Każda społeczność potrzebuje osoby, która jest w stanie załagodzić każdy spór; osoby szanowanej przez każdego członka tej społeczności - przewodniej duszy. Czy przewodniczącego pięciu Kongresów Solvaya można było nazwać takim liderem?

Przewodniczący Kongresów Solvaya

Młodość

Urodzony 18 lipca 1853 r. w jednym z największych miast Holandii Hendrik Antoon Lorentz przeżył ciężki okres już w wieku 4 lat, gdy zmarła jego matka Geertruida van Ginkel. Jednak ta tragedia nie powstrzymała go od błyszczenia w szkole. Został uznany za bardzo wyróżniającego się ucznia w publicznym liceum, do którego uczęszczał - Hogere Burger School.

Być może pamiętasz, że Albert Einstein nie był zbyt dobry w przedmiotach typowo humanistycznych. Ciekawe jest to, że młody Lorentz był świetny dosłownie we wszystkim, nawet w klasycznych językach. W 1870 r. Zdał egzaminy (w tym języki klasyczne) na uniwersytet w Leiden. Lorentz rozpoczął tam studiowanie fizyki i matematyki.

Rok później uzyskał tytuł licencjata i zaczął przygotowywać pracę doktorską. W tym samym czasie Lorentz wrócił do rodzinnego miasta Arnhem, gdzie pracował jako nauczyciel w szkole nocnej. Łącząc oba te obowiązki, udało mu się uzyskać tytuł doktora w wieku 22 lat.

Wciąż młody Lorentz trzy lata później, w 1878 roku, został kierownikiem Katedry Fizyki Teoretycznej w Leyden.

^{Albert Einstein i Hendrik Lorentz (1921)
[źródło: Wikimedia]}

Od efektu Zeemana do Nagrody Nobla

Lorentz głównym zainteresowaniem były fizyka teoretyczna, w szczególności elektromagnetyzm i teoria względności. W 1896 r. jego były uczeń Pieter Zeeman zmotywowany pracami Lorentza dotyczącymi światła spolaryzowanego w obecności pola magnetycznego odkrył zjawisko nazwane później efektem Zeemana.

Zeeman zauważył, że gdy umieścimy światło w polu magnetycznym, poszczególne linie absorpcji lub linie emisji w widmie elektromagnetycznym nie zachowują się tak jak poza tym polem. Okazuje się, że w takim przypadku linie nie są już pojedyncze - dzielą się na wiele linii.

Hendrik Lorentz poinformowany o wyniku doświadczenia Zeemana, zaproponował teoretyczną interpretację jego wyników. Dzięki wspólnej pracy oboje zostali laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1902 roku "w uznaniu niezwykłych zasług, jakie oddali przez badania nad wpływem magnetyzmu na zjawisko promieniowania".

Droga do szczególnej teorii względności prowadziła przez eter

Zarówno szczególna, jak i ogólna teoria względności Einsteina jest w dzisiejszych czasach powszechnie znana. Hendrik Lorentz był tym, bez którego nie byłoby tej pierwszej, a przynajmniej byłaby opóźniona, mimo tego, że zwykł myśleć, że cały wszechświat jest wypełniony nieruchomą substancją przenoszącą oddziaływania elektromagnetyczne zwaną eterem.

Najważniejszym elementem pracy naszego geniusza były prawdopodobnie transformacje Lorentza, które stanowiły zbiór równań, które umożliwiły obliczanie współrzędnych przestrzeni i czasu dwóch układów będących w ruchu ze stałą prędkością względem siebie.

Fizyczne Kongresy Solvaya

Pierwsza konferencja Solvay w 1911 roku była wielkim wydarzeniem. Właśnie tam odbyło się pierwsze spotkanie Einsteina i Poincarego. Niezwykłe stężenie wielkich umysłów dyskutowało na temat "promieniowania i kwantów".

Okazuje się, że przewodniczącym tego Kongresu był sam Hendrik Lorentz. Nie można pominąć również tego, że zajmował tę pozycję także na następnych czterech konferencjach naukowych w dziedzinie fizyki, nazwanych imieniem Ernesta Solvaya.

Późniejsze lata

Od 1918 do 1926 roku Lorentz pracował nad pewnym problemem natury inżynierii hydraulicznej - rząd jego ojczyzny poprosił go o obliczenie możliwego wpływu zapory przeciwpowodziowej na poziom wody Morza Wattowego. Wydawało by się, że nie jest to praca dla tak wielkiego fizyka teoretycznego, ale okazało się, że był on jedynym, który mógł rozwiązać ten problem w nowo utworzonej komisji powstałej specjalnie do rozwiązania tego problemu.

W późniejszych latach Hendrik Lorentz przewodził kilku prestiżowym organizacjom związanym z nauką, na przykład International Committee of Intellectual Cooperation of the League of Nations, którego został Prezydentem w 1925 roku.

Hendrik Lorentz zmarł w wieku 74 lat, 4 lutego 1928 r.

^{Uhonorowanie Profesora Lorentza, Holenderskie Towarzystwo Nauk (1925)
[źródło: Wikimedia]}

Podsumowanie

Hendrik Lorentz był wielkim naukowcem, który w 1902 roku zbodył Nagrodę Nobla w dziedzinie Fizyki wraz ze swoim byłym uczniem Pieterem Zeemanem. Był także przewodniczącym pięciu pierwszych Kongresów Solvaya dotyczących fizyki. Można go było zdecydowanie nazwać przewodnią duszą społeczności, która jest odpowiedzialna za opracowanie podstaw mechaniki kwantowej i teorii względności.