Ne kadar zekiyiz??

İnsanlar diğer türlere nazaran çok zekiymiş! Gerçekten de öyle mi? Diğer türlere göre en büyük artımız bilgiyi biriktirip üzerine koyabilmemiz. Peki bu bize zeka farkı olarak bir ilizyon yaratıyor olabilir mi?

Bu yazıya yıllar önce Neil Degrasse Tyson'ın izlediğim bir videosunu hatırlamam ile başladım. Bilmeyenler için Neil: astrofizik denildiğinde akla ilk gelen isim. Carl Sagan'ın da öğrencisiydi. Hala çıkaramayan varsa, Cosmos'u sunan bıyıklı, siyahi dayı:) Tyson'ın iddiası şu; şempanzelerin yapabildiği bazı el işaretleri ya da legoları doğru sıralayabilmeleri ile insanların Hubble teleskopunu inşa edebilmesi arasındaki fark o kadar da devasa değil.

Şimdilik Tyson'ın sözlerini bir kenara bırakalım. Hubble teleskobunu inşa eden insan ırkı hala yaşamak için bir sistem bulamadı. Sistem yok değil ama çok fazla var. Hepsi de doğru olmaktan epey uzak. Sadece para ve din gibi iki değişken bile aktif kullanılan onlarca sistem üretmiş durumda. Zeka farkının ne boyutta olduğunu şimdilik umursamadan şunu söyleyebiliriz. İnsanlar daha zeki. Bu zeka bize dünyanın kaynaklarını sınırsız kullanma yetisi kazandırdı. Peki kaynakları nasıl kullandık? Bu kaynaklar insanlığın evrendeki yerini garantiye aldı mı? Kaçımız insanlığı yaşatmak ve ekosistemdeki yerimizi koruyabilmek için adım atıyoruz. (İnsanlığın gerekliliğini savunmuyor sadece yaklaşımları değerlendiriyorum) Şimdilik tek evimiz gibi duran dünyayı ilginç biçimde yok ediyoruz. En azından bizim için yaşanamaz hale getiriyoruz. Evet başrolde o muhteşem zekamız var.
Hikayemizin kahramanı zekamız, önce uzakta yaşamış insanları düşman ilan etti. Başka milletler oluştu ve savaşlar başladı. Ardından din için savaşlar gördük. Artık insan öldürmek için daha haklı gerekçelerimiz vardı. Sonra da para gücü devraldı. İnsan öldürmek için bahane üretmeyi kestik. "Çıkar korumak" yeterliydi. Şimdi de işler o dönemlerden farklı değil. Hala ilkel içgüdülerimizle hareket ediyor. Güç istiyoruz. Zekamız bize doğru olanı söylese de güç isteğimiz öne çıkıyor. İçgüdülerini pasifize edebilmiş insan sayısını tahmin edebilir misiniz?

Karıncalar, biz yer yüzünden silindikten milyonlarca yıl sonra yaşamaya devam edecekmiş. E biz matematiği bulduk? Hubble teleskobu yaptık? Aya falan gidiyoruz yahu! Gerçekten o kadar da zeki değiliz. En azından yukarıdan bakınca "kendine oyuncak üretebilen ilkel canlılar" görüyorum.

Evrende bizden daha zeki canlılar var diyebilirim. Bu kadar büyük bir evrende bu fikir çok iyimser değil hatta akla yatkındır. Fakat onlarla iletişim kurabilme fikri tamamen zırvalık. Bu noktada yine Neil Amca'nın fikirlerini sizlerle paylaşmak istiyorum. "Şempanzeler ile %99luk gen uyumumuz var. Aynı miktarda benzerlikle daha üstün bir ırkla tanışsak, onlar için ağzından salyalar akan garip yaratıklardan başka bir şey değiliz. Onlarla iletişim kurmak mı? En son ne zaman bir solucan ile sohbet ettiniz? Zaten evreni araştırmak bize fazla geliyor. Yeterince zeki olduğumuzu düşünmüyorum"

Neil Degrasse Tyson

Toparlamak gerekirse, zekasını kendi ve yaşadığı doğanın iyiliği için kullanamayan tür, içgüdüleri ile hareket edip yok olacaktır. Sadece içgüdü ya da sadece zeka kullanılsa hayatta kalabilirdik. Birinin diğerinin kölesi olması çok sıkıntı. Belki birgün işler gerçekten kötüleştiğinde ikisi paralel bir noktaya gelir. Umalım da o gün çok geç olmasın.

Kaynak
Kaynak