Türkiye Cumhuriyeti Devleti kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, TBMM ve yurdun değişik yerlerinde yapmış olduğu konuşmalarında, bizlere yol gösterici bir çok sözler söylemiştir. Atatürk’ün sözleri bugünde geçerliliğini koruyan evrensel düşüncelerdir. Hemen hemen her alanda fikirlerini açıkça beyan eden Atatürk, kurduğu cumhuriyetin devamının sağlanması ile vatanın ve milletin huzur ve refahını her şeyden üstün tutarak, toplumsal anlamdaki refahın milletçe el ele verip çok çalışarak elde edilebileceğini ifade etmiştir.
Barışı bir bütün olarak ele almış ve “Yurtta sulh cihanda sulh” diyerek dünya barışının önemine vurgu yapmıştır. Dünyada en gerçek yol göstericinin ilim olduğuna işaretle, “İlim ve fen ve ihtisas nerede varsa, sanayi nerede varsa, gidip öğrenmeye mecburuz” diyerek Türk milletine izlemesi gereken yol haritasını göstermiştir.
Kısacası Atatürk; Cumhuriyet, bağımsızlık, milli egemenlik, sanat ve sanatçı, spor, din ve laiklik, Türk kadını, demokrasi, hürriyet, bilim ve teknoloji, Türk tarımı, basın ahlakı ve ilkeleri, Türk dili, ekonomi, milliyetçilik, Türk gençliği, Türk ordusu, Türk milleti, öğretmenler, dış ve iç politika, çağdaşlık ve medeniyet, milli mücadele ve TBMM, kültür, eğitim ve öğretim gibi hayatın vazgeçilmez unsurları hakkında bir çok söz söylemiştir. Atatürkün Sözleri dün olduğu gibi bu günde geleceğimize ışık tutmakta ve yarınlarımızı aydınlatmaktadır.
Burada Atatürk’ün bir çok alanda söylemiş olduğu sözlerinden bazılarını ana başlıkları ile beraber kısa bir özet şeklinde sunuyoruz.
Atatürk’ün Sözleri
Atatürk’ün Cumhuriyet ile ilgili sözleri
“Türk milletinin tabiat ve âdetlerine en uygun olan idare Cumhuriyet idaresidir.”
“Cumhuriyet ahlâki fazilete dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir.”
Atatürk’ün bağımsızlık ile ilgili sözleri
“Biz Türkler bütün tarihimiz boyunca hürriyet ve bağımsızlığa sembol olmuş bir milletiz.”
“Türk’ün haysiyet ve izzetinefis ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet esir yaşamaktansa yok olsun daha iyidir. Bundan ötürü, ya bağımsızlık, ya ölüm!”
Atatürk’ün milli egemenlik ile ilgili sözleri
“Egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir.”
“Millî egemenlik uğrunda canımı vermek, benim için vicdan ve namus borcu olsun.”
Atatürk’ün sanat ile ilgili sözleri
“Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.”
“Bir milletin sanat yeteneği güzel sanatlara verdiği değerle ölçülür.”
Atatürk’ün sanatçı ile ilgili sözleri
“Sanatçı toplumda uzun çabalardan sonra alnında ışığı hisseden ilk kişidir.”
“Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, bakan olabilirsiniz, hatta Cumhurbaşkanı olabilirsiniz, fakat sanatkar olamazsınız.”
Atatürk’ün spor ile ilgili sözleri
“Türk gençliği, sağlıklı yetişip spor yaparsa ulusumuzun geleceği güvence altındadır.”
“Ben sporcunun zeki, çevik ve ahlaklısını severim.”
Atatürk’ün din ile ilgili sözleri
“Bizim dinimiz en makul ve tabii bir dindir. Ve ancak bundan dolayıdır ki son din olmuştur. Bir dinin tabii olabilmesi için akla, fenne, ilme ve mantığa uyması lazımdır. Bizim dinimiz bunlara tamamen uygundur.”
“Dini fikir ve inançlara hürmetkar olmak, öteden beri tabii ve genel bir anlayıştır. Bunun aksini düşünmek için sebep yoktur.”
Atatürk’ün laiklik ile ilgili sözleri
“Laiklik, yalnız din ve dünya işlerinin ayrılması demek değildir. Tüm yurttaşların vicdan, ibadet ve din özgürlüğü de demektir.”
“Laiklik asla dinsizlik olmadığı gibi, sahte dindarlık ve büyücülükle mücadele kapısını açtığı için, gerçek dindarlığın gelişmesi imkanını temin etmiştir.”
Atatürk’ün Türk kadını ile ilgili sözleri
“Ey kahraman Türk kadını! Sen yerde sürünmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın.”
“Dünyada hiçbir Ulusun kadını, ‘Ben Anadolu kadınından daha fazla çalıştım, ulusumu kurtuluşa ve zafere ***ürmekte Anadolu kadını kadar gayret gösterdim’ diyemez.”
Atatürk’ün kadın hakları ile ilgili sözleri
“Türk kadını, evdeki medeni konumunu yetki ile işgal etmiş, iş hayatının her aşamasında başarılar göstermiştir. Siyasi hayatla, belediye seçimleriyle tecrübe kazanan Türk kadını bu sefer de milletvekili seçme seçilme suretiyle haklarının en büyüğünü elde etmiş bulunuyor. Medeni memleketlerin bir çoğunda, kadından esirgenen bu hak, bugün Türk kadınının elindedir ve onu yetki ve lihakatle kullanacaktır.”
“İnsan topluluğu kadın ve erkek denilen iki cins insandan oluşur. Kabil midir bu kütlenin bir parçasını ilerletelim, ötekini ihmal edelim de kütlenin bütünü ilerleyebilsin? Mümkün müdür ki bir cismin yarısı toprağa bağlı kaldıkça, öteki yarısı göklere yükselebilsin?”
Atatürk’ün demokrasi ile ilgili sözleri
“Türkler demokrat, hür ve sorumluluk sahibi vatandaşlardır.”
“Demokrasi ülke aşkıdır.”
Atatürk’ün hürriyet ile ilgili sözleri
“Hürriyet ve istiklal benim karakterimdir.”
“Bence bir millette şerefin, haysiyetin, namusun ve insanlığın vücut ve beka bulabilmesi mutlaka o milletin hürriyet ve istiklâline sahip olmasıyla kaimdir.”
Atatürk’ün bilim ve teknoloji ile ilgili sözleri
“İlim mutlaka cahilliği yener. O halde halkı aydınlatmak lazımdır.”
“İlim ve fen ve ihtisas nerede varsa, sanat nerede varsa gidip, öğrenmeye mecburuz.”
Atatürk’ün tarım ile ilgili sözleri
“Makinesiz tarım olmaz.”
“Milli ekonominin temeli tarımdır.”
Atatürk’ün basın ile ilgili sözleri
“Gazeteciler gördüklerini, düşündüklerini, bildiklerini samimiyetle yazmalıdır.”
“Basın, milletin müşterek sesidir.”
Atatürk’ün Türk dili ile ilgili sözleri
“Türk dilinin kendi benliğine, özündeki güzellik ve zenginliğine kavuşması için bütün devlet kurumlarımızın dikkatli, ilgili olmasını isteriz.”
“Amacımız Türk dilinin öz zenginliğini ortaya çıkarmak, onu dünya dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmektir.”
Atatürk’ün ekonomi hakkındaki sözleri
“Tam bağımsızlık ancak ekonomik bağımsızlıkla olur.”
“Gerçekten Türk tarihi tetkik olunursa, bütün yükseliş ve alçalış sebeplerinin bir iktisat meselesinden başka bir şey olmadığı anlaşılır.”
Atatürk’ün milliyetçilik ile ilgili sözleri
“Türklerin vatan sevgisiyle dolu olan göğüsleri düşmanların melun ihtiraslarına karşı daima demirden bir duvar gibi yükselecektir.”
“Ne mutlu Türküm diyene!”
Atatürk’ün Türk gençliği ile ilgili sözleri
“Ey Türk gençliği ! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyeti’ni, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.”
“Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerâit içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve Cumhuriyetini kurtarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!”
Atatürk’ün Türk ordusu ile ilgili sözleri
“Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, Türk vatanseverliğinin çelikleşmiş bir ifadesidir.”
“Ordumuz; Türk topraklarının ve Türkiye idealini tahakkuk ettirmek için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların, yenilmesi imkânsız teminatıdır.”
Atatürk’ün Türk milleti ile ilgili sözleri
“Bizim başka milletlerden hiçbir eksiğimiz yok. Cesuruz, zekiyiz, çalışkanız, yüksek maksatlar uğrunda ölmesini biliriz.”
“Türk milleti kahramanlıkta olduğu kadar, istidat ve liyakatte de bütün milletlerden üstündür.”
Atatürk’ün öğretmenler ile ilgili sözleri
“Öğretmenler!... Cumhuriyet, fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek seciyeli muhafızlar ister. Yeni nesli bu nitelik ve kabiliyette yetiştirmek sizin elinizdedir.”
“Cumhuriyet sizden fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür nesiller ister.”
Atatürk’ün çağdaşlık ile ilgili sözleri
“Uygar olmayan kimseler, uygar olanların ayakları altında kalmakla karşı karşıyadır.”
“Efendiler, uygarlık yolunda başarılı olmak yenileşmeye bağlıdır.”
Atatürk’ün milli mücadele ile ilgili sözleri
“Yaşaması ve muzaffer olması gereken değersiz şahıslarımız değil, milli kurtuluşu temin edecek olan fikirlerdir.”
“Millî mücadelenin maksat ve gayesi, tam istiklâlini ve kayıtsız şartsız egemenliğini sağlamak ve sürdürmektir.”
Atatürk’ün TBMM ile ilgili sözleri
“Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin bütün programlarının ilkesi şu iki esastır; Tam bağımsızlık, kayıtsız ve şartsız milli egemenlik!”
“Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti millidir; tamamiyle maddidir, gerçekçidir.”
Atatürk’ün kültür ile ilgili sözleri
“Türkiye Cumhuriyetinin temeli kültürdür.”
“Asıl uğraşmaya mecbur olduğumuz şey, yüksek kültürde ve yüksek fazilette dünya birinciliğini tutmaktır.”
Atatürk’ün eğitim ve öğretim ile ilgili sözleri
“Gelecek için yetiştirilen vatan çocuklarına, hiçbir güçlük karşısında baş eğmeyerek tam sabır ve dayanıklılık ile çalışmalarını ve öğrenimdeki çocuklarımızın anne ve babalarına da yavrularının öğrenimlerinin tamamlanması için her fedakarlığı göze almaktan çekinmemelerini tavsiye ederim.”
“İlk ve orta öğretim mutlaka insanlığın ve medeniyetin gerektirdiği ilmi ve tekniği versin, fakat o kadar pratik bir tarzda versin ki, çocuk okuldan çıktığı zaman aç kalmaya mahkum olmadığına emin olsun.”
Atatürk’ün liderlik hakkındaki sözleri
“Milletler üzüntü ve keder bilmemelidir. Önderlerin (Liderlerin) vazifesi, hayatı neşe ve şevkle karşılamak hususunda milletlerine yol göstermektir.” (1937)
“Elimizdeki programın ruhu, bizi yalnız bir kısım vatandaşla alakalı kalmaktan men eder. Biz, büyük Türk Milleti’nin hizmetindeyiz.” (1937)
Atatürk’ün dünya barışı ile ilgili sözleri
“Barış ulusları refah ve saadete eriştiren en iyi yoldur. Memleketimizi her gün daha çok kuvvetlendirmek, her türlü ihtimallere karşı koyacak bir halde bulundurmak ve dünya olaylarının bütün safhalarını büyük bir uyanıklık içinde izlemek, barışsever siyasetimizin dayanacağı esasların başlangıcıdır.”
“Dünyada milletler bir apartmanın sakinleri gibi kabul edilir. Eğer bir apartman, sakinlerinden bazıları tarafından ateşe verilirse, diğerlerinin yangının etkisinden kurtulmasına imkân yoktur.” (1935)
Atatürk’ün matematik ile ilgili sözleri
“Ben öğrenim devrimde matematik konusuna çok önem vermişimdir ve bundan hayatımın çeşitli safhalarında başarı elde etmek için faydalanmış olduğumu söyleyebilirim. Onun için herkes matematik bilgisinin çok gerekli olduğuna inanmalıdır.”
“Bilim deyince, onda hakikat diye öne sürdüğü önermelerin pekin olmasını ister; pekinlik ise en mükemmel şekliyle matematikte bulunur.”
Atatürk’ün güzel sanatlar ile ilgili sözleri
“Güzel sanatların her dalı için, Kamutay’ın göstereceği ilgi ve emek, milletin insanca ve uygar yaşamı ve çalışkanlık veriminin artması için çok etkilidir.” 1936
“Sanat, güzelliğin ifadesidir. Bu ifade sözle olursa şiir, ezgi ile olursa musiki, resim ile olursa ressamlık, oyma ile olursa heykeltraşlık, bina ile olursa mimarlık olur.”
Atatürk’ün çocuklar ile ilgili sözleri
“Sizler hepiniz geleceğin bir gülü ve ikbal ışığısınız. Memleketi asıl ışığa boğacak olan sizlersiniz.”
“Çocuklar her türlü ihmal ve istismardan korunmalı ve onlar her koşulda yetişkinlerden daha özel olarak ele alınmalıdır.”
Atatürk’ün sağlık ile ilgili sözleri
“Cumhuriyet Hükümeti’nin başlı başına bir ilke olarak başarıyla izlediği sağlık savaşımını gittikçe araçlarını artıran bir ölçüde sürdürmek gereklidir ve önemlidir.” 1925
“Her tür sağlık savaşımını, olanaklı olan derecede hızlı ve geniş bir biçimde izlemek, başlıca hedeflerden olmağa yaraşır.” 1929
Atatürk’ün Çanakkale Savaşı ile ilgili sözleri
“Çanakkale Zaferi, Türk askerinin ruh kudretini gösteren şayanı hayret ve tebrik bir misaldir. Emin olmalısınız ki, Çanakkale Muharebelerini kazandıran bu yüksek ruhtur.”
“Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler gelir, başka komutanlar hâkim olabilir” 1915
Atatürk’ün devletçilik ile ilgili sözleri
“Devletçiliğin bizce manası şudur: Fertlerin hususî teşebbüslerini ve faaliyetlerini esas tutmak, fakat büyük bir milletin bütün ihtiyaçlarını ve bir çok şeylerin yapılmadığını göz önünde tutarak, memleketin iktisadiyatını devletin eline almak.” 1936
“Prensip olarak, devlet, ferdin yerine kaim olmamalıdır. Fakat ferdin inkişafı için umumî şartları göz önünde bulundurmalıdır.”
Atatürk’ün siyaset ile ilgili sözleri
“Hayali dış siyasetler peşinde dolaşanlar, dayanak noktalarını kendiliğinden kaybederler.” 1923
“Bizim açık ve uygulanabilir gördüğümüz siyaset milli siyasettir.”
Atatürk’ün tarih ile ilgili sözleri
“Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat, insanlığı şaşırtacak bir hâl alır.” 1931
“Tarih hayal mahsulü olamaz.”
Atatürk’ün insan sevgisi ile ilgili sözleri
“İnsanlıkta mutluluk, insanoğullarının birbirine yaklaşması, insanların birbirini sevmesi, hepsinin temiz duygu ve düşüncelerini birleştirmesiyle olacaktır.” 1936
“İnsanları mutlu edeceğim diye onları birbirine boğazlatmak, insanlıktan uzak ve son derece üzünülecek bir sistemdir.” 1931
Atatürk’ün doğruluk ve dürüstlük ile ilgili sözleri
“Asla unutmamalısınız: Bizim en büyük kuvvetimizi, bugün de yarın da dürüst, açık bir siyaset ve sözlerimize bağlılık oluşturacaktır.”
“Biz bir şeyi vicdan bakımından iyi yaptığımıza, sözlerimizin gerçek olduğuna inanıyorsak ondan olduğu gibi açık, belli, tereddüt ve belirsizlikten uzak olarak söz etmeliyiz.” 1923
Atatürk’ün ahlak ile ilgili sözleri
“Millî ahlâkî işler, aynı zamanda hem mecburî ve hem de şayan-ı arzu olan işlerdir. Bir işin ahlâkî bir kıymeti olması ayrı ayrı insanlardan daha ulvî bir kaynaktan çıkmış olmasıdır. O kaynak toplumdur, millettir. Gerçekte de ahlâkiyet, özel fertlerden ayrı ve bunların üstünde, ancak sosyal, millî olabilir.”
“Millî ahlâkın, millet teşkilinde yeri çok büyüktür, çok önemlidir”
Atatürk’ün eğitim ve öğretimin önemi ile ilgili sözleri
“Bir taraftan bilgisizliği ortadan kaldırmaya, bir taraftan da memleket evlâdını sosyal ve ekonomik hayatta fiilen etkili ve verimli kılabilmek için gerekli olan ilkel bilgiyi pratik bir şekilde vermek, eğitim ve öğretim yöntemimizin esasını oluşturmalıdır.” 1922
“Memlekette eğitim ve öğretim ışığının yayılmasına ve en derin köşelere kadar işlemesine özellikle gözlerimizi çeviriyoruz.” 1924
Atatürk’ün Türk Vatanı ve Vatan Sevgisi İle İlgili Sözleri
“Türklerin vatan sevgisiyle dolu olan göğüsleri, düşmanların lânetlenmeyi gerektiren tutkularına karşı daima demirden bir duvar gibi yükselecektir.” 1921
“Vatanımız, Türk milletinin eski ve yüksek tarihi ve topraklarının derinliklerinde varlıklarını koruyan eserleri ile yaşadığı bugünkü siyasal sınırlarımız içindeki yurttur. Vatan, hiçbir kayıt ve şart altında ayrılık kabul etmez bir kütledir.” 1930
Atatürk’ün sözleri geniş bir araştırma sonucunda elde edilmiş olup, özet halinde belli başlıklar altında toplanmıştır.
1881-193∞