แล้วต่อไปมนุษย์จะไปประกอบอาชีพอะไร?

วันนี้เป็นวันศุกร์ วันที่บรรยากาศดูผ่อนคลายที่สุดในรอบสัปดาห์เพราะพรุ่งนี้เป็นวันหยุด และทุกคนจะได้หยุดพักผ่อนกัน หลังจากรับประทานอาหารเที่ยงเสร็จเหล่าครูๆ ทั้งหลายก็ได้เวลา จับกลุ่มเม้าท์มอย เพื่อแลกเปลี่ยนมุมมองและความคิดเห็นกัน เกี่ยวกับเรื่องต่างๆกัน อาจจะฟังดูเหมือนเล่นๆแต่การทำแบบนี้เป็นนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการเชียวนะครับเรียกว่า PLC (Professional Learning Community) หรือการเล่าปัญหา หรือเรื่องราวต่างให้เพื่อนร่วมวิชาชีพฟัง และช่วยกันหาแนวทางในการแก้ไขปัญหา

ครูจันทีเปิดประเด็น ด้วยการเล่าว่าเมื่อวานได้ดูสารคดีหนึ่งที่เขาไปสัมภาษผู้บริหารโรงงาน แล้วผู้บริหารโรงงานบอกว่า อีกไม่เกินห้าปีโรงงานต่างๆจะเป็นระบบอัตโนมัติทั้งหมด แล้วจึงเกิดคำถามต่อว่า แล้วคนที่ทำงานอยู่ในโรงงานระดับล่างต่างๆจะไปทำอะไรต่อ

ในอดีตเรานั้นพูดกันว่าในอนาคตหุ่นยนต์จะมาแทนที่มนุษย์ในการทำงาน แต่ก็ยังมองภาพไม่ชัดว่าจะมาแทนยังไงบ้าง แต่ตอนนี้เริ่มที่จะมองเห็นภาพชัดขึ้นแล้วว่ามีอาชีพอะไรบ้างที่ระบบอัตโนมัติจะเข้ามาแทนที่

อย่างเช่น ข่าวล่าสุดเมื่อต้นปี ธนาคารไทยพาณิชย์ ประกาศปรับลดสาขาและพนักงานให้ได้ 15000 คน ภายในสองปี โดยจะมีการนำระบบอัตโนมัติทั้งการฝากถอน ชำระบิล ต่างมาให้บริการแทนสาขา

สถานีโทรทัศน์ ไทยพีบีเอส มีการนำ Robotic Camera หรือการควบคุมกล้องด้วยระบบอัตโนมัติเข้ามาใช้งาน เบื้องต้นเอาเข้ามา 1 ตัวแต่ในอนคตคาดว่าจะมีการเอามาแทนช่างภาพที่เป็นมนุษย์ทั้งหมด นอกจากนี้สถานีข่าวอย่าง sping news ก็มีการใช้ระบบนี้ก่อนหน้าแล้ว ซึ่งก็จะทำให้ห้องส่งไม่ต้องมีช่างกล้องอีกต่อไป

ที่ประเทศสิงคโปร์จะมีการเปิดให้บริการรถแท็กซี่ขับเคลื่อนด้วยระบบอัตโนมัติในปีนี้ ซึ่งก็จะทำให้อาชีพคนขับรถแท็กซี่ตกงานนั้นเอง

โรงงานผลิตอาหารของ เครือ ซีพี ที่สร้างใหม่จะใช้ระบบการผลิตแบบอัตโนมัติเป็นส่วนใหญ่ โดยผมเคยเข้าไปเยี่ยมชม โรงงานที่โชคชัย โคราช ไม่ต้องใช้คนงานในกระบวนการผลิตเลย ใช้แค่คนคอยควบคุมเครื่องจักร ตรวจสอบ คุณภาพ และบริหารโรงงานเท่านั้นเอง ซึ่งผู้บริหารของโรงงานเล่าให้ฟังว่า ถ้าโรงงานแบบนี้ในสมัยก่อนทั้งโรงงานตั้งใช้คนงานระดับ 500-600 คน โรงงานที่สร้างใหม่แห่งนี้ใช้คนไม่ถึงห้าสิบคน

ในอเมริกา ก็มี amazon prime ส่งสินค้าด้วยโดรนถึงหน้าบ้านหากบริการนี้ได้รับความนิยม นั้นหมายความว่าพนักงานส่งของส่วนหนึ่งก็จะตกงานนั้นเอง

นี้แค่ตัวอย่างบางส่วนที่ระบบอัตโนมัติจะเข้ามาแทนที่มนุษย์ ยังมีอีกรายสาขาวิชาชีพที่กำลังอยู่ในระหว่างการพัฒนา และการทดลอง นักวิเคราะห์เคยกล่าวเอาไว้ว่า ในอนาคตจะมีอาชีพใหม่ๆเกิดขึ้นอีกมากมาย แต่ตอนนี้เราก็ยังไม่รู้ว่าอาชีพเหล่านั้นมีอะไรบ้าง

ดังนั้นทักษะที่เด็กรุ่นใหม่จำเป็นจะต้องมีนั้นก็คือทักษะของการเรียนรู้ด้วยตัวเอง บางทีครูอาจไม่จำเป็นต้องเอาความรู้ไปให้เขาอีกแล้ว เพียงแค่สอนให้เขาใช้เครื่องมือและวิธีการในการค้นหาความรู้ด้วยตัวเองให้ได้ แยกแยะสิ่งที่มีและไม่มีประโยชน์ให้ได้ด้วยตัวเอง น่าจะเป็นเรื่องที่สำคัญกว่า ของคนในยุคต่อไป

หมดเวลาพักกลางวันคณะครูต่างพากันแยกย้าย เพื่อไปทำการสอนหนังสือต่อไป เรายังไม่มีคำตอบของคำถามที่ว่า แล้วต่อไปมนุษย์จะไปประกอบอาชีพอะไร เราทำได้เพียงเฝ้ามองกระแสการเปลี่ยนแปลงที่ซัดเข้ามาอย่างหนักหน่วง และหวังว่าสักวันหนึ่งเราจะมีคำตอบสำหรับคำถามนี้

(รูปจาก d1w9csuen3k837.cloudfront.net)

จักรพงศ์ แสงสุด
@gootum7
2-3-2018