Mô hình Head and Shoulders (H&S) là một trong những mô hình kỹ thuật được sử dụng rộng rãi nhất. Dưới đây là một số hình ảnh giới thiệu mô hình H&S. (Ghi chú chung: hình tròn màu trắng: đỉnh; đường thẳng màu xanh nhạt: neckline)
Hình 1. REGN Daily Chart
Tên của mô hình khiến mọi người bật cười khi họ nghe các nhà bình luận đề cập đến nó. Xét cho cùng, tại sao mọi người đầu tư / trade bằng cách sử dụng một mô hình có cùng tên với nhãn hiệu dầu gội trị gàu phổ biến nhất? Hãy tưởng tượng một người quản lý danh mục đầu tư hoàn toàn dựa vào phân tích cơ bản, họ nên ngay lập tức bán ra vì đồng coin đã phá vỡ “đường neckline”… Các mô hình như double / triple top (hai / ba đỉnh) dường như không bao giờ được hỏi đến, trong khi mô hình H&S tuy bị nhiều người cười chê về cái tên nhưng lại được sử dụng khá phổ biến.
Trước đây, nhiều người cho rằng một mức giá có thể đóng vai trò là ngưỡng kháng cự nhiều lần (tức là người tham gia thị trường nhận ra rằng giá sẽ là quá cao tại một mức nhất định và ngưỡng kháng cự ngang được hình thành). Các mô hình double / triple top cho thấy khoảng cách giữa mức “kháng cự” và mức thấp nhất trong mô hình được chiếu từ mức thấp tạm thời.
Hình 2. MRK Daily Chart
Theo giả thuyết, nếu đồng coin đã tăng thêm một lần nữa trước khi giảm giá, mô hình H&S sẽ được tạo ra. Sự khác biệt duy nhất giữa hai đỉnh là sự thay đổi nhỏ trong mục tiêu, được thể hiện trên độ dốc của neckline. Nó có đường neckline bằng phẳng, mục tiêu từ H&S sẽ giống hệt với mục tiêu được xác định từ mô hình double top. (Mục tiêu được ký hiệu là đường thẳng màu vàng trong hình 3)
Hình 3. MRK Hypothetical Daily Chart (giả định)
Mặc dù hầu hết những người tham gia thị trường đều hiểu rằng mô hình double / triple top, mô hình H&S thường bị bỏ qua. Trong phần tiếp theo, tôi sẽ thảo luận tại sao không bao giờ nên bỏ qua các mô hình này.
Mô hình Head and Shoulders
Một mô hình Head and Shoulders xuất hiện trong xu hướng tăng và có ba đỉnh, đỉnh ở giữa cao hơn hai đỉnh còn lại. Đường neckline nối hai đáy tạm thời (tức là đáy ở mỗi bên đỉnh) và được sử dụng như một tín hiệu bán. Tương tự như vậy, mô hình H&S nghịch đảo trong xu hướng giảm và có ba đáy, đáy ở giữa là thấp nhất. Đường neckline kết nối các đỉnh tạm thời và được sử dụng như một tín hiệu để tham gia vào một vị thế dài. Vậy điều gì làm cho mô hình này trở nên quan trọng?
Giá có khuynh hướng đi theo đường xu hướng, và xu hướng nên được xem là tín hiệu xác định rằng sự đảo chiều đã xảy ra. Đây là một trong 6 nguyên lý của lý thuyết Dow. Nhìn lướt qua biểu đồ hàng tháng của S&P 500 cho thấy nguyên lý có thể rất đúng. Nghĩa là, chỉ số có thể là đỉnh cao hơn và đáy cao hơn (trong xu hướng tăng) hoặc đỉnh thấp hơn và đáy thấp hơn (xu hướng giảm) cho đến khi đảo chiều. Vậy điều này liên quan đến mô hình H&S như thế nào? Hãy nhớ rằng một mô hình H&S xuất hiện trong một xu hướng tăng và theo định nghĩa, nó có “vai bên phải” thấp hơn. Vì vậy, trừ khi đường neckline rất dốc, thì một đáy thấp hơn mới xuất hiện. Đỉnh thấp hơn (“vai” phải) và đáy thấp hơn báo hiệu một xu hướng giảm sắp xảy ra. Nhưng như biểu đồ mô tả, chỉ có ba giai đoạn mà chỉ số này đã cho thấy đỉnh thấp hơn và đáy thấp hơn (Ví dụ: sự bùng nổ dot-com, “Cuộc khủng hoảng kinh tế”, v..v…). Do đó, mô hình H&S không xuất hiện thường xuyên trên các biểu đồ “xu hướng” chứng khoán và S&P 500.
Hình 4. S&P 500 Monthly Chart
Giá dễ biến động hơn nhiều so với những trình điều khiển cơ bản. Đề xuất này đã là một chủ đề được thảo luận trong nhiều năm, Robert Schiller chỉ ra hiện tượng này trong các bài báo của ông: “Giá cổ phiếu thay đổi quá nhiều nên không thể dùng để chứng minh những biến đổi cổ tức tiếp theo” vào năm 1980 và “Sự biến động của giá thị trường chứng khoán” vào 7 năm sau đó. Ông kết luận rằng giá cổ phiếu đi chệch đáng kể so với dự kiến đối với cổ tức thực. Thị trường biến động, đặc biệt là từ sau “Đại suy thoái” (Great Recession), là dấu hiệu thị trường sắp rơi vào thời kỳ biến động, và những điều này không thể được giải thích bởi các trình điều khiển cơ bản. “Flash Crashes” vào năm 2010 và năm 2015 và các điều chỉnh từ tháng 2 đến giữa tháng 3 năm 2018 chỉ là một số ví dụ về sự biến động này. Trong bối cảnh của các mô hình H&S, khi biến động thị trường sẽ khiến một sự thay đổi trong xu hướng xuất hiện (tức là mô hình H&S đã hoàn thành) nên tiếp theo sau đó thường là một sự thay đổi xu hướng nhanh chóng.
Tóm lại, người tham gia thị trường có thể thu lợi nhuận rất lớn bằng cách tham gia vị thế khi bắt đầu xu hướng mới (tức là khi một xu hướng đảo chiều xảy ra) vì:
Thị trường sẽ phát triển theo xu hướng mới trong một thời gian dài.
Mỗi động thái trong xu hướng mới sẽ có biến động lớn. (vì thị trường biến động đáng kể hơn các trình điều khiển cơ bản của chúng)
Quay trở lại biểu đồ S&P 500 hàng tháng, rõ ràng là gần như tất cả các xu hướng chính đã kết thúc bằng mô hình H&S.
Hình 5. S&P 500 Monthly Chart
Tất nhiên, mô hình cũng sẽ tạo ra những tín hiệu sai. Trong cả hai trường hợp (Hình 5 và hình 6), chỉ báo đã giảm xuống dưới đường neckline của mô hình H&S, nhưng sau đó nó lại không phát triển theo hướng ngược lại (tức là từ xu hướng tăng không bị đảo chiều thành xu hướng giảm).
Hình 6. S&P 500 Weekly Chart
Tuy nhiên, họ sẽ có một cơ hội để đảo ngược và quay trở lại sau đó. Không có gì đáng ngạc nhiên, đó là các mô hình H&S đảo chiều cho thấy các mô hình đỉnh trong hình 6 đưa ra tín hiệu sai.
Hình 7. S&P 500 Weekly Chart (cùng kỳ với hình 6 – Từ năm 2009 đến ngày 22 tháng 5, 2018)
Nhìn chung, việc sử dụng mô hình này sẽ giúp bạn nắm bắt được thực tế tất cả các đỉnh và đáy chính trong vòng 20 năm qua. Không phải lúc nào giá cũng đảo chiều nhanh chóng như những gì đã diễn ra trong năm 2010 và 2016.
Hình thành mô hình
Vậy chính xác thì H&S được hình thành như thế nào? Hãy tưởng tượng một xu hướng tăng kéo dài trong đó mỗi đỉnh tiếp theo sẽ đưa giá lên mức cao mới và mỗi lần pullback tiếp theo kết thúc ở mức cao hơn. Khi giá đi theo xu hướng (điểm # 1 ở trên), người ta thường kỳ vọng giá sẽ di chuyển theo các giá trị cơ bản trước khi chúng đảo chiều. Thị trường biến động (điểm #2) chỉ làm trầm trọng thêm mức độ của mỗi động thái. Chỉ sau khi giá đã đạt đến mức thấp, liên quan đến trình điều khiển thực sự của họ, rằng họ không thể tạo ra một đường xu hướng cao mới (màu vàng trong Hình 8).
Hình 8. Uptrend giả định với đỉnh thấp hơn
Đây chưa phải là một sự đảo ngược. Một sự đảo ngược của một xu hướng không chỉ đòi hỏi đỉnh thấp hơn mà còn phải có một đáy thấp hơn. Ví dụ, nếu mức thấp tiếp theo kết thúc ở mức cao hơn, tiếp theo là đỉnh mới, xu hướng tăng sẽ được xem là nguyên vẹn (Hình 9).
Hình 9. Tiếp tục xu hướng tiếp theo giả định
Tuy nhiên, giá đã tiếp tục giảm xuống và dừng lại ở mức thấp hơn, lúc này thị trường sẽ được xem là đang trong xu hướng giảm (Hình 10).
Hình 10. Đảo chiều uptrend giả định
Như đã thấy trong Hình 5, trong hầu hết các trường hợp, một khi thị trường đảo chiều, chúng bắt đầu đi theo xu hướng hướng ngược lại. Đó là, thị trường có xu hướng cao hơn để chạm đỉnh trước khi chúng đảo chiều và xu hướng giảm cho đến khi chúng chạm đáy.
Thật không may, hầu hết các tài liệu phân tích kỹ thuật đều mô tả chúng với những nguyên tắc rất nghiêm ngặt. Những quy tắc này, nhằm mục đích giải thích về mục tiêu mô hình, có thể dẫn đến việc nhập lệnh và xuất lệnh không đúng lúc và cuối cùng dẫn đến một đợt trade thua lỗ.
Giải thích truyền thống và thay thế của mô hình H&S
Giải thích truyền thống # 1: Mô hình H&S là mô hình chỉ có thể báo trước giá giảm nếu đang trong uptrend và mô hình H&S ngược báo hiệu giá sẽ tăng nếu đang trong xu hướng downtrend.
Đây có lẽ là một trong hai dấu hiệu lớn nhất của mô hình này. Hầu hết các văn bản truyền thống đều thảo luận về hành động phá vỡ “đầu” của mô hình đơn giản như một trong ba cách để phủ nhận tín hiệu đảo chiều của mô hình ban đầu (hai phương khác là phá vỡ trên đường neckline, và phá vỡ vai phải). Điều này hoàn toàn bỏ qua thực tế là một mô hình H&S “thất bại” thường có thể cho tín hiệu tiếp tục mạnh hơn tín hiệu đảo ngược được tạo ra bởi mẫu H&S “đã hoàn chỉnh”.
Do xu hướng thị trường dài hạn, có nhiều ví dụ khác nhau về mô hình H&S “thất bại” trong việc chỉ ra liệu xu hướng sẽ đi đến đâu trước khi sự đảo chiều cuối cùng diễn ra. Hãy xem một vài ví dụ. Đầu tiên, Hình 11 mô tả hành động giá của Aphria (APH.TO) kể từ giữa năm 2016. Cổ phiếu đã hình thành mô hình H&S “dự kiến” từ tháng 11/2016 đến tháng 8/2017. APH chưa bao giờ giảm xuống dưới đường neckline, và thay vào đó đã phá vỡ ‘đầu’ vào cuối năm 2017, đây chính là một trong những tín hiệu mua mạnh nhất của nó, giá cổ phiếu tăng gấp ba lần trong vài tháng tới.
Hình 11. APH.TO Daily Chart
Đây là biểu đồ cho thấy cái nhìn tổng quan về kỹ thuật của New Flyer Industries (NFI.TO). Trong 3 năm qua, cổ phiếu đã hình thành một số mô hình H&S dự kiến. Tương tự như Aphria, đường neckline không bao giờ bị phá vỡ, và những lần phá vỡ tiếp theo đều xảy ra trên “đầu” của mô hình để tạo ra tín hiệu mua chính.
Hình 12. NFI.TO 2-Day Chart
Quay trở lại biểu đồ hàng tuần của S&P 500, chỉ số hình thành mô hình H&S dự kiến vào năm 2012, nhưng thay vì phá vỡ đường neckline, nó lượt tăng vượt đỉnh và tiếp tục tăng lên.
Hình 13. S&P 500 Weekly Chart
Fregal Walsh, người đã xuất bản một bài báo đưa ra những giải thích đáng tin cậy về chủ đề này trong Tạp chí Hàng năm IFTA 2015.
Giải thích truyền thống # 2: Counter move đầu tiên sau khi mô hình được hoàn thành nên chấm dứt ở đường neckline. Nói cách khác, sau khi phá vỡ đường neckline và giá nên đi theo hướng ngược lại của xu hướng trước đó, giá được dự kiến sẽ đảo ngược và dừng lại ở đường neckline trước khi đảo chiều xảy ra lần nữa.
Hình 14. Lý thuyết truyền thống cho counter move đầu tiên sau khi hoàn thành H&S
Đây chắc chắn là trường hợp khi đường xu hướng bị phá vỡ (tức là hỗ trợ biến thành kháng cự và ngược lại), đây vẫn là một hướng dẫn nghiêm ngặt trong mô hình H&S. Một mặt, giá có thể không bao giờ trở lại đường neckline, nghĩa là người ta không bao giờ có thể đột phá nếu họ phải chờ retest. Mặt khác, giá thường không chỉ chạm đến neckline, mà còn tăng / giảm trước khi nó đảo chiều theo hướng phá vỡ. Sử dụng cùng một biểu đồ hàng tháng của S&P 500 làm ví dụ, rõ ràng là trong số 5 mô hình H&S chính, đã có 4 lần (mô hình 1, 2, 3 & 4 trong Hình 15), chỉ số không bao giờ được retest sau khi phá vỡ neckline. Lưu ý rằng đây là trường hợp không phân biệt hướng hoặc độ dốc của đường neckline.
Hình 15. S&P 500 Monthly Chart
Trong mô hình H&S nghịch đảo cuối cùng (#5), chỉ báo chạm đến đường neckline nhưng trước khi kịp tăng lên cao hơn thì nó đã giảm xuống dưới đường này. (Hình 16).
Hình 16. S&P 500 2-day Chart
Tôi không có ý nói rằng các lần retest tiếp theo của đường neckline không đáng kể. Thường thì nó sẽ đủ, nếu bối cảnh kỹ thuật cụ thể đảm bảo bảo mật, tôi thường sử dụng đường neckline như một dấu hiệu nhập lệnh tiềm năng hoặc không tham gia vào thị trường. Thay vào đó, tôi đề nghị rằng nếu một người chắc chắn về một sự đảo ngược xu hướng, họ không cần chờ đợi một cuộc retest cho đường neckline. Ngoài ra, đôi khi, đường neckline có thể bị phá vỡ, nhưng điều này không nhất thiết là bạn phải đóng tất cả các vị thế. Hình 17 cho thấy một ví dụ như vậy, khi một cổ phiếu (ATD.B.TO) tăng cao hơn đường neckline của mô hình H&S (đường xu hướng xanh) trong một tuần trước khi giảm mạnh trong vài tháng tới.
Hình 17. ATD.B.TO Daily Chart
Vào lệnh
Lý thuyết phân tích kỹ thuật truyền thống gợi ý rằng người ta nên đợi đường neckline bị phá vỡ trước khi bắt đầu giao dịch. Đến một mức độ lớn, vào lệnh ở phía dưới điểm đóng cửa / trên đường neckline là một chiến lược vào lệnh hợp lý. Sau tất cả, như chúng ta đã thấy trong Hình 11, 12 & 13, mô hình có thể được củng cố trước khi phá vỡ “đầu” của nó và tiếp tục xu hướng trước đó. Trong trường hợp đó, nhập lệnh sớm hơn với hy vọng rằng đường neckline sẽ bị phá vỡ sẽ dẫn đến một đợt trade thua lỗ. Vì vậy, trên cơ sở hệ thống này (và không xem xét bất kỳ sự phát triển kỹ thuật nào khác), bạn nên đợi chỉ báo đến gần đường neckline
Hình 18. WMT Daily Chart
Thật không may, nhập lệnh như vậy thường dẫn đến các đợt trade có rủi ro rất lớn, do thời gian đường neckline bị phá vỡ trên cơ sở đóng, cổ phiếu có thể đã di chuyển đáng kể ra khỏi đỉnh của mẫu. Một cách để giải quyết vấn đề này là chờ đợi một động thái điều chỉnh theo hướng ngược lại trước khi bắt đầu giao dịch. Kịch bản này đã được đề cập trong phần trước, trong đó nó được chứng minh rằng động thái điều chỉnh đầu tiên sau khi phá vỡ đường neckline có thể chấm dứt 1). Trước khi retest đường neckline, 2) Tại đường neckline, hoặc 3) ngoài đường neckline (đường màu vàng trong Hình 19 cho thấy các tình huống có thể xảy ra cho lần di chuyển đầu tiên sau khi đường neckline bị phá vỡ, di chuyển theo hướng giảm – đường màu đỏ).
Hình 19. Các kịch bản có thể xảy ra cho lần di chuyển đầu tiên sau khi hoàn thành H&S
Sau khi thực hiện công việc mở rộng về “khoảng trống giá” (price gap), tôi đã thấy rằng nếu một khoảng trống xuất hiện trong quá trình hình thành đầu hoặc vai phải, hoặc khi phá vỡ mô hình (tức là phá vỡ đường neckline), một kịch bản có thể xảy ra là giá sẽ về các mức khoảng trống trước, cho tín hiệu phân kỳ K.
Thoát lệnh
Đương nhiên, một chiến lược thoát lệnh là đóng vị trí khi mô hình đạt được mục tiêu của nó (nghĩa là khoảng cách từ đầu đến đường neckline được chiếu từ đường neckline bị phá vỡ – xem Hình 3 & 18 để thấy ví dụ). Đáng chú ý là mục tiêu được đề xuất được coi là dự báo “tối thiểu” từ điểm hoàn thành mô hình. Chỉ cần nhìn vào biểu đồ hàng tháng của S&P 500, ta có thể thấy rõ ràng là mục tiêu tối thiểu đã được vượt qua mọi mục tiêu. (đường màu tím trong hình 20)
Hình 20. S&P 500 Monthly Chart
Điều này không có gì đáng ngạc nhiên, vì các thành phần của chỉ số dễ biến động hơn so với chỉ số của chúng, tạo thành mô hình nhanh hơn. Khi nói đến các cổ phiếu riêng lẻ, mục tiêu tối thiểu có thể được sử dụng là đóng ít nhất một nửa vị thế. Biểu đồ của WMT (Hình 18 ở trên) cho thấy rằng – một thành phần S&P 500 đã hoàn thành mô hình H&S (và đáp ứng mục tiêu giảm tối thiểu của nó trong tháng 5) mà không có hoàn thành chỉ số một mô hình đỉnh trong cùng thời kỳ.
Kết luận
Hy vọng rằng, qua bài viết này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về mô hình Head and Shoulders. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hoặc nếu bạn muốn xem mô tả / giải thích kỹ lưỡng hơn cho bất kỳ phần nào trong bài viết này, hãy cho Pink Blockchain biết trong phần bình luận bên dưới nhé!
Link bài gốc: https://pinkblockchain.com/tai-sao-trader-crypto-khong-nen-bo-qua-mo-hinh-head-and-shoulders/