"Kler" Wojciecha Smarzowskiego - kilka moich słów o emocjach tuż przed premierą filmu

 Wczoraj podczas 43. Festiwalu Filmów Fabularnych w Gdyni miał miejsce pierwszy publiczny (dla dziennikarzy) pokaz filmu „Kler” Wojciecha Smarzowskiego. Reżyser ten to chyba najważniejszy polski twórca XXI wieku, ma na swoim koncie takie filmy jak „Wesele”, „Dom Zły” czy też „Wołyń”. Ma też bardzo wierną publiczność, której z roku na rok przybywa. Do tej pory oczywiście samego filmu jeszcze nie miałem okazji obejrzeć, ale chciałbym się z wami podzielić kilkoma elementami związanymi ze społecznym napięciem, które ten film właśnie przed premierą wywołuje. Nie jest to zatem recenzja, ale przegląd społecznych emocji, które mu towarzyszą. Zresztą napięcie jest spore, bo jak napisał Dawid Adamek z V-bloga „Sfilmowani”, który jest na festiwalu można odnieść wrażenie, że na festiwalu jest film „Kler” i inne filmy.   

Zwiastun filmu KLER

 1. Czy jest to film ważny? Na pewno tak, bo porusza problemy, które są w polskiej debacie publicznej pomijane, albo prezentowane w taki sposób, by jak najmocniej rozmydlić temat. Ale czy w filmie trwającym ok. 2 godzin możemy je wszystkie wyłowić i powiedzieć W POLSCE TAK WŁAŚNIE DZIAŁA KLER? Obiektywnie? No nie bardzo. Ten zarzut jest o tyle śmieszny, że przecież „Ojciec Mateusz” też nie jest obiektywny. I nikomu to nie przeszkadza. Raczej chodzi o to by w fabule oddać problemy (i oczywiście ciekawą historię), a nie obiektywizm. A przecież na świecie takie przykłady opisywania problemów w środowiskach religijnych były. I pozwolę sobie na przykłady. Dwa z brzegu – film „Siostry Magdalenki” z 1997 o okrutnych siostrach zakonnych, które „wychowywały” dziewczyny w latach 50-tych i 60-tych. Mocny, nazywany najbardziej antykatolickim filmem w historii kina. Dołożył swoje elementy do tego, że kościół w Irlandii mocno podupadł, bo film zwyczajnie z punktu widzenia zlekceważono, mimo Złotych Lwów z festiwalu w Wenecji. I tak po 20 latach od premiery społeczeństwo w Irlandii jest już zupełnie inne, religijnie coraz bardziej obojętne.   

(zwiastun filmu „Siostry Magdalenki) 

 Drugi przykład – film z 2015 roku pt. „Spotlight”. Opowiada historię śledztwa dziennikarskiego w sprawie pedofilii w diecezji bostońskiej. Mocny, robiący wrażenie. W Polsce, gdy dowiedziano się, że zdobył „Oscara” w kategorii „najlepszy film” oczywiście oskarżono Hollywood o najgorsze. Publicyści prawicowi mówili o tym, że sodomo i gomora wystawia świadectwa moralności. Ale… okazało się, że Kościół w Stanach produkcję … pochwalił i pogratulował jej twórcom. Da się? Da się. U nas raczej tak nie będzie.   

(zwiastun filmu „Spotlight)
 
 2. Oczywiście takie dzieło jak film „Kler” szybko wywołało „reakcję obronną”. Reżyser powiedział to, co wszyscy od wielu lat o nim wiedzieli: jestem ateistą. A  jak wiecie takich rzeczy u nas za bardzo publicznie mówić nie wolno. Ale to nie wszystko – taka osoba w opinii części publicystów zatem nie może, nie powinna się wypowiadać na temat świata kościoła w Polsce. Ale jak to, możemy zapytać, NIE MOŻE? Bo nie ma pełnej wiedzy, bo nie uczestniczy itp… No tak… Idąc tym tropem głośny film „Ludzie Boga” (wyjątkowo życzliwy katolickiej religii) z 2010 roku o zamordowaniu mnichów zamieszkujących pośród muzułmanów też by nie mógł powstać, bo przecież twórca także był ateistą. A stworzył film, który tylko we Francji obejrzało 4 miliony osób.

(zwiastun filmu „Ludzie Boga”) 

 Kolejna reakcja obronna to akcja w mediach społecznościowych #kochamkosciol. Sam się zastanawiam jak to będzie odebrana i jaki będzie jej rozwój. Na ten moment na Twitterze widzę wiele wspomnień związanych z pomocą która jednostka otrzymała od kościoła i tak właśnie oznaczone. Ma to być odpowiedź na przesłanie filmu.   Ważne jest także co będą o produkcji sądzić sami księża – do tej pory film zmiażdżył tylko ks. Isakowicz – Zaleski. Uznał, że to dzieło raczej efekciarskie, choć problemy tam pokazywane są realne. Ale i tak zbeształ ministra kultury Glińskiego za ten film. Mimo, że ten za bardzo nie miał z nim wspólnego. Ale z drugiej strony – czy to wypada, by za takie dotacje tłumaczył się minister przed księdzem ?
 

Smarzowski o filmie KLER 

 

ks. Isakowicz-Zaleski do Ministra Glińskiego 

 Oczywiście takich akcji będzie trochę w najbliższym czasie – część sensownych (to nie jest tak przecież, że Kościół nic nie robił w tej sprawie) część żenujących (to spisek obcych itp.). Sam film na pewno przejdzie do historii naszej kinematografii – albo jako dzieło refleksyjne, odradzające, albo nudna tandeta, której skandal był bardzo potrzebny.   
 
 3. Wczorajszy pokaz wywołał poruszenie, bo był pokazem dla dziennikarzy. Pisano wręcz o „dantejskich scenach” podczas pokazu (chętnych znacznie więcej niż miejsc). Szybko więc w sieci zaogniło się od recenzji. W większości bardzo entuzjastycznych. Tutaj oczywiście nikt z nas nie będzie spojlerował, z informacji prasowych wynika, że film opowiada o tajemnicy sprzed kilku lat, która połączyła trzech księży. W rocznicę wydarzenia spotykają się ze sobą…
  

 Recenzje są tutaj:
 ONET: https://kultura.onet.pl/film/recenzje/bardzo-wazny-film-kler-rez-wojciech-smarzowski-recenzja/rsqlh3w  
 WPOLITYCE.PL: https://wpolityce.pl/kultura/412828-kler-ja-znam-inny-kosciol-recenzja  
 NAEKRANIE: https://naekranie.pl/recenzje/kler-recenzja-filmu  ELLE: https://www.elle.pl/artykul/kler-wojciecha-smarzowskiego-na-festiwalu-filmowym-w-gdyni-recenzja  
 TELEMAGAZYN: https://www.telemagazyn.pl/artykuly/kler-recenzja-pedofilia-pijanstwo-pozamalzenskie-ciaze-i-drogie-samochody-czyli-polski-kosciol-wedlug-wojciecha-smarzowskiego-66894.html  
 TOKFM: http://www.tokfm.pl/Tokfm/7,130517,23936453,kler-recenzja-na-goraco-po-premierze-w-gdyni.html  
 MOVIEROOM: https://moviesroom.pl/recenzje/recenzje-premier/kler-recenzja-filmu-wojciecha-smarzowskiego-prosto-z-gdyni/  
 WP.PL: https://film.wp.pl/dostajemy-piescia-miedzy-oczy-widzielismy-film-kler-6295325481039489a  
 WYBORCZA: http://wyborcza.pl/7,101707,23936182,festiwal-w-gdyni-smarzowski-pokazal-kler-wciagajacy-film.html?disableRedirects=true