Görsel kaynak

Siyasi ve askeri başarılar ne kadar büyük olursa olsunlar, ekonomik başarılarla süslenmezse meydana gelen zaferler sürekli olamaz.

Mustafa Kemal Atatürk

---

İKTİSAT NEDİR?

İnsanoğlu varoluşundan bugüne birtüketim ihtiyacı içerisinde olmuş ve sürekli karar vermek durumunda kalmıştır. İnsanlar en azından hayatını idame ettirebilmek için yemek yemeye, su içmeye ihtiyaç duyar. Doğa ise insanoğlunun kullanabileceği kaynaklara sahiplik göstermektedir. Örneğin doğadaki kömür sayesinde insanlar yıllar boyunca ısınma ihtiyaçlarını gidermişler ve hala gidermektedirler. Ancak doğadaki kaynakların bir çoğu sınırlıdır. Sınırsız olanlar da var tabi ki ama genel itibariyle sınırlı kaynaklardan oluşmakta.

İktisat, sınırsız insan ihtiyaçlarını sınırlı kaynaklar ile maksimum verimlilikte karşılayabilmeyi amaç edinen pozitif bilim dalıdır. Bireylerin iktisadi davranışları ile malların üretim, tüketim ve dağıtım faaliyetlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Düşündüğümüz zaman insanoğlunun ihtiyaçlarının sınırsız olduğunu anlayabiliriz. Bu arada günümüzün ekonomik sistemi olan kapitalizm ile birlikte ihtiyaçlar kısmına arzu ve istekleri de ekleyebilmemiz mümkün. Çünkü şu an iPhone X ya da muadili bir telefon hiçbirimizin ihtiyacı değil. Basit bir akıllı telefon ile hem çağın gerisinde kalmadan hem de ihtiyaçlardan mahrum kalmadan tüketim mümkün. Ancak kapitalist sistemde iPhone X hepimizin ihtiyacı(!).

Görsel kaynak

İktisat bilimi bireyler özelinde toplumların nasıl refah seviyelerinin artacağı, nasıl daha iyi hayat şartlarında yaşayacaklarını konu edinir özü itibari ile. Bireyler için hangi ürünü tüketirsem maksimum faydayı sağlarım, üreticiler için ise ürünümü nasıl üretip satarsam maksimum kâr elde ederim dürtüsü hakimdir. Tabi bunları hesaplarken oldukça fazla bir şekilde matematik biliminden yararlanılır. Hatta davranışsal iktisat kavramı ortaya atılana kadar, iktisat bilimini matematik biliminin bir alt dalı gibi gören bir çok bilim insanı mevut. Ancak davranışsal iktisat, iktisadın altında kendine bir yer edinince bu anlayış da son bulmuş.

İktsatın Alt Dalları

• Mikroiktisat
• Makroiktisat
• İktisat Tarihi
• İktisadi Düşünceler Tarihi
• Uluslararası İktisat
• Kalkınma İktisadı
• Kamu Ekonomisi
• Politik İktisat
• Çevre Ekonomisi
• Sanayi Ekonomisi
• Çalışma Ekonomisi
• Tarım Ekonomisi
• Yeni Ekonomi
• Turizm Ekonomisi
• Karma Ekonomi
• İşletme Ekonomisi/Yönetim Ekonomisi
  kaynak

Kaynak aldığım yerde iktisadın alt dalları arasında Türkiye Ekonomisi de yer almaktadır. Ancak genel olarak düşündüğümüzde Türkiye ekonomisi adlı bir alt başlık yok. Sadece bizim ülkemiz için geçerli olabilecek özel bir alt başlık bu. Kısaca iktisadı tanımlayarak ve alt dallarının neler olduğunu belirterek bu yazı dizisine bir girizgah yaptım. Bir önceki yazımda iktisadi bir kavramdan bahsetmiştim ancak daha derli toplu olması bakımında yazı dizisi şeklinde yapmaya karar verdim.

Bu yzıları elimden geldiğince basit bir dille anlatmaya çalışıyorum. Öğretim üyesi değilim, dolayısıyla benim yazılarımı okuyup daha sonra biraz daha detaylı araştırma yaparsanız sizin için çok daha verimli bir süreç olacaktır. İlk aşamalar görece daha kolay olsa da sonradan biraz daha zorlaşabilir. Ama temeli iyi anladıktan sonra diğer yerler de yavaş yavaş oturacaktır.

Yukarıdaki alt dalları üniversitelerin iktisat lisans ana bilim dalında dersleri mevcut. Çoğunu da aldım ben bu dört senelik serüvende ve en zorlandığım tartışmasız Kalkınma İktisadı oldu. Zorlanmamın sebebi hem konunun hakikaten karışık ve teknik olması hem de hocanın zor bir hoca olmasıydı.