Lodowe wydmy odkryte na Plutonie

Najbardziej znana planeta karłowata Układu Słonecznego okazuje się być niezwykle ciekawym miejscem. Jej szczegóły poznaliśmy w trakcie przelotu sondy New Horizons w 2015 roku. Zebrane podczas misji dane, na które składają się różnego rodzaju analizy oraz fotografie prowadzą do wielu - nierzadko zaskakujących - odkryć. Opublikowane w czasopiśmie “Science” badania sugerują, że na powierzchni Plutona występują wydmy, co jest niemałym zaskoczeniem dla naukowców.

W ramach badań przestudiowane zostały fotografie obszaru “Sputnik Planitia” - wielkiej równiny przypominającej kształtem serce. Pewne jej części niedaleko obszaru lodowych gór, których wysokość sięga 5 km, pokryte są polami wydmowymi. Naukowcy ustalili, że wydmy są oddalone od siebie o 0,4-1 km i składają się z cząsteczek lodu metanowego o średnicy od 200 do 300 mikrometrów - w przybliżeniu wielkości ziarenek piasku.

Obszar występowania wydm

Główny autor prac, Matt Telfer, geograf fizyczny na Uniwersytecie w Plymouth dodaje, że naukowcy nie są w stanie dokładnie zaobserwować znajdujących się na powierzchni wydm. Obecna wiedza i technologia umożliwia jednak scharakteryzować ich podstawowe parametry fizyczne, prędkość wiatru przenoszącego drobiny oraz gęstość atmosfery, pod którą zostały uformowane.

Aby doszło do powstania wydm, spełnionych musi zostać kilka warunków, których - przynajmniej na pierwszy rzut oka - Pluton nie spełnia. Atmosfera na danym ciele niebieskim musi umożliwiać powstawanie wiatrów zdolnych do przenoszenia ziaren piasku, lub jak w tym przypadku - lodu. Obliczenia naukowców sugerują jednak, że wydmy na Plutonie mogą znajdować się w bardzo wietrznym obszarze, gdzie wiatr osiąga prędkość 10 m/s. Wartość umożliwiającą transport drobin i powstawanie wydm.

Tak silny wiatr miałby być generowany, gdy powietrze przepływa z sąsiednich gór w dół. Naukowcy uważają, że wydmy zbudowane są przede wszystkim z drobin zamarzniętego metanu i azotu, których drobiny dostają się do atmosfery wraz z sublimacją zamarzniętego materiału, pokrywającego zbocza gór. Sublimacja może być wywoływana rozgrzewaniem materiału powyżej -230 stopni Celsjusza (temperatura zamarzania azotu) przez promienie słoneczne.

Jak sami widzimy, Pluton jest bardzo ciekawym, zróżnicowanym i podlegającym nieustannym zmianom miejscem, które z całą pewnością skrywa dużą ilość tajemnic. Dla przykładu, sugeruje się, że pod powierzchnią obszaru “Sputnik Planitia” znajduje się sporych rozmiarów zbiornik wodny, a dwie góry – nazwane Wright i Piccard Mons – są lodowymi wulkanami. Karłowata planeta dołącza również do zaszczytnego grona ciał niebieskich, na powierzchni których znajdują się wydmy. Należą do niego Ziemia, Mars, Wenus, Tytan oraz kometa 67P/Czuriumow-Gierasimienko.