Chorowity strażak Konfederacji - Ambrose Powell Hill (cz. I) - Generałowie Wojny Secesyjnej vol. 33

"Mały Powell ma na sobie bitewną koszulę!" okrzyk wznosił się w szeregach Konfederatów ustawionych wzdłuż nasypu kolejowego opodal brodu Sudley w okolicach Manassass - był to niechybny znak, że niebawem zrobi się gorąco, dokonywano więc naprędce przeglądu broni i wyposażenia. Był sierpień 1862 roku, a żołnierze Lekkiej Dywizji Ambrose'a Powella Hilla byli kotwicą, na której trzymała się obrona nieukończonej linii kolejowej przed wojskami aż nadto pewnego siebie generała majora Unii Johna Pope'a i jego świeżo utworzonej Armii Wirginii...

↑ Ambrose Powell Hill (1825-1865) (źródło: Wikipedia)

A.P.Hill, rocznik 1825, był synem Wirginii urodzonym w Culpeper, który w 1842 roku przystąpił do Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych w West Point. Młodzieniec cechował się bardzo wrażliwą physis oraz skłonnością do chorób, które jednak zawdzięczał po części swoim działaniom, no bo jak tłumaczyć zapadnięcie podczas studiów na rzeżączkę, która w dobie przedantybiotykowej stanowiła prawdziwe utrapienie i stanowiła podłoże dla przypadłości trapiących "Little Powella" takich jak chroniczne zapalenie pęcherza czy powiększona prostata. Co ciekawe jego rówieśnikiem w Akademii był przyszły przełożony - Thomas "Stonewall" Jackson, który w przeciwieństwie do lubiącego się zabawić Powella był wzorem wstrzemięźliwości, stąd ta dwójka nie dogadywała się zbyt dobrze, ani podczas studiów, ani podczas późniejszej służby. Problemy zdrowotne zmusiły kadeta do powtarzania trzeciego roku nauki, a do obecnych znajomych tj. zadeklarowany dandys George Pickett, milkliwy przyszły dowódca kawalerii Unii George Stoneman czy sam George B. McClellan dołączyli późniejszy dowódca CSA Henry Heth czy autor fredericksburskiej rzezi Ambrose Burnside. Ukończywszy naukę w 1847 roku otrzymał dowództwo kompanii kawalerii w toku wojny z Meksykiem 1846-48, ale w tak zaawansowanym stadium konfliktu, że nie powąchał prochu poza kilkoma niewielkimi potyczkami. Po wojnie pracował badając wybrzeże USA w ramach oficjalnej jednostki odpowiedzialnej za kartografię linii brzegowej USA Office of Coast Survey oraz zaręczył się z Ellen B. Marcy, która jednak pod naciskiem rodziny zerwała zrękowiny i została żoną oraz powierniczką... kolegi Hilla z West Point - McClellana.

Hill zrezygnował z przydziału w Armii USA w marcu 1861 roku, a po secesji Wirginii został pułkownikiem 13 Regimentu Virginii, lecz podczas otwarcia wojny pod Bull Run w lipcu 1861 roku jego jednostka była umieszczona na prawym skraju linii Rebeliantów, toteż znów Hill musiał obejść się smakiem, ale już niedługo miał zakosztować walki jak mało kto. Otrzymawszy w lutym 1862 roku własną brygadę razem z awansem na pozycję generała brygadiera odznaczył się w maju w akcji opóźniającej ofensywę Unii na Półwyspie Wirginia pod Wilmington, gdzie jego jednostka twardo odpierała ataki Niebieskich, za co otrzymał dowództwo dywizji oraz awans na generała majora. Krótko po bitwie pod Seven Pines Hill ochrzcił swoją jednostkę mianem "Lekkiej Dywizji", bowiem forsował styl dowodzenia oparty na szybkim przemieszczaniu się jego oddziałów z minimalnym obciążeniem. Weterani wspominali forsowne marsze bez objuczenia takimi utensyliami jak płaszcze, plecaki czy koce - często mieli tylko broń czy torby naramienne, które nierzadko były puste. Podkomendni Hilla zbierali kolejne szlify wojenne pod Mechanicsville czy Gaines Mill w ramach kontrofensywy Roberta E. Lee mającej na celu usunięcie potężnych sił Unii niegdysiejszego rywala Hilla do serca Ellen Marcy George'a McClellana z Półwyspu Wirginia. Dyskretna obserwacja czy plotka głosi, że Hill zawsze kiedy stał naprzeciw człowieka, którzy sprzątnął mu ożenek sprzed nosa, był jeszcze bardziej zaangażowany w walkę - w przegranej przez lojalistów bitwie pod Gaines Mill jeden z żołnierzy Unii miał zakrzyknąć pełnym żalu tonem: "McClellan, na Boga, trzeba było pozwolić mu się ożenić z Ellen!". W ramach rekonstrukcji armii przez Roberta E. Lee po udanej strategicznie kampanii półwyspowej, która jednak na poziomie taktycznym cechowała się sporą dozą niefrasobliwości i praktycznie żadną koordynacją wojsk Konfederacji, przez co zaprzepaszczono szanse na bardziej okazały triumf, Hill został przydzielony do korpsu "Stonewalla" Jacksona. Było to lepsze rozwiązanie niż przydział do korpsu Jamesa Longstreeta, z którym Hill pokłócił się śmiertelnie po bitwach siedmiodniowych ("Old Pete" kazał go nawet aresztować), ale nadal stosunki Powella z Jacksonem były co najmniej chłodne - Powell był skłonny do kontestowania rozkazów Jacksona, przez co również nierzadko znajdował się w areszcie zarządzonym przez ekscentrycznego bożego bojownika.

↑ James "Old Pete" Longstreet (pierwszy z lewej) i Thomas "Stonewall" Jackson (pierwszy z prawej) nie mieli łatwego życia z charakternym dowódcą dywizji, w środku od lewej Robert E. Lee i J.E.B. Stuart (źródło: Pintrest)

Po odparciu McClellana z Wirginii przyszedł czas letniej ofensywy Konfederatów na północy stanu, do której wstępem była bitwa pod Cedar Mountain 9 sieprnia 1862 roku. Około 8,000 Federalnych pod dowództwem niezbyt szczęśliwego Nathaniela P. Banksa, którego dotkliwie pobiły oddziały Jacksona w Dolinie Shennandoah wiosną 1862 roku, znów mieli naprzeciw siebie siły wytrawnego Stonewalla w liczbie ok. 7,000, lecz Hill ze swoją gigantyczną 10,000 dywizją zmierzał na pole walki w błyskawicznym tempie. Otwarcie starcia było niekorzystne dla Konfederatów, chory dowódca elity korpusu - Brygady Stonewalla - Charles S. Winder dowodził porannymi starciami z ambulansu, gdy ten został trafiony pociskiem artyleryjskim - Winder, śmiertelnie ranny w korpus i rękę został zastąpiony niezbyt zorientowanym w planie bitwy pułkownikiem Williamem Taliaferro i zanim ten efektywnie objął dowodzenie, zaczął się atak Unii, który był zabójczo skuteczny, na tyle żeby zmusić elitarnych podkomendnych Taliaferra do odwrotu graniczącego z paniką. Jackson jak zwykle osobiście kierował walką pośród gradu kul i swoim autorytetem zatrzymał cofających się Szarych, którzy skutecznie rzucili się do kontrataku. Wtedy pojawił się Hill w swojej czerwonej bitewnej koszuli, dodając ciężaru kontruderzeniu na podmęczonych Federalnych Banksa, co skończyło się ich odwrotem i stratami rzędu ok. 2,500 ludzi (30% stanu wyjściowego), podczas gdy na listach strat Południowców figurowała ok. połowy tej liczby. 19 dni później nadeszła druga bitwa pod Bull Run, w którą genialny Jackson wmanewrował Armię Wirginii Pope'a. Kluczową pozycją przed przybyciem na pole bitwy korpusu Longstreeta była linia kolejowa ciągnąca się na lewej flance Konfederatów, której przez dwa dni bronili jak lwy przed przeważającymi liczebnie atakami Federalnych - doszło nawet do sytuacji, w której zużywszy amunicję Rebelianci ciskali kamieniami w nacierających Jankesów - Hill w czerwonej koszuli dowodził jak natchniony przykładając ogromny ciężar do zwycięstwa, które zapewnił atak na lewą flankę Niebieskich przeprowadzony trzeciego dnia bitwy przez "Old Pete'a".

↑ Artystyczne przedstawienie bitwy pod Cedar Mountain (źródło: Wikipedia)

We wrześniowej bitwie nad rzeką Antietam w ramach pierwszej inwazji Północy generała Lee gwiazda "Little Powella" zabłysła najjaśniej. Trzy osobne uderzenia przywróconego do łask McClellana rozciągnęły nadwątlone linie Konfederatów na długość, która w każdej chwili groziła ich pęknięciem - najpierw gorliwy profan Joseph Hooker z północy, później sędziwy Joseph K. Mansfield z północnego-wschodu oraz Edwin Sumner z tego samego kierunku wykrwawiły linie korpusu Jacksona wspieraną zręcznie przez oddziały ściągane z komendy Longstreeta znajdującej się na południu strzegąc przepraw przez rzekę i również ostro naciskanej pozycji wzdłuż głębocznicy (tzw. "Sunken Road". Właśnie kiedy na osłabione prawe skrzydło Konfederatów spadł atak przez most na Antietam XI korpusu Ambrose'a Burnside'a godzący w ledwie 800 Rebeliantów strzegących przeprawy, przybyła Lekka Dywizja Hilla i anulowała postępy Burnside'a w krwawym starciu, czerwona koszula znowu błyskała pośród wybuchów i świstających kul wlewając pewność siebie w południowe linie, jeszcze do niedawna skazywane na porażkę. Most przez który Federalni uderzyli na prawej flance sił CSA znowu zobaczył maszerujących Niebieskich, tym razem w przeciwnym kierunku, a sama struktura zyskała miano nieszczęsnego Burnside'a.

Strażak generała Lee znowu uratował dzień, aczkolwiek sama inwazja wobec ogromnych strat Konfederatów poniesionych nad Antietam musiała zostać przerwana mimo faktu, że jeszcze przez jeden dzień Konfederaci stali na swoich pozycjach licząc na nierozważny atak McClellana na ich pozycje. Była to najjaśniejsza godzina "Little Powella", który jednak w dalszym toku wojny nie zawsze radził sobie z postawionymi przed nim zadaniami, o czym w części następnej...