Jak czytanie i pisanie kształtuje mózg

Zarówno czytanie, jak i pisanie są nieodłącznymi zdolnościami, które umożliwiły rozwój kultury i ułatwiły przekazywanie wiedzy. Dokładniej mówiąc - ukształtowały nasz gatunek i pozwoliły osiągnąć niemożliwe w przypadku innych zwierząt rzeczy. Pierwsze ślady pisma datowane są na około 6000 lat - mrugnięcie oka w skali ludzkiej ewolucji. Pytaniem w jaki sposób ta trudna sztuka wpływa na nasz mózg?

Naukowcy zastanawiają się nad warunkami, które muszą zostać spełnione, abyśmy mogli się nauczyć czytać i pisać, oraz w jaki sposób ta złożona umiejętność wpływa na naszą percepcję i funkcje poznawcze. Aby odpowiedzieć na te pytania szczególnie przydatne są porównania: na przykład patrząc na różnice między dobrymi dorosłymi czytelnikami a dorosłymi, którzy nigdy nie nauczyli się czytać; lub na różnice między dziećmi, które uczą się czytać łatwo, a dziećmi, które mają z tym większe trudności lub mogą mieć dysleksję.

Badacze informują, że w przypadku dysleksji często trudno jest rozróżnić, czy związane z nią deficyty są przyczynowe, czy też występują ze względu na to, że czytelnicy w porównywalnym wieku nauczyli się tych umiejętności poznawczych poprzez czytanie. José Morais z Uniwersytetu Brukselskiego stwierdził, że czytanie znacznie poprawia świadomość fonologiczną (umiejętność rozpoznawania specyficznych struktur dźwiękowych języka). Osoby z dysleksją często mają trudności z odróżnieniem tych struktur. Z drugiej strony, John F. Stein z Uniwersytetu Oksfordzkiego twierdzi, że jest to jedynie skutek uboczny, a nie przyczyna trudności z czytaniem.

Według badań przeprowadzonych przez francuskich i hiszpańskich badaczy osoby, które nie potrafią lub ledwo potrafią czytać, nie tylko mają trudności z analizowaniem sekwencji liter, ale również z przetwarzaniem sekwencji obrazów. Kolejne badanie przeprowadzone w Portugalii wykazało, że analfabetom również trudniej jest odróżnić orientację obiektu w przestrzeni - na przykład młotek przedstawiony po przekątnej, gdzie obuch i trzonek mogą wskazywać różne kierunki.

Jednym z obszarów, na który zwrócono uwagę, są testy poznawcze stosowane przez lekarzy do diagnozowania wczesnej demencji u osób w podeszłym wieku. Grecka badaczka Mary H. Kosmidis zwraca uwagę, że testy te są przeznaczone dla osób posiadających umiejętność czytania i pisania. Umiejętności, które testują są często doskonalone poprzez czytanie i pisanie, a wyniki tych testów mogą być odpowiednio przekrzywione w przypadku zastosowania ich wobec analfabetów.

José Morais twierdzi, że nauka czytania i pisania przez dzieci ma głęboki i trwały wpływ na ich funkcje poznawcze i wiedzę. Umiejętność czytania i pisania jest niezbędna do analizowania złożonych problemów oraz do przepływu idei i krytycznego myślenia. Ułatwia ona merytoryczną debatę publiczną i rozsądne podejmowanie wspólnych decyzji.

Według danych UNESCO, liczba analfabetów na całym świecie utrzymuje się na poziomie 15%.

---

Obserwuj @glodniwiedzy - znajdziesz tu najciekawsze informacje ze świata.

---

Artykuł autorstwa: @bartoszmejer, dodany za pomocą serwisu Głodni Wiedzy

---

Źródło: Towarzystwo Wspierania Nauki im. Maxa Plancka