FAQ - Diagnose van de Moderne Filosoof

Deze week is mijn eerste boek ‘Diagnose van de Moderne Filosoof: Waarom filosofen gek zijn’ (Damon, 2018) uitgekomen. Een mooie mijlpaal. Vanavond word ik hiervoor geïnterviewd op Radio 1 (NL), reden te meer om eens de volgende vragen te beantwoorden. Deze vragen heb ik samengesteld uit gesprekken met verschillende mensen over wie ik vertelde over mijn boek. Het leuke is dat er zo veel mensen enthousiast worden van de titel, maar het is dan nog niet altijd even duidelijk waar het boek over gaat. Wil je ook een vraag stellen? Mail naar nicole.nobyeni@ gmail.com of stel je vraag hieronder in de comments!

Waarom heb je dit boek geschreven?

Het is een algemeen beeld dat veel mensen delen: filosofen zijn gek. En de geschiedenis van de filosofie leent zich wellicht ook bij uitstek voor dit beeld. Deleuze die uit het raam sprong, Socrates die zo gek was om niet te proberen te ontsnappen maar de gifbeker dronk, en natuurlijk Nietzsche, de gek bij uitstek. Wat ik me afvroeg, was of dit lag aan een bepaalde soort mensen die blijkbaar aan filosofie gaan doen, of ligt het misschien aan de filosofie zelf?

Door de kaders van de Amerikaanse beroepsvereniging van psychiaters aan te houden ben ik gaan kijken naar de hedendaagse filosofische houding. Wat maakt gek? En wat zegt zo’n diagnose dan eigenlijk? Zegt het iets over de filosofen in kwestie, of zegt het meer over de manier waarop de wereld of de psychiaters willen dat we naar filosofen kijken?

Uiteindelijk heb ik dit boek geschreven om de limieten van ons denken op te zoeken, iets wat ik tot het fundament van het filosofisch project reken. Wat denken we, en waar is dat op gebaseerd? En kan dat ook anders, kan ik een andere wereld denken, en wat voor gevolgen heeft dat dan?

Voor wie is dit boek geschreven?

'Diagnose van de Moderne Filosoof' is geschreven voor mensen die interesse hebben in filosofie, maar daar nog niet per se veel van weten. En ook voor iedereen die op een filosofische manier naar de wereld van de psychiatrie wil kijken. Het is wel een serieus boek, waarin veel filosofische denkbeelden de revue passeren en vaak aan de hand van populaire literatuur en films worden toegelicht. Het is geen academisch boek, hoewel het wel een kritisch geluid geeft over de academische manier van werken.

Waaruit blijkt dat filosofen gek zijn?

Diagnoses baseren zich op observaties. Iemand die een bepaald beeld heeft over wat normaal is en wat niet, een beeld dat hen wordt aangeleerd en dat wereldwijd bepaald wordt door het leidinggevende Diagnostisch Handboek (de DSM), bekijkt iemand anders. Dat is al een heel boeiend gegeven voor filosofen. Wat kan iemand zien, en wat kun je te weten komen over iemand die tegenover je zit als cliënt? Dat zijn tevens ook de basisvragen in de filosofie: wat is echt het geval (ontologie) en hoe kan ik die werkelijkheid leren kennen (epistemologie)? Iets waar we wel wat vaker bij stil mogen staan, wanneer we oordelen over iets.

Een diagnose heeft alles te maken met de wereld waarin we ons bevinden. En normaal gesproken is dat ook geen probleem. Maar wanneer iemand zich in een andere wereld bevindt, of als diegene vanuit zijn filosofisch overtuiging die andere werkelijkheid juist opzoekt, dan kunnen er problemen ontstaan. Dan wordt het wordt lastig om werkelijk met elkaar te communiceren, elkaar te verstaan. Hoe overbrug je het verschil met de ander, wanneer diegene niet hetzelfde wereldbeeld heeft?

Dus wees voorzichtig. Als je iemand voor gek verklaart, zegt dat wellicht net zo veel of meer nog over jou dan over die ander.

Waarom is de filosoof zo vatbaar voor mentale aandoeningen?

Ik zie filosofie niet iets dat je alleen maar doet tijdens kantooruren. Filosofie is een houding, een manier waarop je in de wereld staat en je tot die wereld verhoudt. Dat heb ik niet zelf zomaar opeens bedacht, maar het is wel een idee dat de afgelopen jaren weer populair is geworden. Het gaat al terug op de oude Grieken, volgens Pierre Hadot, die het begrip ‘levenskunst’ nieuw leven in blies.

Maar daarom is de filosoof ook zo vatbaar voor mentale aandoeningen. Filosofie is alles, is het leven zelf. Vastlopen in een onderzoek, een fout maken in een laboratorium, ook dat kunnen fouten zijn met vergaande consequenties. Maar voor de filosoof is een over het hoofd geziene aanname levensbedreigend, zijn hele leven kan door dat soort inzichten op losse schroeven komen te staan. Juist doordat zijn bestaan is verbonden met zijn identiteit, met zijn filosoof-zijn.

Meer vragen?

Het lijstje met vragen is nog langer, maar voor nu is dit wel weer even voldoende.
Wordt vervolgd dus…

Over het boek

Titel: Diagnose van de Moderne Filosoof -
Waarom filosofen gek zijn
Auteur: Nicole des Bouvrie (@nobyeni)
Uitgeverij: Damon
Uitgifte datum: maart 2018
Prijs: 14,90 euro

Een inkijkexemplaar is te vinden op bol.com

^{Here an overview of more fiction/short stories and poetry by @nobyeni.}