Bé bị táo bón là vấn đề nghiêm trọng, luôn làm cho các bậc phụ huynh trăn trở, đặc biệt khi bé gặp phải táo bón dài ngày. Không những làm cho các con khổ sở do không đi ngoài được, bị táo bón lâu ngày còn làm cho bé dễ đau bụng, chướng bụng, đầy hơi, lâu dần dẫn đến biếng ăn trẻ nhỏ có rủi ro suy dinh dưỡng và kém phát triển.
1. Biểu hiện cho thấy trẻ mắc táo bón
Nếu mẹ chú ý đến số lần đi ngoài của trẻ thì sẽ dễ dàng phát hiện ngay tình trạng trẻ bị táo bón. Trẻ có thể bị táo bón khi:
Bé sơ sinh đại tiện dưới 2 lần/ngày;
Bé từ 6 – 12 tháng tuổi đại tiện dưới 3 lần/tuần;
Bé từ 1 tuổi trở lên đi ngoài dưới 2 lần/tuần. Phân rắn, dạng xúc xích có nhiều đường rạn trên bề mặt, hoặc lổn nhổn như hạt. Bên cạnh đó, bé có các dấu hiệu chướng bụng, cứng bụng và khó khăn trong việc đi ngoài.
2. Nguyên nhân gây nên trẻ bị táo bón lâu ngày
Táo bón lâu ngày là tình trạng bé bị táo bón thường xuyên và có khả năng tái phát, không cải thiện rõ ràng hoặc chữa mãi không dứt. Khi bị táo bón lâu ngày, bé không bị táo bón tới mức đau nhức hậu môn hay chảy máu nhưng số lần đi ngoài rất ít và đầu phân cứng…
Theo Tiến sỹ, bác sỹ Phan Bích Nga – Giám đốc Trung tâm khám và Tư vấn Dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có 3 nhóm lý do chính làm cho trẻ bị táo bón:
2.1. Do chế độ dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng không phù hợp là lý do chính (chiếm tới 95%) làm cho trẻ bị táo bón.
Chế độ ăn ít chất xơ
Táo bón lâu ngày vì thiếu chất xơ xảy ra khi lượng chất xơ cung cấp cho bé từ thực phẩm chưa đủ để chống lại táo bón.
Nguyên nhân này có thể bắt đầu từ việc trẻ ăn ít rau củ quả nhưng lại tiêu thụ quá nhiều lượng đạm động vật. Điều này thường xuyên diễn ra ở giai đoạn trẻ đi học..
Một số thói quen khác
– Uống nước ít: Trẻ không uống đủ nước sẽ làm cho phân đặc hơn, rắn hơn, khó lưu thông khiến cho thức ăn bị giữ lại ở đại tràng lâu hơn, mất nước gây táo bón ở trẻ em
– Bé dùng sữa công thức: Thành phần dồi dào đạm, photpho, canxi, sắt và chất xơ trong sữa công thức chưa phù hợp hoặc mẹ pha sữa không đúng hướng dẫn cũng là nguyên nhân trẻ mắc táo bón.
Sử dụng sữa công thức cùng chế độ ăn nghèo chất xơ là nguyên nhân gây nên táo bón ở trẻ em
2.2. Hậu quả của một số bệnh
Ngoài các nguyên nhân về chế độ dinh dưỡng, bé bị táo bón có thể bắt nguồn từ một số bệnh lý:
– Loạn khuẩn đường ruột: Bé khi bị tiêu chảy hoặc mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp như ho, viêm họng, viêm phổi,… thường được cho dùng kháng sinh đường uống. Kháng sinh không những loại bỏ các vi khuẩn có hại mà còn làm chết những lợi khuẩn, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, và hậu quả bé bị loạn khuẩn đường ruột, lâu ngày dẫn đến bé bị táo bón.
– Phình đại tràng bẩm sinh: là bệnh bẩm sinh làm cho một đoạn đại tràng không co bóp được dẫn tới chất thải trong đại tràng bị ứ đọng, khó lưu thông để thải phân ra ngoài làm cho bé bị táo bón.
– Cơ thành bụng yếu hoặc liệt do những lý do thần kinh: cơ thành bụng có vai trò quan trọng trong điều hòa nhu động ruột. Khi cơ bị liệt hoặc yếu, bé sẽ không còn phản xạ tống phân ra ngoài, lâu dần làm cho bé bị táo bón.
– Tác dụng phụ của thuốc trị bệnh: Không ít trẻ khi dùng thuốc ho, thuốc giảm đau, một số loại kháng sinh… cũng khiến cho bé bị táo bón…
2.3. Do phản xạ ức chế, tâm lý, thói quen không hợp lý
– Do tâm lý: Trẻ nhịn đi đại tiện do sợ nhà vệ sinh bẩn tại trường học, sợ la mắng vì đi đại tiện không hợp lý, đặc biệt là ở lớp học; sợ đau do nứt kẽ hậu môn vì phải rặn nhiều làm mất phản xạ đi ngoài làm cho táo bón ngày càng nặng thêm.
– Do ít vận động: Những bé lớn hơn 3 tuổi thường được cha mẹ cho chơi game, xem tivi hoặc ngồi một chỗ quá nhiều để học bài làm cho nhu động ruột kém điều hòa và cơ thành bụng yếu. Ít vận động thể lực, thể dục thể thao chính là lý do gây trẻ bị táo bón lâu ngày. Đặc biệt, khi trời lạnh, bé càng lười vận động làm cho táo bón trầm trọng thêm.
Xem thêm: Trẻ 8 tháng bị táo bón: Cách khắc phục hiệu quả mẹ cần biết
3. Cách trị táo bón cho trẻ bị táo bón lâu ngày
Cho trẻ uống nhiều nước: mẹ cần lưu ý cho bé bị táo bón uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày. Mỗi buổi sáng, mẹ hãy tập thói quen cho con uống một cốc nước ấm. Không chỉ giúp rửa trôi các chất thải, chất độc trong cơ thể mà uống nước ấm khi thức dậy còn giúp giảm thiểu những triệu chứng táo bón cho trẻ, là phương pháp điều trị trẻ bị táo bón đơn giản.
Bổ sung nhiều rau xanh và quả chín trị táo bón: đây là giải pháp tốt nhất để bổ sung chất xơ và các vitamin cho bé bị táo bón. Các mẹ nên thêm vào chế độ ăn của bé những loại rau có tác dụng nhuận tràng như rau khoai lang, mồng tơi, rau đay hoặc các loại quả đu đủ, cam, bưởi… hỗ trợ trị táo bón ở trẻ nhỏ. Với những trẻ nhỏ bị táo bón không thích ăn rau, mẹ có thể điều chỉnh cách chế biến, trình bày rau củ theo những hình thù ngộ nghĩnh, đáng yêu nhằm thu hút sự chú ý của trẻ. Ngoài ra, mẹ cũng có thể xay sinh tố hoặc nước ép trái cây để con dễ uống. Trẻ sẽ thích thú với những ly nước cam hoặc đu đủ có màu sắc bắt mắt hơn đấy!
Chế độ ăn giàu rau xanh sẽ bổ sung chất xơ hỗ trợ cải thiện chứng táo bón ở trẻ
Hình thành cho trẻ thói quen đi ngoài đúng giờ hỗ trợ trị táo bón: mẹ nên hình thành thói quen tốt này cho bé từ khi còn nhỏ. Việc đi đại tiện đúng giờ, ngồi đúng bô và tập trung khi đại tiện giúp trẻ hình thành phản xạ có điều kiện, giúp trẻ dễ dàng đi ngoài hơn để chữa trị táo bón. Hơn nữa, tập cho con đi vệ sinh đúng giờ cũng là biện pháp đề phòng trường hợp trẻ sợ đi vệ sinh ở trường học.
Trị táo bón bằng cách mát-xa bụng cho bé: Đây là phương pháp trị táo bón với mục đích kích thích nhu động ruột của bé. Mẹ áp lòng bàn tay vào rốn và xoa bụng con theo chiều từ rốn, qua phải, vòng qua trên rốn sang bên trái, ngược chiều kim đồng hồ và cũng là dọc theo khung đại tràng. Cách mát-xa này vừa giúp con thoải mái, vừa hỗ trợ khắc phục táo bón ở trẻ nhỏ.
Bổ sung chất xơ hỗ trợ trị táo bón: Chất xơ có tác dụng điều trị táo bón ở bé vì khi vào ruột chất xơ hút nhiều nước, trương nở giúp tăng khối lượng của phân và thúc đẩy nhu động ruột làm tăng co bóp để đẩy phân ra ngoài. Chất xơ cũng là môi trường để vi khuẩn lên men sử dụng làm thức ăn, hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, đảm bảo cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Vì thế, mẹ nên tăng cường chất xơ trong mỗi bữa ăn của bé (100 – 300g hoa quả và 100 – 300g rau xanh 1 ngày, tùy theo tuổi của trẻ).
Thế nhưng, theo các chuyên gia dinh dưỡng, lựa chọn tăng cường thực phẩm dồi dào chất xơ là việc cần nhưng chưa đủ đối với việc chữa bệnh táo bón ở trẻ nhỏ. Bởi việc chế biến và cho bé ăn rau củ quả đúng cách mới cung cấp được đủ hàm lượng chất xơ cần thiết cho bé bị táo bón. Bên cạnh nguyên tắc chung là không chế biến (nấu) rau củ quá kỹ để tránh làm mất đi hàm lượng chất xơ và các loại vitamin có trong rau củ thì cần thiết phải cho bé ăn cả phần nước và cái của những thực phẩm này.
Nguồn tham khảo:
https://www.friso.com.vn/kinh-nghiem-hay/meo-dan-gian-tri-tao-bon-cho-tre-so-sinh