हाइड्रोकोटाइल एशियाटिका: पारम्परिकचिकित्सायाः अद्भुतः संयंत्रः

हाइड्रोकोटाइल एशियाटिका: पारम्परिकचिकित्सायाः अद्भुतः संयंत्रः

हाइड्रोकोटाइल एशियाटिका, सामान्यतया सेन्टेला एशियाटिका अथवा गोटु कोला इति नाम्ना प्रसिद्धा, पारम्परिक एशियाईचिकित्सायां औषधीयगुणानां कृते प्रसिद्धा लघु, बारहमासी ओषधिः अस्ति अयं पादपः चिकित्सागुणैः मस्तिष्कस्य कार्यं वर्धयितुं च प्रसिद्धः अस्ति, येन विश्वे प्राकृतिकचिकित्सायाः अभ्यासे महत्त्वपूर्णं स्थानं भवति

प्रकृतिः आवासः च
हाइड्रोकोटाइल एशियाटिका एकः प्रसारितः वनस्पतिः अस्ति, एशियादेशस्य उष्णकटिबंधीय-उपोष्णकटिबंधीयक्षेत्रेषु विशेषतः भारत, श्रीलङ्का, चीन, इन्डोनेशिया इत्यादिषु देशेषु दृश्यते दलदलयुक्तेषु आर्द्रक्षेत्रेषु प्रायः धानक्षेत्रसमीपे वा नद्यः पार्श्वे वा अयं वर्धते । अस्य व्यजनरूपेण, उज्ज्वलहरिद्रापत्राणि गोलधाराः सन्ति, प्रायः अन्यैः ओषधीभिः सह भ्रमितुं शक्यन्ते ।

ऐतिहासिक एवं औषधीय उपयोग
आयुर्वेद, पारम्परिक चीनी चिकित्सा (TCM) इत्यादिषु चिकित्साव्यवस्थासु गोतुकोला सहस्रवर्षेभ्यः प्रयुक्तः अस्ति । आयुर्वेदे दीर्घायुषः, मस्तिष्कस्य स्वास्थ्यं, जीवनशक्तिं च प्रवर्धयति इति पुनर्जन्मयुक्ता ओषधिः इति प्रसिद्धा अस्ति । पारम्परिकचीनीचिकित्साशास्त्रे "दीर्घायुषः ओषधिः" इति उच्यते, स्मृतिः मानसिकप्रदर्शनं च वर्धयति, मानसिकशान्तिं च आनयति इति प्रसिद्धम्

अत्र अस्य केचन प्रमुखाः उपयोगाः सन्ति ।

मस्तिष्कस्वास्थ्यं संज्ञानात्मकं च कार्यम् : गोतुकोला स्मृति-संज्ञानात्मकक्षमतासु सुधारं कर्तुं प्रसिद्धः अस्ति । मस्तिष्कस्य सशक्तीकरणाय शताब्दशः अस्य उपयोगः क्रियते, ध्यानं वर्धयितुं मानसिकस्पष्टतां च वर्धयितुं अनुशंसितम् ।

व्रणचिकित्सा त्वक्-परिचर्या च : अस्याः ओषधिः प्रबलाः शोथनिवारक-चिकित्सा-गुणाः सन्ति । परम्परागतरूपेण व्रणेषु, दाहेषु, त्वक्-प्रकोपेषु च चिकित्साप्रक्रियायाः त्वरिततायै अस्य प्रयोगः भवति स्म । आधुनिकसंशोधनम् अपि एतेषां गुणानाम् समर्थनं करोति, येन सिद्धं भवति यत् एतत् कोलेजन-उत्पादनं उत्तेजयति, क्षतिग्रस्तत्वक्-मरम्मतं च करोति ।

तनाव-चिन्ता-निवारणम् : गोतुकोला तंत्रिकातन्त्रे शान्तप्रभावं जनयति, तस्य उपयोगः चिन्ता, तनावः, अनिद्रा च चिकित्सायां भवति एतत् अनुकूलजनकरूपेण कार्यं करोति, शरीरस्य मानसिकशारीरिकतनावस्य सामना कर्तुं साहाय्यं करोति इति विश्वासः अस्ति ।

संचारतन्त्रस्य स्वास्थ्यम् : रक्तसञ्चारं सुधारयितुम् अस्य उपयोगः भवति तथा च शिरायाः अपर्याप्ततायाः लक्षणं न्यूनीकर्तुं भवति, यत्र पादौ सूजनं, असुविधा च भवति केचन आधुनिकाः अध्ययनाः सूचयन्ति यत् एतत् वैरिकास् नाडीनां निवारणे रक्तप्रवाहं च प्रवर्धयितुं साहाय्यं कर्तुं शक्नोति ।

वृद्धावस्थाविरोधी गुणाः : कोलेजनसंश्लेषणे भूमिकायाः ​​कारणात् गोटुकोला इत्यस्य उपयोगः त्वचासंरक्षणपदार्थेषु वृद्धावस्थाविरोधी उपायरूपेण भवति । नियमितरूपेण उपयोगेन त्वचायाः लोचः निर्वाहयितुं, कुरुकाः निवारयितुं च सहायकं भवति इति कथ्यते ।