Dünyamızın yaşı yaklaşık 4,5 milyar yıldır.

Jeoloji Biliminde zaman kavramını anlamak için küçük bir örnekle başlamak istiyorum. Uygulamalı saha gezilerimizden bir tanesinde Ankara'nın bir ilçesine ziyarette bulunduk. O zamana kadar derste gördüklerimiz bir türlü mantığım ile örtüşmüyordu. Otobüsten indik ve hocalarımız şu dağın tepesine çıkacağız dediler. Patika yollardan dağın tepesine ulaştığımda gördüklerim karşısında şaşkınlık içerisinde kaldım.

Derslerde, eskiden tüm Anadolu'nun bir deniz tabanı olduğunu, suların çekilerek, dağların yükselmesiyle günümüzdeki son halini aldığını anlatmışlardı. Bana masal gibi gelmişti ta ki patika yollardan dağın tepesine vardığımda ayaklarımın altında milyonlarca deniz kabuğunu görene dek. Yanlış okumadınız, milyonlarca deniz kabuğu, hem de Ankara'da, hem de bir dağın tepesinde. İşte o an da masal benim için bitmiş ve gerçeklerle yüzleşme vakti gelmişti.

---

Peki nasıl?

Gaz ve toz bulutu soğumaya başladı. İç kısımda çekirdek adını verdiğimiz sıcak kor parçası yer alırken, dış kısımlarda onu çevreleyen kabuk oluşmaya başladı. Dünyamız 255 milyon yıl önce sadece bir kıtaya sahipti. Süper kıta olarak adlandırılan Pangea adında bir kıta. Pangea'yı çevreleyen devasa okyanus vardı, Pantalassa okyanusu. Magma hareketleri sonucunda süper kıta ikiye bölündü. Kuzeydekine Lavrasya, güneydekine Gondvana ismi verildi. Bu iki kıta arasında kalan denize Tetis denizi adı verildi.

Zaman içinde (gerçekten uzunca bir zaman hayal edin) yine magma hareketleri sonucu Tetis denizi kapandı ve iki büyük kıta birbiri ile çarpıştı. İşte ne olduysa ondan sonra oldu. Büyük çarpışmanın etkisi ile Alp-Himalaya dağ kuşağı oluştu. Alp Dağlarının İsviçre'de olduğunu ve Himalaya Dağlarının bir ucunun Çin'de olduğunu düşünürsek, iki kıtanın çarpışmasının etkisinin büyüklük ölçüsünü gözünüzde canlandırabilirsiniz. Anadolu bu çarpışma sonucu yükselmiş ve bahsettiğim deniz kabukları dağların tepesinde kalmıştır.

---

Jeoloji Biliminde zaman kavramı milyon yıllarla ölçülür.

• Prekambriyen = 3600 milyon yıl - 545 milyon yıl arası
• Paleozoik = 545 milyon yıl - 251.4 milyon yıl arası
• Mesozoyik = 251.4 milyon yıl - 65.5 milyon yıl arası
• Senozoyik = 65.5 milyon yıl - Günümüz , arası

Bu bilime ilgi duyanlarınız varsa, hayal gücünüzün çok geniş olması ve her şeyi büyük düşünebilmeyi öğrenmeniz gerekmektedir. En güzel örneği, zamanına damga vuran "Jurassic Park" filmine konu olmuş dinozorlardır. Yaklaşık 230 milyon yıl önce yaşamış ve 65 milyon yıl önce yok olmuşlardır. Onların yaşadığı dönemi hayal edebilmek, tasvir ve tanımlamak için güçlü bir hayal gücüne ihtiyacınız vardır.

Bir sonraki bölümde, bu dört büyük zamanda dünyamız üzerinde neler olmuş kısaca onlardan bahsedeceğim.

Jeoloji [#1]

---

Bilim yazılarınızla

#turkcebilim

etiketi altında buluşalım