Jak poprawnie pisać, cz. 1 - podstawowa ortografia, błędy w popularnych słowach

W ostatnim czasie wiele osób dołącza do naszego zacnego grona pod #polish.
Czytając ich posty, wywnioskowałem, że pisząc je, sporo osób popełnia błędy.
Może w życiu nie jest to zbyt ważne, bo wiele znanych osób popełnia błędy gramatyczne, a pomimo tego osiągnęło sukces. Tutaj jednak stwierdzam, że jeżeli chce się dobrze prowadzić bloga, na profesjonalnym poziomie - trzeba również profesjonalnie się wypowiadać.

---

Jak wiadomo: polski język - trudny język. Według obcokrajowców bryluje on w rankingu najtrudniejszych języków świata. W związku z tym, nie każdy potrafi poprawnie pisać w języku polskim. Absolutnie to rozumiem i mam nadzieję, że osoby, którym zwracałem uwagę, nie odbiorą tego wpisu jako hejtu, a za to spróbują rozwinąć swój wachlarz poetycki. Jeżeli kogoś jednak uraziły moje komentarze, to przepraszam.

Postanowiłem podzielić moje wpisy na co najmniej 3 części. Tytułową ortografię, składnię oraz interpunkcję. Być może dodam jeszcze do tego osobny wpis na temat liczb oraz skrótowców (na 100% dodam :D).

---

Ortografia w języku polskim

Ortografia jest bardzo trudnym aspektem do nauczenia - uważam, że dla dziecka lub obcokrajowca najtrudniejszym.
Prosty powód: w mowie nie ma błędów ortograficznych. Mówiąc, każdy powie takie samo słowo. Tutaj gorzej jest jedynie ze składnią. Nie ma różnicy czy ktoś "powie" w ogóle czy wogóle czy wogule. Brzmi to ciągle tak samo, ale już w piśmie wygląda często karygodnie.

---

Pakiecik trudnych wyrażeń

Ucząc się w gimnazjum, moja nauczycielka kładła bardzo duży nacisk na gramatykę. Stworzyła ona pakiecik słów, które są najczęstszymi błędami i później robiła z tego kartkówki, aż wszyscy umieli.
Wypracowało to we mnie pewien nawyk zwracania uwagi na popełniane błędy.
Postanowiłem więc zaczerpnąć pomysł i stworzyć tutaj własny pakiecik trudnych słów, które najczęściej są zapisane błędnie. Będę starał się pisać tylko poprawne formy i czasami je wyjaśniał.

• w ogóle;
• na co dzień,
  codziennie jednak piszemy już łącznie;
• po południu,
  popołudniowy znów piszemy łącznie;
• wahać (się);
• wąchać;
• piszę, myję, uczę, imię, cielę, proszę,
  Chodzi mi tutaj o końcówkę ę, a nie e, o której trochę osób zapomina;
• umiem;

---

• piszę blog, a nie bloga,
  w związku z tym piszę na blogu, a nie na bloga,
  ale czytam bloga, a nie blogu.
  Może to być trochę zagmatwane, ale spróbujcie to sobie wypowiedzieć na głos. Po prostu nie brzmi (przynajmniej mi);
• w głąb, w skład;
• sprzed, znad;
• z powrotem;
• zresztą;
• można by, trzeba by (formy bezosobowe osobno),
  tchnąłbyś, uderzyłabyś, mógłbym (formy osobowe łącznie);

---

• na pewno;
• wszech czasów;
• na razie;
• po prostu;
• naprawdę;
• naprzeciw;
• niemniej,
  np. Niemniej chciałbym, aby ktoś dał mi 50 zł.
• nie mniej (niż),
  np. Chciałbym nie mniej niż 50 zł.

---

• język polski, angielski, niemiecki,
  a nie język Polski, Angielski, Niemiecki;
• język francuski,
  Idą dwie, młode Francuzki;
• bożonarodzeniowy (stroik),
  ale Boże narodzenie;
• wielkanocny (zajączek),
  ale Wielkanoc;
• rządzić (np. zarządzać majątkiem);
• żądać (czegoś);
• pojedynczy;

---

• ziemi, matematyki, Ani,
  a nie ziemji albo ziemii, matematykii, Anii, Anji.
  Na to jest dobry przykład. Nie ma Ani... tego ani tego. Hehe.
• chemii (tutaj jednak dwa "i");
• oryginalny;
• łabędź (nie łabądź);
• w cudzysłowie,
  nie w cudzysłowiu. Mi zawsze to tłumaczyli: "W cudzysłowie, jak w rowie". Jednak faktyczne wyjaśnienie jest prostsze. W cudzym słowie, a nie w cudzym słowiu.
• małą, dużą, wielką,
  nie z małej, z dużej, z wielkiej. Dodatkowo lepiej pisać wielką, niż dużą literą, ale nie jest to błąd.

---

• Kościół katolicki,
  nie Kościół Katolicki lub kościół Katolicki albo kościół katolicki.
  kościół pisany małą literą oznacza budynek, a Kościół - wspólnotę religijną;
• zakon franciszkanów,
  tutaj jest to pewnego rodzaju skrót, bo pełna nazwa brzmi Zakon Braci Mniejszych, który już piszemy wielką literą. Przy wszystkich tego rodzaju opactwach, siostrach itp., piszemy te skróty małą.
• Krzyżak (obywatel państwa krzyżackiego),
  krzyżak (np. potoczna nazwa na typ śrubokrętu);
• województwo małopolskie, kujawsko - pomorskie (województwa - wszystko małą)
  jednak Bielsko - Biała, Rabka - Zdrój (miasta - wszystko wielką);
• mistrzostwa świata, mistrzostwa Europy, igrzyska olimpijskie (nie są to nazwy własne, więc małą literą),
  ale Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2006, Mistrzostwa Europy 2016, Letnie Igrzyska Olimpijskie w Rio (nazwy własne wielkimi literami);

---

Zapożyczenia z języków obcych

Słowa z obcych języków potrafią nam sprawić jeszcze większy kłopot, w związku z apostrofami.
Musicie tutaj zapamiętać zasadę, iż apostrofy wstawia się, jeżeli słowo zakończone jest samogłoską, np. Harry, Mike.

Hermiona zabrała miotłę Harry'ego Pottera.
Nie ma dzisiaj z nami Mike'a.

Jednak, jeżeli słowo jest w narzędniku, to nie wstawiamy apostrofu (właśnie: apostrofu, nie apostrofa - apostrofa to zwrot do adresata)
Z imieniem Harry sprawa jest prosta, bo w narzędniku nie dodajemy samogłoski na końcu, więc to łatwiejszy przykład.

Byłem z Harrym na zajęciach.

Grałem z Mikiem w piłkę.

Tutaj literka k zostaje zmiękczona przez i, więc nie możemy dodać apostrofu.

---

Na razie zakończymy na tym, bo wpis i tak jest już długi.
Jeżeli ktoś nie znał tych zasad, to mam nadzieję, że pomogłem, a pierwsze efekty niebawem pojawią się w waszych wpisach.

Część przykładów zapożyczyłem z Wikipedii.