Był w pewnym momencie najmłodszym generałem Konfederacji, nienawidził Północy i wszystkiego co północne z zapalczywością właściwą ludziom młodym, pełnym lekkomyślej energii i pewnej naiwności, przy tym głęboko religijny, motywujący istnienie niewolnictwa Bożą wolą i odbieranie go jako wielką łaskę.

↑ Stephen Dodson Ramseur (1837-1864) (źródło: Wikipedia)

Jedna szarża do generalskich gwiazdek

Urodzony w 1837 roku w Północnej Karolinie Stephen Dodson Ramseur był absolwentem ostatniego pokojowego rocznika West Point, a do sprawy Południa dołączył przed secesją jego stanu, w Alabamie. Wcześniej, podczas studiów w Davidson College miał okazję chłonąć matematykę pod okiem innego przyszłego generała Szarych - Daniela Harveya Hilla, a wraz z królową nauk chłonął jego anty-północne przekonania, które wyrażały się nawet w zadaniach tekstowych układanych przez bohatera spod Antietam in spe. Sytuacja Północnej Karoliny była nie do pozazdroszczenia na początku wojny secesyjnej - stan nie był ostoją secesjonistów, prawdopodobnie najchętniej ogłosiłby pozostanie w Unii, lecz na południu graniczył z kolebką secesji, swoją południową siostra, zaś od północy miał Virginię - inną ostoję Konfederacji, co w wypadku opowiedzenia się po stronie Niebieskich, nim Ci zdołaliby przyjść z ewentualną pomocą, stan zostałby podbity przez secesjonistów. Tylko Tennessee wystąpiło z Unii później, a Missouri oraz Kentucky uchwaliły secesję na poziomie legislatury stanowej. Ale ta zwłoka okazała się zbawienna, gdy w myśl pryncypiów wojny totalnej William Tecumseh Sherman usilnie cofał Georgię, a później Południową Karolinę, do epoki preindustrialnej i o ile niszczenie mienia w wymienionych dwóch stanach przybierało potworne rozmiary, to Unioniści traktowali Północną Karolinę znacznie łagodniej. Przy tym nie miał znaczenia fakt, że Północna Karolina wystawiła najwięcej regimentów liniowych ze wszystkich secedujących stanów.

3 Regiment Północnej Karoliny był jednostką przydzieloną młodemu pułkownikowi-porucznikowi pod koniec maja 1861 roku, ale ten w wyniku lipcowego upadku z konia nie był w stanie wyruszyć w pole do wiosny 1862. "Dod", bo tak go nazywano pomijając jakby istnienie jego pierwszego imienia Stephen, zobaczył walkę w straszliwej bitwie pod Malvern Hill, która była ostatnim akordem kampanii półwyspowej, niejako kopniakiem na drogę dla Armii Potomaku George'a McClellana próbującej po desancie morskim zająć Richmond od wschodu. Ale był to taki kopniak, który powoduje połamanie palców kopiącego, bowiem w tej jednostronnej rzezi artyleria Unii rozniosła próbujących szturmować umocnione wzgórze Rebeliantów - była to bitwa-ewenement, w kontrze do większości starć wojny działa zadały większe straty, niż ogień broni ręcznej. Ramseur dowodził w randze pułkownika wybranego przez 49 Regiment Północnej Karoliny i odniósł podczas szturmu dotkliwą ranę z prawą rękę. Ominął bitwę nad Antietam, ale to nie przeszkodziło Robertowi E. Lee mianować go 1 listopada generałem brygadierem - tak bardzo postawa spod Malvern Hill zaimponowała agresywnemu na polu bitwy bohaterowi wojny z Meksykiem, że "Dod" znalazł się na liście awansowanych. Wraz z trzema gwiazdkami okolonymi wieńcem (w odróżnieniu od Unii, w armii CSA nie stosowało się rozróżnienia w emblematach generalskich - niezależnie od rangi były to 3 gwiazdki) przypadła "Dodowi" brygada w sile czterech regimentów.

Zawsze do przodu!

Na przełomie kwietnia i maja miała miejsce bitwa pod Chancellorsville - ogromne starcie Armii Potomaku Josepha Hookera z Armią Północnej Wirginii Lee, której najbardziej jasnym punktem był manewr oskrzydlający "Stonewalla" Jacksona - jego korpus przeszedł w znakomitym tempie wtórny las zwany Dziczą i uderzył we flankę biwakującego XI Korpusu Olivera Howarda (w sumie z której strony nie nadeszłoby uderzenie, byłaby to flanka, a nawet tył, bowiem żołnierze oddawali się odpoczynkowi w namiotach lub rozmaitym rozrywkom tj. wyścigi pcheł czy walki kogutów). Brygada Ramseura szła w pierwszym rzucie uderzenia, ale agresywność tym razem sprawiła dużo kłopotów - wysunięta przed towarzyszące jej na bokach brygady stała się łatwym celem dla ognia enfiladowego mijanych, tężejących w swoim oporze jednostek Unii - wymagało wiele krwawej pracy od wspierających ją brygad, by skonsolidować linię, a straty podkomendnych Ramseura sięgały 50% stanu brygady. W kolejnych dniach Lee tak obił armię Hookera, że ten stracił głowę (a przez jakiś czas przytomność w wyniku uderzenia pocisku artyleryjskiego w filar domu, o który się opierał) i koniec końców wycofał się za rzekę Rappahannock. Cieniem na zwycięstwie położyła się śmierć Jacksona kilka dnia po bitwie w wyniku zapalenia płuc, ale z pewnością amputacja całej lewej ręki też miała swój udział w odejściu z tego świata religijnego generała.

Kolejna śmiała szarża Doda miała miejsce podczas najkrwawszej bitwy w amerykańskiej historii, pod Gettysburgiem - w otwierającym starcie dniu 1 lipca 1863 roku Ramseur prowadził jedną z pięciu brygad dywizji Roberta E. Rodesa w ataku na Oak Hill, tym razem w drugiej linii. Gdy brygady Alferda Iversona oraz Edwarda A. O'Neala nie odniosły sukcesu w czołowym natarciu, młody brygadier ominął forsownym marszem w jacksońskim stylu flankę Federalnych i uderzył na ich tyły - zmęczone walką oddziały Niebieskich w obliczu kończącej się amunicji szybko podały tyły i były ścigane przez Konfederatów ulicami Gettysburga. Po udanym natarciu nadszedł rozkaz o wstrzymaniu ataku u stóp Cemetery Hill (klucza do pola bitwy - zdobycie pozycji prawdopodobnie przeniosłoby walne starcie obu armii w inne miejsce) - rozczarowanie to zbyt małe słowo, by oddać fatalny nastrój odważnego generała wobec wstrzymania dobrze rozwijającego się uderzenia.

↑ Uderzenie brygady Ramseura pod Gettysburgiem (źródło: Wikipedia)

Kurs wojny obierał coraz bardziej niekorzystny kierunek dla Konfederatów w 1864 roku, jego powodem był m.in. był uparty, mierzący 1.73 m, lecz wyglądający na mniej postawnego niż jego wzrost przez manierę garbienia się obywatel Ohio - Ulysses S. Grant. Jego tzw. Kampania Lądowa miała na celu wyciągnięcie armii Srebrnego Lisa z fortyfikacji i jej zniszczenie. Pierwszym krokiem była bitwa w Dziczy, wspomnianym już zalesionym terenie w Wirginii. Znowu Ramseur zmierzył się z niesławnym XI Korpusem, dowodzonym tym razem przez Abrose'a Brunside'a, który próbował oskrzydlić pozycje CSA. Oskrzydlający stał się nagle oskrzydlonym, a uderzenie brygady Doda szturmem wzięło nie tylko teren, jeńców i ekwipunek, ale i serca Lee oraz Richarda Ewella (zwanego "Starym Łyskiem"), którzy byli zachwyceni manewrem 27-latka. Straty w Dziczy były ogromne po stronie Unii i sięgnęły ok. 17,700, co w zestawieniu z ok. 11,000 Konfederatów na listach strat mogło być uznane za klęskę, ale Grant niczym pitbul - chwyciwszy nieprzyjaciela, nie puszczał go mimo dotkliwych razów spadających mu na głowę i ofensywa trwała, a z nią rosnąca sława młodego bohatera tego odcinka.

CDN...

Źródła:

James M.McPherson, Battle Cry of Freedom: Historia Wojny Secesyjnej
Shelby Foote, Civil War: A Narrative From Fort Sumter to Perryville
Shelby Foote, Civil War: A Narrative From Fredericksburg to Meridian
Shelby Foote, Civil War: A Narrative From Red River to Appomattox
S.C.Gwyne, Wrzask rebeliantów