သူကငါ့ကုိ ဘယ္လိုေျပာလုိက္တာ
ငါကလည္း ဘယ္လိုျပန္ေျပာလိုက္တာ
အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူက…
အကႌ်ပန္းေရာင္ေလး ၀တ္ထားတယ္
ငါက ေလွကားလက္တန္းေလးကုိ
ကိုင္ထားတယ္"

စသည္ျဖင့္ ျဖစ္ပ်က္သမွ် ေတြကို
အေသးစိတ္ျပန္ျပင္ေယာင္ျပီး
ထပ္ကာထပ္ကာ ေတြးေတြးျပီး
ခံစားေနေတာ့တာပါ။

ဒီလိုပါပဲ ေနာက္ရက္ေတြမွာလည္း
ေတြးခ်ိန္ေရာက္လာတာနဲ႔
"သူကငါ့ကို ဘယ္လိုေျပာလိုက္တာ"
စသည္ျဖင့္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သမွ်ကို
ျပန္ေတြးေတာ့တာပါ။

ျဖစ္စတုန္းက ဒီေလာက္မဟုတ္ေပမယ့္
ေတြးပါေတြးပါ မ်ားမ်ားလာေတာ့
အေတြးက အကုသိုလ္စိတ္ကုိ
ပိုပိုတုိးတုိးသြားေစေတာ့တာပါ။

ၾကာလာေတာ့ အာရံုဆိုးတစ္ခုေတြ႔လို႔
မေက်နပ္စိတ္ကို ျပန္ျပန္ေတြးတတ္တဲ့
အထံုက ကိုရီးယားကား စြဲသလို
စြဲသြားေတာ့တာပါ။

ေအးေအးေဆးေဆး အနားယူရမယ့္
အခ်ိန္မွာေတာ့…
အေတြးက အားထုတ္စရာမလိုဘဲနဲ႔
ေပၚလာေတာ့တာပါ။

ဒီေတာ့ စိတ္ဆင္းရဲရျပန္ေရာ ……။

ကိုယ့္က ေတြးေတြးျပီး
စိတ္ဆင္းရေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ
ဟိုတစ္ဖတ္သားက…
သိေတာင္သိမွာမဟုတ္ပါဘူး။

လူသံုးမ်ိဳးထဲမွာ -

ကိုယ္က ပထမအမ်ိဳးအစားထဲမွာ
မပါရင္ေတာင္ စိတ္ကို ျပန္ျပဳျပင္ယူတဲ့
ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားထဲမွာ
ပါေအာင္ေတာ့ ၾကိဳးစားရပါမယ္။

တကယ္လုိ႔ တတိယအမ်ိဳးအစားထဲမွာ
ပါတယ္ဆိုရင္လည္း…
ဘာမွ အားငယ္စရာမလိုပါဘူး။

ဘယ္ကိစၥပဲျဖစ္ျဖစ္ ေလ့က်င့္ယူရင္ရတာပါပဲ။

အေလ့အက်င့္မ်ားလာတဲ့အခါ…
ဒုတိယအမ်ိဳးအစားထဲမွာ ၀င္လာမယ္။

ေနာက္ ဆက္ေလ့က်င္တဲ့အခါ
ပထမအမ်ိဳးအစားထဲမွာေတာင္
မယံုၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္
၀င္သြားေတာ့တာပါ။

အဲဒီ အထံုပါရမီဓာတ္ဟာ…
ေနာက္ဘ၀အထိပါ ဆက္ပါသြားေတာ့မွာပါ။

၀င္လာတဲ့ အကုသိုလ္ကို
ပယ္တတ္သလို ပယ္ပယ္ျပီး
ႏွလံုးသြင္းမွန္ေအာင္ေနမယ္။
ကုသိုလ္ေလးေတြ
ဆက္ကာဆက္ကာ ျပဳျပဳေပးျပီး
ေနသြားမယ္ဆုိရင္ေတာ့
စိတ္ဆင္းရဲလည္း ခဏသာ စိတ္ဆင္းရဲျပီး
ကိုယ့္ရဲ ႔ စိတ္ကေလးက အခ်ိန္မ်ားမ်ား
စိတ္ခ်မ္းသာေနေတာ့မွာပါ။

အဲဒီစိတ္ခ်မ္းသာတဲ့ စိတ္ကေလးနဲ႔
၀ိပႆနာတရား…
အားထုတ္ျဖစ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ……

ဒါက အကုသိုလ္စိတ္၀င္လို႔
သိပ္စိတ္ဆင္းရဲေနတဲ့ သူအတြက္ ေျပာတာပါ။

အဲဒီေလာက္လည္း…
ကိုယ္က အကုသိုလ္စိတ္မ၀င္ဘူး။
အဲဒီေလာက္လည္း…
အရမ္းကာေရာ စိတ္ဆင္းရဲမေနဘူး။
ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္ရဲ႕ စိတ္ကေလး
အျမဲ ျငိမ္းေအးေနခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့
နည္းတစ္မ်ိဳးနဲ႔ ထံုပြားၾကည့္ရေအာင္ပါ။

=======

ဒီေတာ့…
စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ဘယ္လိုေနမလဲ ?

စိတ္ဆင္းရဲတယ္၊ စိတ္ဆင္းရဲတယ္ဆိုတာ
ရင္ထဲကို ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ဣသာမစၧရိယ
ရာဂ၊ တဏွာ စတဲ့ အကုသိုလ္တရားေတြ
၀င္လာလို႔ပါ။

ဒီသေဘာကို ကိုယ္က
အရင္ သေဘာေပါက္ထားလိုက္ပါ။

ဒီေတာ့ မနက္အိပ္ယာထ ႏိုးတာနဲ႔
"ငါ ဒီေန႔ သတိပ႒ာန္ရယ္
နေမာတႆရယ္နဲ႔ ငါ့စိတ္ကေလးကို
ျငိမ္းေအးေအာင္ ေနမယ္" လို႔
သံုးခါေလာက္ စိတ္ထဲကေန အဓိ႒ာန္လိုက္ပါ။

အိပ္ရာထကတည္းက…
သတိပ႒ာန္ေလးနဲ႔ ထလိုက္ပါ။

ေရခ်ိဳးခန္း၀င္တာ၊ မ်က္ႏွာသစ္တာ
သြားတုိက္တာ၊ မ်က္ႏွာသုတ္တာ
ေျခလွမ္းလွမ္းတာ၊ ျခင္ေထာင္သိမ္းသာ
ေစာင္ေခါက္တာ၊ မီးဖိုေခ်ာင္၀င္တာ
စတာေတြကို သိသိေနလိုက္ပါ။

တကယ္လို႔ မွတ္ရတာ ၾကာလို႔
နည္းနည္းျငီးေငြ႔လာရင္…
နေမာတႆကို လွည့္ပြားေနလိုက္ပါ။

နေမာတႆ ပြားလို႔ အားရလာတဲ့အခါ
သတိပ႒ာန္ကို ျပန္မွတ္ပါ။

သတိပ႒ာန္ေလးနဲ႔ ေနလိုက္
နေမာတႆေလးနဲ႔ ေနလိုက္နဲ႔
ေသခ်ာ သတိကပ္ျပီး ေနေနလိုက္ပါ။

သတိပ႒ာန္ေလးနဲ႔ ေနေနတဲ့အခ်ိန္
နေမာတႆပြားေနတဲ့အခ်ိန္ေလးမွာ
ေလာဘ၊ ေဒါသ စတဲ့…
အကုသိုလ္ တရားေတြ မ၀င္ပါဘူး။

အဲဒီ အကုသိုလ္တရားေတြ မ၀င္ရင္
စိတ္ကေလး ျငိမ္းေအးေနေတာ့တာပါ။

တစ္ေန႔လံုး မက်င့္ႏိုင္ရင္ေတာင္
မနက္ပိုင္းေလးမွာေတာ့…
အခ်ိန္ေလးသတ္မွတ္ျပီး
က်င့္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။

က်င့္စမွာ နည္းနည္းခက္ခ်င္ ခက္မယ္။
က်င့္ပါမ်ားလာရင္ေတာ့ မွတ္ရ ပြားရတာ
လြယ္သြားပါလိမ့္မယ္။

၀ိပႆနာဆိုတာ…
အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱလကၡဏာ ေတြ႔ျမင္ပါမွ
၀ိပႆနာ စစ္စစ္ျဖစ္တာပါ။

ဒါေပမယ့္ သြားရင္သြားတယ္လို႔
သိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ…
ေသာက္ရင္ေသာက္တယ္လို႔
သိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ…
သတိျဖစ္ေနတဲ့အတြက္
အကုသိုလ္စိတ္ကေလးေတြက မ၀င္ပါဘူး။

မ၀င္တဲ့အတြက္ စိတ္ကေလးက
ျငိမ္းေအးေနေတာ့တာပါ။
ဒီေလာက္ ဆိုရင္ပဲ ကိုယ့္အတြက္
ေတာ္ေတာ္ေလးဟုတ္ေနပါျပီ။

ဒါေလးကုိ စမ္းျပီးေတာ့…
က်င့္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။
စိတ္ကေလး ျငိမ္းေအးေနေစခ်င္လို႔ပါ။
သိပ္ျပီး ခက္လွတဲ့ က်င့္စဥ္လည္း မဟုတ္ပါဘူး။

တခ်ိဳ႕ စိတ္ဆင္းရဲမႈေတြဟာ…
ေတြးလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။
ေတြးတာက ၾကာလာရင္
အက်င့္ပါသြားတတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဆင္းရဲစရာတစ္ခု
ေတြးမိလိုက္တာနဲ႔…
"ေတြးတယ္၊ ေတြးတယ္ "လို႔
မွတ္ခ်က္လုိက္ပါ။
"ေတြးတယ္၊ ေတြးတယ္" လို႔ သိခ်လိုက္ပါ။

မွတ္ရတာ ကိုယ့္အတြက္
သိပ္ခက္ေနရင္လည္း…
နေမာတႆကို အားရသေလာက္
ပြားခ်ပစ္လိုက္ပါ။
မေတြးမိေအာင္လည္း အက်င့္လုပ္ထားလိုက္ပါ။

=======

ေသရင္ေတာင္…
အားလံုးကုိ ထားခဲ့ရဦးမွာဆိုေတာ့
ေသျခင္းတရားနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္
က်န္တဲ့ စိတ္ညစ္စရာ ဆိုတာေတြက
ဘာမွ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။

လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ…
ပူေလာင္ေနၾကတာမ်ားပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ ပစၥည္းဥစၥာေတြ…
သိပ္ခ်မ္းသာၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္…
သူတို႔ဟာလည္း ပူေလာင္ေနၾကတာပါပဲ။

စိတ္ပူေလာင္လာရင္…
သက္သာလို သက္သာျငား ထင္မိထင္ရာ
အကုသိုလ္ေတြကုိ လုပ္ခ်လိုက္ၾကပါတယ္။

ဒါဆိုရင္ သံသရာအတြက္ပါ …
ေၾကာက္စရာေကာင္းသြားရပါတယ္။

လူႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္ …။

စိတ္ပူေလာင္ေနလို႔…
သတိပ႒ာန္ အားထုတ္တဲ့သူရယ္။
ပင္ကုိယ္အားျဖင့္ စိတ္ကေအးေနေပမယ့္
အျမဲ စိတ္ကေလးေအးေနဖို႔…
သတိပ႒ာန္တရား အားထုတ္တဲ့ သူရယ္။

ဒီေတာ့ စိတ္ညစ္ရင္လည္း…
သတိပ႒ာန္တရား အားထုတ္ရမွာပါ။
စိတ္ခ်မ္းသာရင္လည္း…
ဆက္ျပီး စိတ္ခ်မ္းသာဖို႔
သတိပ႒ာန္တရားပဲ အားထုတ္ရမွာပါပဲ။

(ရေ၀ႏြယ္-အင္းမ)

** ဓမၼလက္ေဆာင္