Ekonomik Entegrasyonların Amaçları ve Gelişimi
Ülkeleri ekonomik entegrasyona yönelten sebepler arasında, üretim kapasitelerini ve verimliliğini yükseltmek yoluyla toplumsal refah düzeyini arttırmak, bölge dışı bloklara karşı rekabet gücü kazanmak ve aynı bölgedeki ülkelerin çıkar çatışmalarını engellemek gelmektedir.
Temel amacı, entegrasyona katılan ülkeler arasında ticareti serbestleştirerek refah seviyesini yükseltmek olan ekonomik entegrasyonun diğer amaçları; bölgesel dengesizliklerin giderilmesi, dünyadaki ekonomik ve siyasi olaylarda birliğe dahil olan ülkelerin söz sahibi olmalarının sağlanması ve sosyal-siyasal sorunlara ortak çözümler bulunması olarak sıralanabilir.
Avrupa Birliği
Avrupa Birliği ya da kısaca AB, yirmi sekiz üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1992 yılında, Avrupa Birliği Antlaşması olarak da bilinen Maastricht Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. 500 milyondan fazla nüfusuyla Avrupa Birliği, dünya ülkelerinin GSYİH’ye (nominal) göre sıralanışında nominal gayrisafi yurtiçi hasılasının %30'luk bölümünü oluşturur. (16,8 trilyon ABD$)
Şanghay İşbirliği Örgütü
Şanghay İşbirliği Örgütü veya bilinen adlarıyla Şanghay Beşlisi ve Şanghay Paktı, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın 1996 yılında oluşturdukları uluslararası bir örgüt. 2001 yılında Özbekistan'ın katılımıyla üye sayısını altıya çıkarttı. 9 Haziran 2017'de Astana'da gerçekleştiren zirvede Hindistan ve Pakistan'ın örgüte katılması ile üye sayısı sekize çıktı.
Ekonomik Durum Karşılaştırması (Kaynak: IMF, WEO, October 2016)
Grup/Ülke GSYH (milyar USD) Kişi Başına Gelir (USD)
AB 16.300 30.528
ŞİÖ (Hindistan ve Pakistan dâhil) 15.116 4.936
Türkiye 720 9.257
Türkiye ile Ticaret İlişkilerinin Karşılaştırılması (Kaynak: TÜİK, Dışticaret İstatistikleri)
Grup/Ülke Türkiye’nin ihracatı Türkiye’nin ithalatı Dışticaret Dengesi
Genel Toplam 143.839 207.234 -63.395
AB üyeleri 63.998 78.681 -14.683
ŞİÖ üyeleri (Hindistan ve Pakistan dâhil) 8.638 53.323 -44.663
Türkiye’nin Bu Gruplardan Elde Ettiği Turizm Gelirinin Karşılaştırılması (Kaynak: www.tursab.org.tr)
Gelen Turist (Bin) Harcama (Milyon USD)
Genel Toplam 36.244 27.400
AB üyelerinden gelen 19.102 14.441
ŞİÖ üyelerinden gelen (Hindistan ve Pakistan dâhil) 4.842 3.661
Avrupa Birliği ile Şangay İşbirliği Örgütünün Türkiye Açısından Değerlendirilmesi
Ekonomik entegrasyonların neredeyse zorunlu hale geldiği bir sistemde, Türkiye'de ulusal çıkarları için sosyo - ekonomik birleşmelere gitmek zorundadır. Son yıllarda ŞİÖ ile olan bağımız belli bir ivmeyle artmasına rağmen, turizmde yaklaşık 5 kat, dış ticaret dengesinde ise yaklaşık 3 kat daha düşüktür. GSYH değerlendirmesinde AB ve ŞİÖ yaklaşık değerlerde olmasına karşılık, kişi başına düşen gelirde ŞİÖ, Türkiye'den yarım kat daha düşüktür.
Politik stratejileri değerlendirmeye katmayıp, ekonomik bir değerlendirme yapılması durumunda Türkiye'nin ekonomik geleceği için AB, ŞİÖ'den çok daha avantajlı bir entegrasyondur.