Witajcie wszyscy i każdy z osobna. Trochę mnie nie było, ale niestety tak to jest, jak choroba przyszła, a odejść nie chce. I czasami sił nie starcza na podniesienie głowy z poduszki, o pisaniu artykułu w takim czasie, nie ma nawet mowy. Ale trochę się ustabilizowałam więc powracam, mam nadzieję, że już bez większych przestojów.
Ryba
Rzeczne ryby budziły dość sprzeczne uczucia. W niektórych okolicach uchodziły za święte, w innych traktowano je jako pożywienie, w jeszcze innych były nieczyste i brzydzono się jakiegokolwiek kontaktu z nimi, np. władcy egipscy nie mogli spożywać ryb. W ostatnim przypadku powoływano się na fragment legendy, że trzy żarłoczne ryby nilowe: lepidotus, oxyrhynchos i fagron, zjadły członka Ozyrysa. Inni, którzy spożywali ryby, wskazywali na inną wersję tego mitu, według której ryba oxyrhynchos powstała z ran Ozyrysa. Mieszkańcy Atbo (Edfu) nigdy nie składali ryb w ofierze, dlatego, że razem z krokodylami i hipopotamami uważali je za wrogów panteonu. Nie zawsze tak było, w okresie Starego Państwa ryby otaczano czcią.
Skamieniałość lepidotusa. Źródło: 2
Żółw
Żółw nilowy uchodził za antagonistę bóg słońca. Znany był szczególny akt kultowy nazywany „zabijaniem żółwia”, w czasie którego król jako wcielenie Onurisa zabijał w obliczu Re to wrogie bogom zwierzę wodne. Na sarkofagach XVIII XIX dynastii widnieje często formuła magiczna: Niech żyje Re, niech zginie żółw”. Mądry Thot we własnej osobie miał jakoby objawić następujące słowa w Księdze Umarłych:
Oto siłą przebijam się
Do tarczy słonecznej…
Zaprawdę, żyje Re!
Żółw zginął!
Rzeźba Onurisa. Źródło: 3
Koń
Konie pojawiły się w Egipcie za panowania Hyksosów w II Okresie przejściowym, ale dopiero w czasach Nowego Państwa stały się najważniejszymi zwierzętami bojowymi. Wykorzystywano je także do polowań na pustyni oraz do parad. Szczególnym wielbicielem koni był podobno faraon Amenhotep II, który podobno osobiście o nie dbał. Koń był popularnym motywem zdobniczym przyborów toaletowych, na których podkreślano elegancję z jaką się poruszał. Jako zwierzę o pięknej sylwetce szybko trafiły do literatury i sztuki. Niestety, nie są znane przypadki aby temu zwierzęciu oddawano boską cześć. W symbolice egipskiej koń miał nikłe znaczenie pomimo tego że Egipcjanie słynęli ze swych koni i rydwanów, które sprowadzał Salomon i sprzedawał je dalej hetyckim i aramejskim królom.
Wielbłąd
W egipski panteonie nie ma boga o wielbłądziej głowie, a nawet nie ma w języku staroegipskim słowa na oznaczenie tego zwierzęcia. Wielbłąda oswojono dopiero na przełomie II i I tysiąclecia. Nie wiadomo od kiedy zaczął służyć w Egipcie jako środek lokomocji. Przypuszczano, że o pominięciu go zdecydowała właśnie ta funkcja – zwierzęcia pociągowego, które trudno było pogodzić z boskością.
Bibliografia
- Cooper J. C., Zwierzę symboliczne i mityczne, Poznań 1998.
- Krzemińska A., Miłość w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004.
- Lipińska J., 500 zagadek o starożytnym Egipcie, Warszawa 1969.
- Lurker M., Bogowie i symbole starożytnych Egipcjan, Warszawa 1995.
- Margul T., Zwierzę w kulcie i micie, Lublin 1996.
- Saunders N. J., Dusze zwierząt, Warszawa 1996.
- Zdjęcia: