ေရႊေမာ္ေဓာဘုရားသမိုင္း(ပဲခူး)
ေမာ္ေဓာသမိုင္း ပါဠိေက်ာက္စာ၌ ပါရွိသည့္ ေရႊေမာ္ေဓာဘုရား သမိုင္းကား ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားသခင္သည္ ဝါေတာ္ ရွစ္ဝါအရ အဥၥနခုႏွစ္ ၁၁၁ ခုတြင္ မိတၳီလာျပည္သို႔ ႂကြေတာ္မူ၏။ ဘုရားသခင္ႏွင့္အတူပါလာေသာ အရွင္ဂဝမၸတိ မဟာေထရ္သည္ မိထိလာျပည္မွ ဖယ္ခြာခဲ့၍ သထုံျပည့္ရွင္ မဟာသိရိမာေသာကမင္းထံ ႂကြေရာက္ၿပီးလၽွင္ တရားစကားျဖင့္ ဆုံးမကံျမစ္၏။ သိရိမာေသာကမင္းသည္ တရားေတာ္ကို နာၾကားရေသာအခါ တရားအလုံးစုံ ကို အကုန္အစင္ သိျမင္ေတာ္မူသည့္ ဘုရားသခင္အား ဖူးျမင္လိုသည့္ ဆႏၵျဖစ္၍ ဂဝမၸတိမေထရ္အား ဘုရားသခင္ကို ပင့္ေပးရန္ ေတာင္းပန္ေလသည္။ ဂဝမၸတိမေထရ္သည္ မိတၳီလာျပည္သို႔ ျပန္၍ ဘုရားသခင္အား အလုံးစုံ ေလၽွာက္ၾကားေသာအခါ ဘုရားသခင္သည္ ရဟႏၲာႏွစ္ေသာင္းႏွင့္အတူ သထုံျပည္ မဟာသီရိမာေသာကမင္းထံ ႂကြလာကာ တရားေရေအး တိုက္ေကၽြးေတာ္မူေလသည္။ ႂကြလာၿပီးေနာက္ ခုနစ္ရက္လြန္ေျမာက္၍ သထုံျပည္မွ ျပန္ႂကြေတာ္မူမည္ရွိေသာ္ တရားနာလ်က္ရွိေသာ ရေသ့ေျခာက္ပါးက ဘုရားသခင္ကိုယ္စား ေကာ္ေရာ္ဖြယ္ရာ ထားခဲ့ရန္ ေတာင္းပန္ၾကေသာအခါ ဘုရားသခင္က ဆံေတာ္ေျခာက္ဆူကို ေပးေတာ္မူေလသည္။ မဟာသိရိမာေသာကမင္းကလည္း ကိုးကြယ္ဖြယ္ရာဆံေတာ္ျမတ္ကို ေတာင္းသည္အခါ ဘုရားသခင္က ဆံေတာ္ဓာတ္ကို မေပးဘဲ၊ မလႅာမင္း၏ အင္ၾကင္းေတာ္တြင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳသည့္အခါ စႏၵကူးထင္းပုံထက္၍ တင္၍ ဖုတ္ၾကည္းၾကကုန္လတၱံ့။ ထိုအခါ ငါ၏ အဓိ႒ာန္ျဖင့္ ၃၃ ေခ်ာင္းေသာ သြားေတာ္ဓာတ္ကို စႏၵကူး ထင္းပုံထက္မွ ထုတ္၍ ဂဝမၸတိရဟန္းသည္ ေဆာင္ခဲ့လတၱံ့။ ထိုဓာတ္ကို သင္မင္းႀကီး ေကာ္ေရာ္ၾကရကုန္လတၱံ့ဟု မိန႔္ေတာ္မူေလသည္။
ဘုရားသခင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၍ စႏၵကူးထင္းပုံထက္တင္ကာ ဖုတ္ၾကည္းေသာအခါ အဓိ႒ာန္ေတာ္ေၾကာင့္ သြားေတာ္ဓာတ္ကို ဂဝမၼတိမေထရ္သည္ ပင့္ေဆာင္၍ သထုံျပည္ရွင္ မဟာသိရိမာ ေသာကမင္းအား ေပးေလသည္။ မင္းႀကီးသည္ ၃၃ ဆူေသာ သြားေတာ္ဓာတ္ကို ၃၃ ဆူေသာ ေက်ာက္ေစတီငယ္ျပဳေစ၍ ကိုးကြယ္ေလသည္။ မဟာသိရိမာေသာကမင္း လြန္ေသာ္ ႏွစ္ေပါင္း ၅ဝ ခန႔္ေလာက္သာ ထိုေက်ာက္ေစတီမ်ားကို ေကာ္ေရာ္သူမ်ား ရွိ၍ ေနာက္အႏွစ္ ၂ဝဝ ခန႔္ ပစ္ပယ္ထားျခင္း ခံရ သျဖင့္ ေစတီမ်ားသည္ ေတာအတိ ဖုံးလႊမ္းသြားေလသည္။ သာသနာႏွစ္ ၂၃၆ ခုတြင္ သထုံျပည္သို႔ သာသနာျပဳႂကြလာၾကေသာ အရွင္ေသာဏႏွင့္ ဥတၱရမေထရ္ႏွစ္ပါး၏ ထုတ္ေဖာ္ခ်က္အရ သထုံျပည္ရွင္ စူဠသိရိမာေသာကမင္းသည္ ၃၃ ဆူေသာ ေက်ာက္ ေစတီငယ္တို႔မွ ၃၃ ဆူေသာ သြားေတာ္ဓာတ္တို႔ကို ထုတ္၍ ေနျပည္ေတာ္မွ အေရွ႕ေျမာက္မ်က္ႏွာ၌ မေဝးလြန္းမနီးလြန္းေသာ ေနရာတြင္ ၃၃ ခုေသာ ေရႊတိုက္တို႔ကို ျပဳေစ၍ ၃၃ ဆူေသာ သြားေတာ္ဓာတ္တို႔ကို ေရႊၾကဳတ္တို႔၌ ထည့္ကာ ေရႊအိုး ၃၃ လုံးျဖင့္ ပိတ္၍ ေရႊတိုက္သြင္း၍ ပူေဇာ္သည္။ ထို႔ေနာက္ စူဠသိရိမာ ေသာကမင္းသည္ ဤသို႔ အဓိ႒ာန္ျပဳ၏။ ဤဓာတ္ေတာ္တို႔သည္ ဘုရားသခင္၏ ဓာတ္ေတာ္တို႔ အမွန္ စင္စစ္ ျဖစ္ျငားအံ့၊ ထိုဓာတ္ေတာ္တို႔သည္ သတၱဝါတို႔၏ စီးပြားခ်မ္းသာအလို႔ငွာ ထိုက္သည့္အရပ္၌ ေရႊအိုးႏွင့္တကြ တည္ေစကုန္သတည္း။ယင္းသို႔ အဓိ႒ာန္ျပဳၿပီးသည္၏ အျခား မဲ့၌ သြားေတာ္ဓာတ္ ၃၃ ဆူသည္ ေရႊအိုးႏွင့္တကြ ေရႊတိုက္၌ ကြယ္၍ ထိုထိုအရပ္တို႔၌ တည္ၾကကုန္၏။ ဟံသာဝတီၿမိဳ႕၏ အေနာက္မ်က္ႏွာ၌တည္ေသာ ေစတီကိုကား ေရွးသူေဟာင္းတို႔ သည္ မေဝေစတီ၊ တစ္နည္း ေမာ္ေဓာဟု ေခၚေဝၚၾကသည္။ ေနာက္လူတို႔မူကား ထိုအတူ မဆိုမူ၍ မဟ္တဝ္ဟု ေခၚေဝၚ ၾကကုန္၏။ သထုံၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ ေကလာသေစတီ၊ သထုံၿမိဳ႕သစ္မွ ေရႊစာရံေစတီ၊ ဇုတ္သုတ္ၿမိဳ႕မွ ဇုတ္သုတ္ေစတီ၊ ယပ္မားၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ယပ္မား စစ္ေတာင္းၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ကလံဗန္၊ ဘီးလင္းနယ္ စရစ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္စရစ္၊ သလြန္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သလြန္၊ သူရဲၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သူရဲ၊ ေက်ာက္ေမာ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္တလင္၊ ေက်ာက္ျပာၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ေဗာထြတ္၊ ေကာလိယၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မုခလ၊ ေမာရဥၥယၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မုပြန္၊ ဒင္မဲၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ခြက္၊ အခရိန္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ႏုတ္၊ ကေမာ့ႏြတ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မုခိုင္၊ ဇုတ္ကႏုတ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ဇုတ္ ကႏုတ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သံလန္၊ ဘီလူးကၽြန္း ခေမာင္ နတ္ ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မူးနန္း၊ ဇာသျပင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ပိုင္ၾကဳ၊ မုတၱမ ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္တေမာ(ျမသိန္းတန္ဘုရား)၊ က်ိဳက္ေငၚၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ ေငၚ၊ က်ိဳက္ကာၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ကာ၊ က်ိဳက္ရိုၿမိဳ႕မွ က်ိက္ရို၊ တင္စီ ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္တင္စီ၊ မုပၸလင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္သလုံ၊ ဘီးလင္းၿမိဳ႕မွ ေသာဏုတၱရ၊ မိုးညက္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္မိုးညက္၊ မိုနိုင္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ မိုးနိုင္၊ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ထို၊ မုကၠဒူးၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ကဒူး၊ က်ိဳက္ေကာ္ၿမိဳ႕မွ က်ိဳက္ေကာ္၊ ေရႊဂြန္းၿမိဳ႕မွ ေလခလစ္စေသာ ေစတီမ်ားသည္ က်န္သြားေတာ္ ၃၂ ဆူတည္ေသာ ဘုရားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
မေဝါၿမိဳ႕သို႔ ဘုရားသခင္၏သြားေတာ္ဓာတ္တစ္ဆူ ေရာက္ သြားသည္ကို စူဠသိရိမာေသာကမင္း သိလတ္ေသာ္ အႏုမမည္ ေသာအမတ္အား လႊတ္၍ တိုက္ေစတီတစ္ဆူ တည္ေစသည္။ အႏုမအမတ္သည္ သြားေတာ္ဓာတ္တည္ရာေရႊအိုးကို ဆင္ေပၚ၌ တင္၍ တိုက္ေစတီတည္ထိုက္ေသာ အရပ္တြင္ ဆင္ဝပ္ပါေစ သတည္းဟု အဓိ႒ာန္ျပဳကာ ဆင္ကို လႊတ္ေသာ္ ထိုဆင္သည္ ဟသၤာကုန္းတန္းမွ ဆင္း၍ အေနာက္ဘက္ ျမင္းသီတကုန္းသို႔ တက္ၿပီးလၽွင္ ဝပ္ေလ၏။ ထိုကုန္းကို ညိ|ၿပီးလၽွင္ အျမင့္ရွစ္ ေတာင္၊ အလ်ားအေတာင္ ၅ဝ၊ အနံ ၂၅ ေတာင္ရွိေသာ ခုံတုံး ကို အုတ္ရင္ျပင္ေပၚ၌ တင္ၿပီးမွ ယင္းအေပၚ၌ အလ်ား အေတာင္ ၄ဝ၊ အနံအေတာင္ ၂ဝ၊ အျမင့္ ရွစ္ေတာင္ရွိေသာ တိုက္ေစတီကို ျပသာဒ္ႏွင့္တကြ ျပဳ၏။ ပလႅင္၌ ဘီလူး႐ုပ္ထု ထားေသာ ဘီလူးရန္နိုင္ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားကိုလည္း သြားေတာ္ဓာတ္ ထည့္ရာ ေရႊအိုးႏွင့္အတူ တိုက္ေစတီတြင္ထား၍ ပူေဇာ္သည္။ ထိုတိုက္ေစတီကို မေဝါေစတီဟု သမုတ္ၿပီးေသာ္ သာသနာႏွစ္ ၂၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ေရစက္ခ် လွူဒါန္းသည္။
ယင္းသို႔ တည္ၿပီးေနာက္ ေမာ္ေဓာေစတီသည္ ငလ်င္ အႀကိမ္ႀကိမ္မိ၍ ၿပိဳက်ရာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျပန္တည္ခဲ့ရသည္။ ရွင္ဥယ်ဓမၼ၏ ေရႊေမာ္ေဓာသမိုင္းႏွင့္ သထုံရာဇဝင္အဆိုအရ သာသနာႏွစ္ ၃၄၇၊ ၄၅၄၊ ၅၃၂၊ ၅၆၆၊ ၆ဝ၈၊ ၆၉၇၊ ၇၇၅၊ ၈၄၃၊ ၉၃၁၊ ၁ဝဝ၄၊ ၁ဝ၇၁၊ ၁၁၅၉၊ ၁၁၉၆၊ ၁၂၈ဝ၊ ၁၃၅၇၊ ၁၄၁၉၊ ၁၅၃ဝ၊ ၁၆ဝ၃၊ ၁၇ဝ၅၊ ၁၈၁၃၊ ၁၈၃ဝ၊ ၁၈၉၂ ခုႏွစ္ မ်ားတြင္ ၂၂ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ငလ်င္ေၾကာင့္ ေမာ္ေဓာတိုက္ေစတီ ၿပိဳေလရာ၊ မင္းအဆက္ဆက္တို႔ ျပန္လည္တည္ေပးရေလသည္။ သာသနာႏွစ္ ၁၈၉၂ ခုတြင္ လွုပ္ေသာ ငလ်င္ႀကီးေၾကာင့္ ျမင္းသီတကုန္းေပၚရွိ ေမာ္ေဓာတိုက္ေစတီ အပါအဝင္ ေစတီ ၁၆ ဆူတို႔သည္ ျပဳျပင္၍မရေအာင္ ပ်က္စီးခဲရာ၊ ဟံသာဝတီ ျပည့္ရွင္ ဗညားဦးသည္ သာသနာႏွစ္ ၁၈၉၄ ခုတြင္ ျမင္းသီတ ကုန္း ဘုရား ၁၆ ဆူမွ ဓာတ္ေတာ္႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို တစ္ခု မက်န္ ထုတ္ႏုတ္ၿပီးလၽွင္ ပ်က္ၿပိဳေနေသာ ေစတီမ်ား၏အၾကား တြင္ ေျမျဖည့္၍ ပထမရင္ျပင္ရင္ေတာ္မွ ကိုးေတာင္အျမင့္၌ ရင္ျပင္သစ္ခင္းၿပီးလၽွင္ အလယ္တြင္ တစ္ဆူတည္းေသာ သင္တိုင္းေစတီကို တည္ေလသည္။ ဘုရားသခင္၏ သြားေတာ္ ဓာတ္ႏွင့္ ႐ုပ္ပြားေစတီအေဟာင္းအသစ္မ်ားကို ဌာပနာလ်က္ ေမာ္ေဓာေစတီဟု အမည္ေဟာင္းအတိုင္း ျပန္လည္သမုတ္ ေတာ္မူသည္။ ေစတီ၏ဉာဏ္ေတာ္ ၅၅ ေတာင္ျမင့္ေလသည္။ တိုက္ေစတီ ဘဝက ၂၇ ေတာင္သာ ျမင့္၏။ သာသနာႏွစ္ ၁၈၉၆ ခု သကၠရာဇ္ ၇၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ေရႊခ် ထီးတင္သည္။ သကၠရာဇ္ ၇၅၈ ခုႏွစ္တြင္ ငလ်င္ေၾကာင့္ ၂၃ ႀကိမ္ ေျမာက္ ေမာ္ေဓာေစတီၿပိဳျပန္ေလသည္။ ထိုအခါ ရာဇာဓိရာဇ္ ဘုရင္သည္ ခမည္းေတာ္ ဗညားဦး၏ ၅၅ ေတာင္ျမင့္ေသာ ေမာ္ေဓာေစတီကို ငယ္ေသးသည္ဟု တစ္ဆူလုံးပယ္၍ အေတာင္ ၇ဝ ျမင့္ေသာ ေစတီအသစ္ကို တည္သည္။ သကၠရာဇ္ ၇၅၉ ခုႏွစ္ နတ္ေတာ္ လဆန္း ၅ ရက္ေန႔တြင္ ေမာ္ေဓာရွင္အသစ္ အုတ္ရိုးတည္ ေရႊခ်ထီးတင္ေသာ ကိစၥမ်ား ၿပီးေျမာက္သည္။ ေမာ္ေဓာေစတီသစ္ ပန္းတင္ခုံမ်ား၌ သက္ေစ့ ေစတီရံ ၄၈ ဆူ တည္ေတာ္မူသည္။ ေရွးဌာပနာမ်ားကို ဌာပနာ အသစ္မ်ားႏွင့္တကြ ျပန္၍ သြင္းေတာ္မူေလသည္။ ၈၁၄ ခုႏွစ္တြင္ ရွင္ေစာပုနန္းတက္သည္။ ၈၁၉ ခုႏွစ္ တြင္ ေမာ္ေဓာေစတီသည္ ေခါင္းေလာင္းပုံအဆုံး ထိ ငလ်င္ ေၾကာင့္ ၂၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ၿပိဳပ်က္ေလသည္။ ေစတီပ်က္ကို ပထမ ပစၥယာအရင္းထိ ပယ္လိုက္ၿပီးလၽွင္ က်န္ပန္းတင္ခုံမ်ား ကို ၿဖိဳ၍ အျမင့္အေတာင္ ၁၅ဝ ရွိေသာ ေမာ္ေဓာေစတီသစ္ကို သားမက္ေတာ္ ဓမၼေစတီမင္းႏွင့္ သကၠရာဇ္ ၈၂ဝ တြင္ ျပန္ တည္ရာ ၈၂၄ ခုႏွစ္၌ ေအာင္ျမင္ၿပီးစီးသည္။ ဘီလူးရန္နိုင္ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြားကို ပ်က္စီးမည္စိုး၍ ေျမာက္ဘက္ပန္းတင္ခုံအတြင္း သြင္းကာ ဌာပနာေတာ္မူသည္။ ထို႐ုပ္ပြားရွိရာကို သိေစရန္ ေခါင္းေလာင္းပုံထိပ္ ေျမာက္အရပ္တည့္တည့္ ပန္းဆြဲတြင္ ဘီလူး႐ုပ္ထည့္၍ သြင္းေစသည္။ သီဟိုဠ္မွ ဘုရားဆံေတာ္ တစ္ဆူကိုလည္း ေမာ္ေဓာေစတီအေရွ႕ေတာင္မွ ေဖာက္၍ ထည့္ကာ ဌာပနာသည္ဟု ဓမၼေစတီအတၳဳပၸတၱိ၌ ဆိုသည္။ ထိုေခတ္တြင္ ေရႊေမာ္ေဓာေစတီသည္ ျမန္မာတစ္ျပည္လုံးတြင္ ဉာာဏ္ေတာ္ အျမင့္ဆုံး သင္တိုင္းေစတီ ျဖစ္လာေလသည္။ သကၠရာဇ္ ၉၂၆ ခုႏွစ္ သီတင္းကၽြတ္လဆန္း ၂ ရက္ေန႔ တြင္ ငလ်င္ႀကီးစြာ လွုပ္ျပန္ရာ ေမာ္ေဓာေစတီသည္ ဟင္းရံဖူး အရင္းနားထိ ၿပိဳေလသည္။ ယင္းလဆန္း ၃ ရက္ေန႔တြင္ လွုပ္ ျပန္ရာ လည္ေပၚမွသည္ ေအာက္ဆုံးေဖာင္းရစ္အထိ ၿပိဳျပန္ သည္။ ယင္းလဆန္း ၄ ရက္ေန႔တြင္ ငလ်င္လွုပ္ျပန္ရာ ေခါင္း ေလာင္းပုံ ႏွစ္ျခမ္းကြဲ၍ အေရွ႕ေတာင္ႏွ႕င္ အေရွ႕ေျမာက္ဘက္သို႔ ၿပိဳက်ေလသည္။ ဤကား ၂၅ ႀကိမ္ေျမာက္ ေမာ္ေဓာေစတီ ၿပိဳျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤကား ၂၅ ႀကိမ္ေျမာက္ ေမာ္ေဓာေစတီ ၿပိဳျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ ၿပိဳေလသည္ကို ဘုရင့္ေနာင္မင္း တရားႀကီးသည္ ဗညားအိႏၵ၊ ဗညားပရံ၊ တရဖ်ား၊ တာေနႏၲ ဘယသႀကႍတို႔ကို ေရႊေမာ္ေဓာေစတီျပင္ရန္ ခန႔္ေတာ္မူသည္။ ဓမၼေစတီမင္း၏ ေစတီေဟာင္း ပုံေတာ္အတိုင္း ဉာဏ္ေတာ္ အေတာင္ ၁၅ဝ ပင္ ျပန္လည္တည္ေစသည္။ ပန္းတင္ခုံတြင္ သာ ၁၄ ေတာင္ ဖြင့္တည္ေစ သည္။ ၉၂၇ ခုႏွစ္ ဒုတိယ ဝါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ ၅ ရက္ေန႔တြင္ စတင္တည္သည္။ေကာင္းမွု ေတာ္ မဟာေစတီအေရွ႕ မႏုရာမာေခ်ာင္းနား အုတ္ဖိုမ်ားမွ အုတ္ကို ေမာ္ေဓာဘုရားတိုင္ေအာင္ လမ္းတဖက္တခ်က္ လူမ်ားေန၍ လက္ဆင့္ကမ္းရသည္။ မင္းတရားႀကီးသည္ ေရႊ ထည့္စရာ စားေတာ္ေခၚေသာ အေဆာင္အေယာင္ မင္းခမ္း မင္းနားတို႔ကို ဖ်က္၍ ေရႊကိုယ္ေလးေတာ္ ၅၃ ပိသာ လွူေတာ္ မူသည္။ သားေတာ္သိဃၤဒတၱကိုယ္ေလး ေရႊ ၂ဝ ပိသာ ေရႊေမာ္ ေဓာဘုရားတြင္ ေရႊထည့္စရာ လွူေတာ္မူသည္။ သက္ေတာ္ေစ့ ေစတီရံ ၅၂ ဆူလည္း လုပ္ေတာ္မူသည္။ ရင္ျပင္ေတာ္ကို ဓမၼ ေစတီမင္းရင္ျပင္အထက္ တစ္ေပႏွစ္လက္မ ျမႇင့္တင္သည္။ မဟာရံတံတိုင္းလည္း ေဆာက္ေတာ္မူသည္။ ၉၂၉ ခုႏွစ္ နယုန္ လျပည့္ေက်ာ္ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ေမာ္ေဓာေစတီႏွင့္တကြ ေစတီရံ ၅၂ ဆူကို ထီးမ်ားတင္ေတာ္မူသည္။ ဆင္ေတာ္မူေသာ မကိုဋ္ ေတာ္ကိုလည္း ေမာ္ေဓာရွင္အား လွူေတာ္မူသည္။