Człowiek Lodu - morderstwo i miażdżyca w epoce kamienia

Jest wiele muzeów, które chciałabym zobaczyć, ale jedno jest szczególne.
W Bolzano we Włoszech znajduje się Muzeum Archeologicznym Górnej Adygi (Museo Archeologico dell'Alto Adige), a w nim można obejrzeć Człowieka Lodu, który żył ok. 5300 lat temu. Mężczyzna ten nazwany przez naukowców Otzi żył w epoce miedzi czyli pod koniec epoki kamienia. Żył wcześniej niż stanęły piramidy i Stonhenge.

Otzi - rekonstrukcja

W 1991 r dwoje turystów przemierzając Alpy (a dokładnie Tyrol) na wysokości 3210 m n.p.m. znaleźli ludzkie ciało. Sądzili, że jest to jakiś zmarły i zaginiony turysta. Podczas badań okazało się, że odnaleziony człowiek "przybył" do naszego świata z innej epoki. Jakby wsiadł w wehikuł czasu i przeskoczył 5300 lat. Ciało było naturalnie zmumifikowane i zamrożone w alpejskim lodowcu. Było więc doskonale zachowane. Wszystkie rzeczy, które ten człowiek w chwili śmierci miał ze sobą również zachowały się w dobrym stanie. Dzięki temu możemy uzyskać mnóstwo informacji o życiu Europejczyków w neolicie.

Miejsce znalezienia ciała

Jak wyglądał

Najprawdopodobniej miał brązowe oczy, był szatynem o włosach średniej długości. W chwili śmierci miał ok 45 lat. Mierzył ok. 160 cm wzrostu, ważył ok. 50 kg i miał rozmiar buta ok. 38 (obecny europejski rozmiar). Był szczupły, charakteryzował się sportową sylwetką, najprawdopodobniej życie spędzał w ciągłym ruchu. Miał bardzo mało tłuszczu, był umięśniony. Ciekawostką jest, że nie miał zębów mądrości. Miał grupę krwi 0 Rh+. Na jego ciele jest 61 tatuaży przedstawiających krzyże lub linie, wykonanych przez nacięcia skóry i wtarcie w ranę węgla drzewnego. Zdumiewające, że wszystkie znajdują się w miejscach uznanych obecnie z punkty akupunktury. Wikipedia podaje, że w artykule opublikowanym w 2012 roku przez paleoantropologa Johna Hawksa sugeruje się, że Otzi miał wyższy stopień pochodzenia neandertalskiego od współczesnych Europejczyków.

Miażdżyca w epoce kamienia? Na co chorował Otzi?

Miał mocno zużyte stawy i kręgosłup. Chorował na zwyrodnienie stawów. W trakcie życia doznał kilku złamań żeber i nosa. Najprawdopodobniej nie tolerował laktozy. Stan płuc świadczy, że często przebywał przy otwartym ogniu. Przeszedł zakażenie boreliozą przenoszoną przez kleszcze. Miał pasożyta jelitowego - włosogłówkę. W jego żołądku znaleziono Helicobacter pylori. Miał pchły, dwie z nich znaleziono w jego ubraniu.

Niezwykle interesujący jest fakt, że Otzi cierpiał również na miażdżycę oraz miał predyspozycje do choroby wieńcowej. Biorąc pod uwagę jego styl życia według obecnej wiedzy nie powinno mieć to miejsca. Naukowcy ustalili, że prowadził bardzo aktywny tryb życia, nie miał nadwagi, był dobrze odżywiony, a dietę miał zrównoważoną składającą się z różnych rodzajów dziczyzny, zboża (głównie pszenica samopsza) i roślin. Domniemuję również, że nie nadużywał alkoholu i nie palił papierosów.

Dlaczego więc 5300 lat temu cierpiał na chorobę cywilizacyjną XX i XXI wieku?
Z powyższego można więc wyciągnąć wniosek, że gdyby człowiek współczesny nie miał nadwagi, uprawiał sport, odżywiał się mięsem dzikich zwierząt (jedzących naturalny pokarm, a nie paszę z antybiotykami i hormonami wzrostu), zbożami i roślinami bez pestycydów, chemicznych nawozów i glifosatu, był wolny od nałogów i jeszcze nie przebywał w zanieczyszczonym środowisku to i tak byłby skazany na miażdżycę.

Ostatni posiłek

Ostatni posiłek jaki zjadł Otzi był obfity. Pokarm, który wyjęto z jego żołądka świadczy, że niedługo przed śmiercią spożył mięso koziorożca alpejskiego oraz pszenicę samopszę.

Ubranie - rekonstrukcja

Jak Otzi był ubrany?

W chwili śmierci mężczyzna miał na sobie bieliznę, spodnie, buty, tunikę i czapkę. Cała odzież wykonana była ze skór różnych zwierząt i trawy. Jako nici użyto zwierzęcych ścięgien. Nie odnaleziono śladów wełny lub tkanin. Majtki stanowił kawałek skóry zrobiony z zszytych pasków, noszony między nogami, z tyłu i z przodu zakładany za pasek. Spodnie składały się z dwóch oddzielnych nogawek uszytych z koźlej i owczej skóry i wiązanych do paska. Na dole miały pętle do mocowania do butów. Spodnie miał sfatygowane i kilkakrotnie reperowane.

Tunika uszyta był z pasków koziej skóry, futrem do zewnątrz, sięgała za kolana, związywana była paskiem. Była brudna i wielokrotnie naprawiana. Otzi musiał ją nosić bardzo długo. Do paska miał dopięta sakiewkę, w której chował krzemień, szydło, narzędzie do wiercenia i hubę. Buty były wielowarstwowe, wewnętrzna warstwa to suche trawy, zewnętrzną warstwę wykonano ze skóry jelenia, a podeszwę ze skóry niedźwiedzia. Czapka wykonana była z futra niedźwiedzia, miała rzemienie do zawiązywania pod brodą. Przy ciele znaleziono także kawałki maty z traw. Mogła to być długa peleryna albo mata.

But

Broń, ekwipunek i apteczka

Największe wrażenie z całego dobytku mężczyzny robi siekiera z miedzianym ostrzem. Miedź została pozyskana z rudy eksploatowanej w Toskanii. W jego włosach naukowcy znaleźli ślady arszeniku, które mogą być dowodem na to, że Otzi często przebywał w miejscu gdzie wytapiano rudy miedzi. Do momentu znalezienia Człowieka Lodu sądzono, że w tamtym czasie nie umiano jeszcze wytapiać miedzi. Po tym odkryciu naukowcy musieli zrewidować wiedzę o tamtym okresie. W większości Otzi posługiwał się kamiennymi narzędziami, z miedzi wykonany był tylko toporek. Jak na tamte czasy musiał być bardzo cenny.

Miał tez krzemienny nóż i niedokończony łuk z kołczanem i strzałami, o krzemiennych grotach. Jego łuk i większość strzał nie były jeszcze dokończone, Otzi dopiero je wykonywał. Eksperymenty wykazały, że gdyby ukończył łuk wypuszczone z niego strzały mogłyby sięgnąć ofiarę w odległości do 50 m. Miał też drewniany plecak oraz dwa pojemnik z kory brzozowej. W jednym z nich najprawdopodobniej nosił żar z ogniska, który owijał w liście klonowe. Niestety nie wiadomo co niósł w plecaku.

W jego ekwipunku znaleziono też kawałki huby gatunku porka brzozowego nanizane na rzemienie. Grzyb ten ma właściwości lecznicze np. tamuje krwawienia, wykazuje trujące działanie na włosogłówkę i jest bakteriobójczy. Mężczyzna mógł jej więc używać jako lekarstwa. Sznurki z grzybem mogły więc stanowić apteczka pierwszej pomocy w czasie wyprawy.

Miedziany toporek - replika

Morderstwo sprzed 5300 lat

Człowiek lodu poniósł śmierć w wyniku rany postrzałowej z łuku. Na zdjęciach rentgenowskich widoczny jest kamienny grot strzały tkwiący w jego plecach. Strzała przebiła tętnicę podobojczykową, więc najprawdopodobniej Otzi bardzo szybko się wykrwawił. Badania wykazały również, że doznał ciężkiego urazu głowy, które spowodowało krwawienie. Mógł zostać uderzony w głowę lub doznać urazu w wyniku upadku. Miał też głębokie cięcie na prawej dłoni świadczące, że kilka dni przed śmiercią najprawdopodobniej wdał się w bójkę wręcz. Po analizie pyłów roślin i liści, które miał ze sobą botanicy określili, że mężczyzna zginął wczesnym latem.

Zobaczyć Człowieka Lodu

Muzeum, w którym można oglądać Otziego w lipcu, sierpniu i grudniu otwarte jest codziennie, a w pozostałe miesiące od wtorku do niedzieli. Bilet normalny kosztuje 9 euro. Ciało umieszczono w specjalnej komorze - chłodni, można je zobaczyć przez niewielkie okienko.
Bardzo chciałabym zobaczyć Człowieka Lodu i jego artefakty. Otzi zupełnie nieoczekiwanie i przypadkowo pojawił się w naszym świecie. Dzięki temu, że w muzeum mamy możliwość na własne oczy zobaczyć jego i to co miał przy sobie możemy wyobraźnią przenieść się do jego świata, do epoki kamienia.

Ciekawostki:

• Udało się odtworzyć głos Otziego. Było to możliwe dzięki komputerowemu odwzorowaniu struktur krtani i strun głosowych.
• W październiku 2013 r. przeprowadzono badania DNA, które potwierdziły, że 19 współczesnych tyrolskich mężczyzn jest spokrewnionych z Otzi.
• Klątwa Otzi - siedem osób biorących udział w badaniu ciała zginęło w niewyjaśnionych okolicznościach. Odkrywca ciała zginął podczas samotnej wspinaczki niedaleko miejsca śmierci Człowieka Lodu.
• Odkrywca ciała poczuł się obrażony gdy pracownicy muzeum nie chcieli wpuścić go do mumii bez biletu. Sprawę skierował do sądu, domagał się jeszcze nagrody pieniężnej za odnalezienie ciała. Proces ten wygrał.
• Austria i Włochy w sądzie rozstrzygały na czyim terytorium odnaleziono mumię (jest to pas graniczny). Sąd uznał, że miejsce odnalezienia znajduje się na terytorium Włoch.

Źródła:
http://www.iceman.it/en/
https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%96tzi
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C3%96tzi
http://wyborcza.pl/1,75400,14131661,_Czlowiek_z_lodu__zginal_po_walce_na_piesci.html
Film pt. "Otzi. Kto zabił człowieka lodu."
http://noizz.pl/nauka-i-technologia/otzi-czlowiek-lodu-odtworzony-glos/1c65x4q

Wszystkie zdjęcia pochodzą z Wikipedii.

Post zgłaszam do Tematów Tygodnia, temat nr 1, luźne nawiązanie do hasła - muzea.

Pozdrawiam,
@tapioka :)