Kripto Para Nedir?
Kripto para, takas işlemlerinde kullanılabilen, tamamen dijital, şifrelenmiş, sanal para birimi. Kimilerine göreyse geleceğin para birimi.
Günümüzde kripto para birimleri pek çok kişi tarafından duyulmuş, devlet başkanlarından dev şirketlere kadar herkesin çok fazla dikkatini çekmiş durumda olan bilinmeyeni çok olan bir olgudur. Takas işlemlerini doğrulamak ve güvenli şekilde gerçekleştirmek için kriptografi kullanılır. Herhangi bir fiziksel karşılığa sahip değildir.
Aslen banka kartları ve kredi kartlar ile harcanılan ve aktarılan paralar da sanal paralardır, çünkü bu işlemler sonucunda sadece sistem verilerinde değişiklik meydana gelir. Kripto paralar da aynı mantıkta çalışma prensibine sahip. Ancak herhangi bir otorite ya da hükümet tarafından yönetilmeyen, yani merkezileştirilmemiş (decentralized) bir sistem mevcut, bu da sistemin daha güvenli olmasını sağlıyor.
Kriptoloji nedir?
Kriptoloji, bir şifreleme bilimidir. Verilerin bir sisteme göre şifrelenmesidir. Kripto paralar ortam üzerinde şifrelerin oluşturulması ve çözülmesi aracılığıyla transfer edilir. Hash fonksiyonları gibi algoritmalar kullanılır.
Kripto Paraların Tarihi
Teknolojinin zıplama çağı olan 90'lardan beri dijital bir para birimi oluşturmak için birçok girişimde bulunuldu. Flooz, Beenz ve DigiCash gibi sistemler geliştirildi, fakat bu girişimler sahtekarlık, finansal sıkıntılar, şirket içi anlaşmazlıklar gibi sebeplerden dolayı başarısız sonuçlar verdi. Bütün bu çalışmalar güvenilir, üçüncü elden yaklaşım düşüncesini geliştirdi.
İlk kripto para olan Bitcoin, 2009 yılının başlarında Satoshi Nakamoto kod adıyla ortaya çıkan kişi ya da kişiler tarafından geliştirildi. Satoshi Nakamato tarafından geliştirildiği söylenmesine rağmen kim ya da kimler olduğu belli olmayan kişi(ler) tarafından açık kaynak kodlu yazılım olarak paylaşıldı. Bu ağ uçtan uca şifrelemeli dosya paylaşım platformlarına benzer konseptli bir platform üzerinden ilerler.
Kripto paraların güvenliği
Ödeme sistemleriyle ilgili en önemli problemlerden birisi aynı paranın iki kere harcanması olasılığıdır. Bunu önlemek için kullanılan geleneksel yöntem, yapılan işlemlerin kaydını tutan merkezi bir aracı (bankalar) koymaktır. Ancak bu metot araya bütün sermayeyi kontrol edebilen bir otoritenin girmesi demektir. Bu da güvenilirliği azaltır.
Ancak merkezsizleştirilmiş, başka bir deyişle dağıtık bir ağda -Bitcoin gibi- işlemin gerçekleşebilmesi için sistemin her parçasının onay vermesi gerekmektedir. Bu işlemler blockchain aracılığıyla yapılmaktadır, bu sayede yapılan her işlem herkes tarafından görülmektedir.
Bütün transfer işlemleri gönderici ve alıcının cüzdan adresleri ve yollanılacak miktar bilgileriyle gerçekleşir. Takas ya da gönderi işlemi gönderen tarafından doğrulanmalı ve daha sonra sistem tarafından onaylanmalıdır. Onaylama işlemi sadece madenciler tarafından kriptografik bir bulmaca çözülerek gerçekleştirilebilir. Bir işlem onaylandığı takdirde geri döndürülemez. Kripto paralar için en büyük riskler hack'lenme ve saldırı olasılığıdır.
Kripto para nasıl üretiliyor? Kripto para madenciliği nedir?
Kripto paraların üretimi de kendileri gibi dağıtık bir sistem üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yani kullanıcı temellidir. Kripto para birimlerinin üretim sınırı vardır, dolayısıyla üretilen kripto para miktarı arttıkça kripto para üretmek için çözülmesi gereken işlemler zorlaşır.
Üretim işlemi madencilik yoluyla oluyor, fiziksel bir madencilik olmasa dahi matematik problemleri çözmeye dayalı işlemler yapılıyor. Yani işlemci gücü ve internet bağlantısına sahip olduğunuz takdirde madencilik görevini, birisi tarafından görevlendirilmeksizin üstlenebilirsiniz.
Kripto para yasal mıdır?
Kripto paraların yasallığı ülkeden ülkeye değişmektedir. Bazılarında yasallık durumu hala belirsiz ya da değişkenken, bazı ülkeler kullanımına ve ticaretine açık açık izin vermektedir. Bazı ülkeler ise kripto para kullanımını yasakladı veya kullanıma sınır getirdi.
"Bitcoin yasal mı?" gibi sorular pek çok kişi tarafından soruluyor. Şu anda Türkiye Cumhuriyeti devleti tarafından Bitcoin kullanımına ilişkin yasa ya da kısıtlama getirilmemiştir, bu yüzden Bitcoin ya da diğer kripto paraları cüzdanınızda bulundurmaktan, almaktan ya da satmaktan dolayı ceza almanız olası değildir.
Madencilik yapmak yasal mıdır?
Bitcoin ya da kripto para üreticiliği, yani madenciliği yapmak suç değildir. Yasal olmayan bir durum söz konusu değildir.
Kripto paradan kazancınız vergilendirilebilir mi?
Hesabınıza düzenli para girişi tespit edilirse, kazancınız üzerinden vergi talep edilebilir. Eğer ki Maliye tarafından bu kazancınız sorgulanırsa bu geliri kripto para takas işleminden veya madencilikten elde ettiğinizi belirtebilir, gerekli durumlarda bu işlemlerinizi hesap dökümlerinizi kullanarak doğrulayabilirsiniz.
Kripto paraların avantajları nelerdir?
Hiçbir merkez bankasına bağlı olmadığı için ülkelerin ekonomik durumundan etkilenmemektedir.
Hesabın dondurulması ya da hesaba el konulması mümkün değildir.
