علایم و نشانه‌های بیماری سیاه‌زخم

شاید شنیده باشید که سیاه‌زخم یکی از بیماری‌های خطرناکی است که عامل باکتریایی ایجاد کننده‌ی آن به‌عنوان سلاح در حملات تروریستی بیولوژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سیاه‌زخم یا شاربن (charbon) یا آنتراکس (anthrax) بیماری خطرناکی است که از طریق یک باکتری تشکیل دهنده‌ی اسپور به نام باسیلوس آنتراسیس (Bacillus anthracis) ایجاد می‌شود. شاربن عموماً در دام‌ها و حیوانات وحشی بروز می‌کند انسان‌ها از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با حیوانات بیمار به این عفونت مبتلا می‌شوند.

تاکنون شواهدی از انتقال سیاه‌زخم از شخصی به شخص دیگر مشاهده نشده است، ولی امکان دارد که ضایعات پوستی شاربن از طریق تماس مستقیم قابل انتقال باشند. معمولاً باکتری‌های آنتراکس از طریق زخم پوست وارد بدن می‌شوند، با این حال از طریق خوردن گوشت آلوده و یا استنشاق کردن اسپورهای باکتری نیز امکان ابتلا به این بیماری وجود دارد.

علایم و نشانه‌های سیاه‌زخم بستگی به چگونگی ابتلا دارد، و ممکن است از زخم‌های پوستی گرفته تا استفراغ و شوک متغیر باشد. در صورتی که درمان آنتی‌بیوتیکی سریع آغاز شود، امکان درمان اکثر موارد عفونت آنتراکس وجود دارد. در مواردی که آنتراکس به‌صورت استنشاقی ایجاد می‌شود، درمان بسیار دشوار است و حتی ممکن است بیماری به مرگ منتهی شود.

بیماری آنتراکس از چهار روش وارد بدن می‌شود که هر کدام علایم و نشانه‌های متفاوتی دارد. در اکثر موارد ظرف هفت روز پس از تماس با باکتری علایم ایجاد می‌شود، اما در آنتراکس استنشاقی ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علایم ظاهر شود.

آنتراکس جلدی عفونتی است که از طریق بریدگی یا زخم پوست وارد بدن می‌شود. این شایع‌ترین مسیر ورود بیماری است و معمولاً خفیف‌تر هم هست. با درمان مناسب بعید است که سیاه‌زخم پوستی منجر به مرگ شود. علایم و نشانه‌های سیاه‌زخم پوستی شامل یک برآمدگی خارش‌دار شبیه نیش حشره است که بعداً تبدیل به زخمی بدون درد می‌شود که وسط آن سیاه‌رنگ است. تورم در ناحیه‌ی زخم و در غدد لنفاوی اطراف آن نیز ایجاد می‌شود.

آنتراکس گوارشی زمانی ایجاد می‌شود که گوشت حیوان آلوده بدون پختن کافی خورده شود. علایم و نشانه‌های آن شامل تهوع و استفراغ، درد شکم، سردرد، بی‌اشتهایی، تهوع، اسهال شدید و خونی، و در مراحل پیشرفته‌ی بیماری گلودرد، اشکال در بلع، و تورم گردن هستند.

آنتراکس استنشاقی یا ریوی زمانی ایجاد می‌شود که اسپورهای باسیل آنتراکس از طریق تنفس وارد ریه شود. این مرگبارترین شکل ابتلا به بیماری آنتراکس است، و با وجود درمان، خیلی از اوقات منجر به مرگ می‌شود. علایم و نشانه‌های آن به صورت علایم سرماخوردگی، ناراحتی قفسه‌ی سینه، تنگی نفس، تهوع، سرفه‌های خونی، و بلع دردناک هستند. با پیشرفت بیماری، تب بالا، اشکال در تنفس، شوک، و مننژیت نیز ممکن است ایجاد شود.

آنتراکس تزریقی شکل دیگری از انتقال بیماری آنتراکس است که اخیراً شناسایی شده است. این روش از طریق تزریق داروهای غیرمجاز بروز می‌کند و تاکنون فقط در اروپا مشاهده شده است. علایم و نشانه‌های آنتراکس تزریقی شامل قرمزی در محل تزریق و تورم قابل ملاحظه هستند. با پیشرفت بیماری، بیمار دچار شوک، نارسایی ارگان‌های متعدد، و مننژیت می‌شود.