Sembahyang

Seugohlom ta seumbahyang, beu leubèh awai dilèë geutanyoë beu gléh tubôh nibak hadaih ubit ngon hadaih rayek. Meunan chit beugléh nibak najis bak meuneungui (pakaian) ngon teumpat tadong lam seumbahyang.

Mangat gadoh hadaih ubit geutanyoë wajéb ta meusuci dengon cara ta meuwudhu’ atawa tueng ië seumbahyang. Meuseubab nyan keuh jinoë ta peunyata bacut keu bhah wudhu’ ngon seumbahyang.

BHAH I: WUDHU’

A. Syarat Wudhu’

Na peuët boh syarat wudhu’, nyan keuh:

Ta meusuci dengon ië mutlak, ië gléh nyakni ië suci menyucikan.
Ta peu ilé ië ateuh anggèta wudhu’, h’an meumada deungon ta gusuëk-gusuëk atawa ta sampôh ië bak anggèta.
Bèk na di ateuh anggèta wudhu’ sipeu-peu nyang ji peu ubah ië, lagèë beudak, minyeuk atawa la’én nibak nyan.
Bèk na sipeu-peu nyang jeuët keu h’an trôh rata ië u bak anggèta wudhu’ lagèë lilén, geutah atawa la’én jih.

B. Peureulèë Wudhu’.

Peureulèë wudhu’ atawa rukôn wudhu’ na nam peukara:

Niët wudhu’ bak watèë rah muka.
Rah mandum muka, mulai teumpat ditimoh ôk bak ulèë sampoë bak keuëng, tamah lom ngon geulinyuëng ret wië ngon nun.
Rah jaroë manduwa blah sampoë trôh bak singkèë.
Sampôh ulèë atawa ôk nyang na lam bataih ulèë.
Rah duwa blah gaki sampoë bulut manduwa mata gaki (Bahsa di Pidië Katok).
Tertib. Makna tertib nakeuh meu atô tapeubuët lagèë nyang ka meutuléh.

C. Sunat-sunat bak wudhu’.

Peukara-peukara nyang sunat bak watèë tueng ië seumbahyang na 10 syoë:

Takhuen Bismillahirrahmanirrahim bak phôn.

Rah duwa jaroë.
Rah babah.
Rah idông.
Sampôh mandum ulèë.
Sampôh manduwa geulinyuëng luwa dalam.
Ta pleu atawa ta uet janggôt nyang tubai meunan cit ta peujareuëng mandum aneuk jaroë ngon aneuk gaki, ta uet-uet mangat sampoereuna rata trôh ië.
Ta peu awai ret unun nibak wië bak tarah atawa sampôh.
Ta meusuci nyan l’hèë-l’hèë go.
Beu meu sambông bak tarah atawa sampôh, miseuë jih seugohlom thô anggèta phôn ka tamulai bak anggèta keu duwa.

D. Nyang Peubateuë Wudhu’.

Na nam bagoë nyang peubateuë wudhu’, nakeuh:

Tiëp-tiëp nyang jitubiët nibak Qubul atawa Dubur (*), peu keuh cayé, kreuh atawa angén.
Teungeut.
Gadoh akai, meuseubab pungo, sakét, pangsan, mabôk, teumamong/mashru’ (jitamong jén) atawa la’én nibak nyan.
Teu pèh langsông (h’ana meulapék) kulét uruëng agam ngon uruëng inong nyang kon muhram.
Teu mat meunalèë (Indonesia; kemaluan) manusia ngon paleut jaroë.
Teu pèh gluëng lubô. (gluëng lubô; bagian nyang duh oh watèë ta duek ta qadha hajat).

BHAH II: SEUMBAHYANG

RUKÔN SEUMBAHYANG

Rukôn seumbahyang na 13 boh, meunan nyang ka meu atô, nyang kayém ta deungo-deungo. Na cit nyang peugah leubèh nibak nyan, seubab geubileuëng Thuma’minah keu rukôn nyang la’én, sampoë rukôn seumbahyang trôh 17 boh atawa 18 boh.

Lam saboh nazam/cha’é, meunoë geupeugah:

La ila ha illallah rukôn lhèë blah ulôn peunyata.

Pertama niët duwa berdiri, lhèë teukeubi rukôn jih na.

Peuët Fatihah lam seumbahyang, ruku’ limong bak bicara.

Nam i’tidal tujôh sujud, lapan taduëk antara duwa.

Sikureuëng duëk tahyeuët akhé, siplôh hasé tahyeuët ta baca.

Siblah seulaweuët duwa blah saleuëm, lhèë blah tamam teureutéb jihna.

Meunyo ta kalon bak nazam nyoë, rukôn seumbahyang chit 13 boh sagai, thuma’ninah geukira jitamong lam rukôn 13 nyan. Nazam nyan oh ta tuléh meu urôtan jeuët meunoë,:

Rukôn Islam:

Niët
Dong
Takbiratul ihram
Beuët surat Al Fatihah
Ruku’
I’tidal
Sujud
Duëk antara duwa sujud
Duëk tahyeuët akhé
Beuët Tahyeuët akhé
Seulaweuët
Saleuem
Tertib

MASALAH THUMA’NINAH

Thuma’ninah nakeuh peuteutap anggèta tubôh oh lhuh meugrak, peu keuh beudoh atawa trén. Rukôn-rukôn seumbahyang nyang wajéb na Thuma’ninah nakeuh:

Ruku’.
I’tidal.
Sujud.
Duëk antara duwa sujud.

MASALAH NIËT TUBIËT NIBAK SEUMBAHYANG

Na saboh peukara nyang peunténg tateupeu chit, nyan keuh masalah niët tubiët nibak seumbahyang. Ladôm Ulama geu peutamong lam rukôn seumbahyang, sampoë-sampoë jeumeulah rukôn Seumbahyang 18 boh, ( rukôn yang biasa na 13 tamah thuma’ninah 4 boh, tamah niët tubiët nibak seumbahyang saboh, mandum jeuët 18 boh rukôn).

Niët tubiët nibak seumbahyang nyoë ta peubuët bak watèë habéh saleuëm seumbahyang, nyoë leubèh patôt. Na peuneugah jeuët cit meusigo-sigo ngon saleuëm.

Lafai niët jih, miseuë: ” Ulôn tubiët nibak seumbahyang nyoë”.

PEUKARA NYANG SUNNAT LAM SEUMBAHYANG

Ta bu’ôt duwa jaroë bak watèë Takbiratul Ihram, watèë ruku’ ngon watèë beudoh nibak ruku’.
Peuduëk jaroë unun di ateuh jaroë wië.
Takheuën doa Iftitah.
Takheuën A’uzubillah.
Peurayék su bak teumpat droë jih.
Peu ubit su bak teumpat droë jih.
Takheuën Amin bak akhé Fatihah.
Takheuën Surat atawa ayat Al-Qur’an oh lhuh Fatihah.
Tateukeubi watèë ta trôn ngon ta beudoh.
Takheuën Sami’allahu liman hamidah.
Takheuën Tasbèh bak ruku’ ngon sujud.
Peuduëk duwa jaroë di ateuh duwa fha bak watèë duëk.
Duëk Iftirasy bak mandum duëk.
Duëk Tawaruk bak duëk Akhé.
Saleuëm nyang keu duwa.

BATEUË-BATEUË SEUMBAHYANG

Meukalam, peugah haba deungon seungaja.
Buët nyang le, lagèë meulangkah lhèë boh langkah meuturôt-turôt.
Meuhadaih, lagèë jiteubiët geuntôt.
Keunong najih.
Teubuka aurat.
Meu ubah niët.
Peulikôt qiblat.
Seumajôh makanan.
Jép minuman.
Khém meukhak-khak, meuhih-hih atawa la’én jih.
Murtad. (Na’uzubillah minzalika).