Walka, kłótnie i alkohol - Nathan George "Shanks" Evans - Generałowie Wojny Secesyjnej vol. 24

Podczas pierwszej bitwy pod Manassass (Bull Run) można było zaobserwować widok przypominający scenę z filmu Monthy Python i Święty Graal. Za energicznym mężczyzną o krzywych nogach podążał wszędzie, niczym giermek, ordynans mający jeden cel - sprawiać, by baryłka whisky na jego plecach znajdowała się możliwie jak najbliżej pułkownika Nathana Evansa.

↑ Nathan George "Shanks" Evans (1824-1868) (źródło: Wikipedia)

"Shanks" (cholewki, śródstopie), przydomek zyskany podczas studiów w West Point zawdzięczany koślawym nogom i dziwacznemu sposobowi chodzenia, stał się bohaterem pierwszego walnego starcia wojny secesyjnej - jako jedyny w swoim sektorze przejrzał zamiary wojsk Irvina McDowellla i zakotwiczył ze swoją brygadą lewe skrzydło Konfederatów. Akcja opóxniająca Evansa dała generałom PGT Beauregardowi i
Josephowi Johnstonowi bezcenne dwie godziny, podczas których ściągnięto posiłki z nie naciskanego prawego krańca linii obronnej Konfederatów, co w końcu doprowadziło do załamania się niebieskich linii (choć to dużo powiedziane, bo żadna ze stron nie była na tyle wyszkolona czy zaprawiona w bojach by trzymać jakikolwiek szyk w walce) wobec kontrataku Thomasa "Stonewalla" Jacksona.

Urodzony w 1824 roku w Karolinie Południowej, mateczniku secesji, Evans przed wojną głównie służył na fronterze jako kawalerzysta, ale nie miał wielkich rozterek po której stronie stanąć w toku nadchodzących zmagań. Pierwszy akt, a więc bitwa pod Bull Run spowodowała wybuch entuzjazmu na Południu, ale też bardziej poważne podejście do wojny na Północy - niektórzy historycy twierdzą, że porażka Konfederacji i zdobycie Richmond zaraz po bitwie mogłoby paradoksalnie doprowadzić do lepszej sytuacji pokonanych, niż ta z 1865 roku - po prostu powrót do Unii z niezmienioną instytucją niewolnictwa. Ale wojna miała potrwać...

Trzy miesiące po Bull Run, z Georgem McClellanem u steru, Armia Potomaku była in statu nascendi, ale Little Mac postanowił wypróbować swoją nową komendę, jak i siły wroga w Wirginii. Rezultatem była bitwa pod Ball's Bluff, podczas której unioniści późniejszego szefa sztabu egipskiego paszy Ismaila Chalesa Stone'a oraz mającego teatralne maniery Edwarda Bakera zostali praktycznie zepchnięci do Potomaku przez brygadę Evansa, który jednak oddalił się na przepustkę pięć dni przed bitwą, co nie przeszkodziło mu w odebraniu awansu na generała brygadiera za postawę swoich ludzi. Swoją drogą Stone został kozłem ofiarnym po tej mało znaczącej potyczce - został aresztowany bez sądu i wrócił do łask dopiero w 1863 roku.

↑ Rozmieszczenie regimentów obu stron pod Ball's Bluff (źródło: Wikipedia)

"Shanks" Evans był człowiekiem niezwykle trudnym we współpracy, co w połączeniu z jego tendencją do spędzania życia w stanie nieustającego cyku powodowało rozliczne rozdźwięki na linii Evans - przełożeni i Evans - koledzy, prostym żołnierzom niespecjalnie to przeszkadzało, choć i oni mogli to odczuć pośrednio, jak podczas bitwy pod Kinston, kiedy to Evans nie był w stanie dowodzić i koszt bitwy wyniósł jego oddziały 525 ludzi - działo się to w 1862 roku podczas odpierania morskiego desantu Unii w Północnej Karolinie.

Inny epizod zgryźliwości miał miejsce po drugiej bitwie pod Bull Run, kiedy to Evans śmiertelnie poróżnił się z Johnem B. Hoodem, swoim dowódcą dywizji. Poszło o przynależność zdobycznych ambulansów, ale dochodziła do tego kwestia natury czystko hierarchicznej, bowiem mimo bycia przydzielonym ze swoją brygadą do dywizji Hooda, Evans miał starszą datę mianowania na generała brygady... co czyniło go de facto przełożonym dowódcy swojej dywizji i dawało prawo do aresztowania Hooda, co się stało, ale w przededniu bitwy pod Antietam Hood został uwolniony wobec nacisków jego żołnierzy.

W 1863 roku zgryźliwy generał został przeniesiony na drugorzędny w swoim mniemaniu teatr działań - na Zachód i wziął udział w fatalnie dyrygowanej przez Josepha Johnstona i Johna Pembertona kampanii vicksburskiej , po której miał na swoim koncie następny proces sądowy - zarzut - niewykonanie rozkazów - powód - generał Roswell Ripley - wyrok - niewinny! Jednak reputacja Nathana George'a była już mocno zszargana, na tyle że gen. Beauregard wstrzymywał się z przekazaniem mu jakiejkolwiek komendy, jednak w wyniku niedoborów kadrowych w 1864 roku otrzymał dowództwo brygady zawiązywanej w Charleston, Południowa Karolina. Kiedy już jednostka miała być skierowana do obrony Petersburga przed bezlitośnie spychającą Konfederatów ku Richmond armią Granta, Evans uczestniczył w wypadku powozu i nabawił się poważnego urazu głowy, toteż brygada ruszyła pod dowództwem Stephena Eliotta. O szczęściu tej jednostki można powiedzieć tyle, że znalazła się dokładnie nad ogromnym ładunkiem wybuchowym podczas tzw. bitwy o krater, którą zamierzam niebawem opisać.

Evans kończył wojnę jako doradca w Departamencie Wojny - po ewakuacji Richmond podróżował jakiś czas z Jeffersonem Davisem. Po wojnie został dyrektorem szkoły, ale zmarł ledwie 3 lata po Appomattox - uraz głowy z chalestońskiego wypadku był prawdopodobną przyczyną krótszego życia lubiącego sobie wypić, zgryźliwego generała.