FAİZ, ENFLASYON VE DÖVİZ İLİŞKİSİ

Hayatımızın hemen hemen her alanını etkileyen üç ifadeyi en basit bir dille anlatmaya çalışacağım.

Faiz : Paranın kirasıdır. Nasıl ki bir dairenizi birisine kiraladığınız zaman aylık veya yıllık olarak bir ücret alıyorsanız aynı şekilde paranın kirası da faizdir. Paranızı aylık veya yıllık olarak bankaya yatırmaya tahattüd ettiğiniz zaman buna bankalar da vadeli hesap deniyor bunun karşılığında banka sizlere değişen oranlar da paranın kirası verecektir.

]Enflasyon : En basit ifadesiyle elinizdeki paranın değerini yitirmesidir. Mesela yıllık %10 enflasyonun olduğu bir ülkede para bir yılda %10 değer kaybedecektir. Burada şu denebilir; elimde 20.000 Tl para var bir yıl sonrada %10 enflasyon olduğunu varsayarsak bile elimiz de yine 20.000 var, para nasıl değer kaybetti ? Elinizdeki paranın miktarı önemli değildir, önemli olan elinizdeki parayla ne alabileceğinizidir, para aslında bir değişim aracıdır, paraya değerli kılan şey onunla ne kadar çok şey alabildiğinizdir. Şimdi yukarıda ki örneğimize dönelim; 20,000 Tl para bir yıl sonra %10 enflasyonun olduğu bir ülkede yine 20.000 Tl ancak geçen seneye göre o parayla alabileceğiniz şeyler %10 daha azalmıştır. Parayla almak istediğiniz ürünlerin değeri %10 artmıştır.

[Döviz : Paraların birimidir. Örneğin; Tl, euro, dolar, sterlin vs...

Faiz ve enflasyon arasındaki ilişkiye baktığımızda; enflasyonun artığı yerde faizin artacağı hatta faizin enflasyondan her zaman 1-2 puan yukarıda olması gerekir. Çünkü Enflasyonun %10 olduğunu varsayarsak o ülke de verilen faizin %10'dan yukarıda olması gerekir. Aksi düşünülemez çünkü sizler paranızın enflasyon karşısında yıllık %10 değer kaybettiği bir yerde paranızı bankaya enflasyondan daha yüksek bir faiz oranına yatıracaksınız ki paranız durduğu yerde zarar etmesin. Enflasyonun altında bir faiz oranı verilirse bu parayı bankaya yatırmak enayilik olurdu. Paranızın reel manada değerini bankanın enflasyona göre yüksek faiz vererek koruması gerekir. Vermediği takdirde paranızı bankaya yatırmayarak o an yıl içerisinde kendinizin dövize yatırması da ha mantıklıdır.

Tabi o ülkeden enflasyonun altında faiz oranı verildiği takdir de bunun bir takım kötü sonuçları olacaktır. Enflasyonun altında faiz oranı demek her türlü zarar etmek demektir. Bu takdir de global finans sistemin de sizin ülkenize kimse gelip yatırım yapmak istemeyeceği gibi ülke içerisinde ki vatandaşların da yerli para birimden kaçarak yabancı para birimi ( döviz ) alımı gerçekleştireceği açıktır. Bu giderek artar ve yerel para biriminin diğer uluslar arası döviz cinsleri karşısında değeri git gide düşecektir. Bu da dışarı bağımlı ( ithalatı ihracatından yüksek ) ülkeler de enflasyonun üstüne döviz baskı getireceği çok açıktır.
Sonuç olarak dünyanın hemen hemen bütün ülkelerinde faiz oranı enflasyonun üstündedir. Ve temel mesele enflasyonun düşük olduğu nispette faizi aşağı çekerek paranın maliyeti düşüreceğinden o ülke de yatırımlar daha hızlı ilerleyecektir.