Như Báo ANTĐ đã đưa tin, thời gian qua cơ quan công an đã triệt phá một số vụ cho vay lãi nặng thế chấp bằng hình ảnh khiêu dâm. Nhiều người đặt câu hỏi, theo quy định hiện hành, giao dịch dân sự này có hợp pháp?
Hiến pháp 2013 quy định, quyền nhân thân, danh dự, nhân phẩm con người luôn được bảo vệ. BLDS 2015 cũng nêu rõ, cá nhân có quyền sống, quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, thân thể, quyền được pháp luật bảo hộ về sức khỏe. Danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Cá nhân có quyền yêu cầu Tòa án bác bỏ thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của mình. Do đó, mọi hành vi xâm phạm đến quyền con người đều bị xử lý theo quy định pháp luật – Luật sư Lê Hồng Vân – Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết.
Liên quan đến các vụ việc cho vay lãi nặng thế chấp bằng hình ảnh khiêu dâm, Luật sư Hồng Vân cho rằng, hoạt động vay và cho vay là giao dịch dân sự giữa các bên, được xác lập trên cơ sở tự do, tự nguyện. Việc người vay tiền cung cấp hình ảnh, chấp nhận để chủ nợ đăng tải lên mạng khi không trả lãi đúng hạn là một cách cho phép họ sử dụng hình ảnh cá nhân của mình.
Song theo BLDS 2015, mọi cam kết, thỏa thuận giữa các bên chỉ có hiệu lực khi nó không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Điều 123 BLDS năm 2015 quy định, vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội bao gồm nội dung, mục đích của giao dịch trái pháp luật và đạo đức xã hội. Giao dịch vi phạm quy định này đương nhiên bị coi là vô hiệu không phụ thuộc vào ý chí của các bên tham gia giao dịch.
Đối tượng Nguyễn Thị Vân Anh, cầm đầu một đường dây cho vay lãi nặng mới bị triệt phá
Mặc dù giao dịch vay tiền thế chấp bằng hình ảnh nhạy cảm, clip “nóng” được xác lập trên cơ sở tự nguyện song lại nhằm phục vụ cho mục đích trái pháp luật đó là cho vay lãi nặng, ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của cá nhân nên thỏa thuận dân sự này không được pháp luật công nhận.
Ngoài ra, theo Luật sư Hồng Vân, "thế chấp tài sản" là biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ bằng tài sản. Theo đó, bên có nghĩa vụ dùng tài sản thuộc quyền sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ đối với bên có quyền. Song, tài sản thế chấp có thể là vật, quyền tài sản, giấy tờ có giá, là tài sản hiện có hoặc tài sản hình thành trong tương lai, có thể quản lý, sử dụng, định đoạt được.
Trong khi đó, thông tin cá nhân, hình ảnh, clip khiêu dâm thuộc về quan hệ nhân thân, không phải là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ hợp pháp nên việc thế chấp cho khoản vay không có giá trị. Đây thực chất là thủ đoạn, cách thức của người cho vay để uy hiếp, đe dọa tinh thần người vay tiền.
Còn về hành vi đe dọa tung hình ảnh nhạy cảm của người cho vay lên mạng xã hội để đòi nợ, Luật sư Hồng Vân nhận định, nếu đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, cá nhân thực hiện hành vi có thể bị xử lý hình sự theo Điều 170 BLHS 2015 về tội Cưỡng đoạt tài sản hoặc tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.
Trường hợp chủ nợ đăng tải hình ảnh nhạy cảm của người vay tiền lên mạng xã hội được coi là hành vi sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo, tranh, ảnh... hoặc những vật phẩm khác có nội dung khiêu dâm, đồi trụy thì sẽ bị xử lý hình sự về tội Truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy theo Điều 326 BLHS 2015.
Theo ANTĐ (2.11.2021)