စစ္ကိုင္းသမိုင္း

. သမိုင္းတင္ႏုိင္သည့္ ျမိဳ႕ေတာ္ စစ္ကိုင္း

           တေကာင္းေခတ္ ဘီစီ (၅၀၀)က တေကာင္း သင္းတြဲျပည္မွ မ်က္မျမင္ မဟာသမၻာ၀ ၊စူဠာသမ ၻ၀ ညီေနာင္တို႔အား ဧရာ၀တီျမစ္ေက်ာတြင္ မသိုးထမင္း ဟင္းလွ်ာမ်ားႏွင့္အတူ ေဖာင္ေမွ်ာရာ နံကိုင္းေတာင္အနီး စႏၵမုခီဘီလူးမသည္ စစ္ပင္ကိုင္းမွ ညီေနာင္တို႔ကို ေတြ႕ ျမင္သည္ ၊ စႏၵမုခီ ဘီလူးမေစာင့္ေသာ စစ္ပင္ကိုင္းကို အေၾကာင္းျပဳလ်က္ (စစ္ကိုင္း) ဟုတြင္ခဲ့ ေၾကာင္း၊ စစ္ပင္ကိုင္းေၾကာင့္ စစ္ကိုင္းတြင္သည္။ထုိေဒသကုိ ပုဂံပုပၸါး ေစာရဟန္းျဖိဳ သကၠရာဇ္ (၆၈၄)ခုႏွစ္သို႔ ေရာက္လွ်င္ ပင္းယျမိဳ႕တည္ တစီးရွင္ သီဟသူ၏ ေမြးရပ္ဇာတိ ၊(လင္းယင္ေဖာက္ေသာက္ရြာသူ) ေျမာက္နန္းမိဖုရား သားေတာ္ အသခၤယာ ေစာယြမ္းမင္း ျမိဳ႕ တည္နန္းတည္၍ စိုးစံခဲ့ေလသည္ ၊ျမိဳ႕ေတာ္ကို အတုလ၀တီသမုတ္၍ ကိုးန၀င္းေၾက ၉-႒ာန တျပိဳင္နက္တည္၏

စစ္ကိုင္းျမိဳ႕ သည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျမမ်က္ႏွာျပန္႔ျဖစ္၍ ၊ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ထက္ (၆၉၉၁)မီတာခန္႕ ျမင့္၏ ။ေရ၀င္ေျမနိမ့္ပိုင္းက်ေသာ ေျမမ်က္ႏွာျပင္ ႏုန္းတင္ေျမႏုလြင္ျပင္မ်ားျဖစ္၍ အျမင့္ပိုင္းတြင္ေတာ္ကုန္း ေတာင္တန္းမ်ားတည္ရွိေလသည္ ။စစ္ကိုင္းေတာင္တန္းသည္ ထိုကုန္း ျမင့္ပုိငး္တြင္ပါ၀င္၍ေပ-၇၀၀ ေက်ာ္မွ ၁၃၇၃ ေပထိျမင့္သည္။ စစ္ကိုင္းေတာင္တန္းသည္ သက္ဦး အၾကိဳကပ္သက္တန္းရွိ၍ ထုံးေက်ာက္မ်ားျဖင့္တည္ေနသည္ မင္း၀ံႏွင့္ မင္းကြန္းေတာင္တန္းငယ္တို႔မွာ သက္ေႏွာင္း ေက်ာက္လႊာမ်ားသာရွိသည္၊ ထုံးလုပ္ငန္းအမ်ားဆုံးလုပ္ရာျဖစ္သည္ ။ (အေျခခံ ဘူမိေဘဒ - အတြဲ၊ ၁ -ႏွာ ၂၈၅)သကၠရာဇ္ ၉၀၀ ေက်ာ္က စစ္ကိုင္းရတနာဗိမာန္ေက်ာင္းေတာ္တြင္ ရွင္မဟာသီလ၀ံသ ေနာက္သီတင္းသုံးေသာ အရွင္ဣႏၵဂုတၱ ၊က ျမစ္ႏွင့္ေတာင္မ်ား ေက်ာခိုင္းေနေသာစစ္ကိုင္းျမိဳ႕ကို “ျမေရရိပ္ဆိုင္း ၊ေတာင္ရိပ္ခိုင္းသား စစ္ကိုင္းေရႊျမိဳ႕ ျပည္ေအာင္မွ်ိဳ႕” ဟူ၍ န၀ရတ္ပ်ဳိ႕ နိဂုံးတြင္ စပ္ဆိုထားသည္။သကၠရာဇ္ ၈၅၉ ခုႏွစ္ထိုး ရတနာဗိမာန္ေက်ာင္းေတာ္ ေက်ာက္စာ တြင္ စာေၾကာင္း ၁၇-၁၈ တြင္ ေရွးကစစ္ကိုင္းကို (ဧရာ၀တီ နဒီမည္ေသာ ေရၾကည္ေအးျမလား ၊ ျမစ္အျခားျဖင့္ ေျမာက္တလႊားကား တမၸဒီပမည္ေသာ တိုင္းႏွစ္တိုင္းကို ၾကပ္ဆိုင္းဖုံးအုပ္ အာဏာခ်ဳပ္လွ်က္ )ဟူ၍ ရွင္မဟာသီလ၀ံသ ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္က ေက်ာက္ထက္အကၡရာ ေရး ထားခဲ့ရာ ဧရာ၀တီျမစ္၏ ေျမာက္ဖက္ပိုင္းတြင္ တည္ေသာ စစ္ကိုင္းျမိဳ႕သည္ သုဏာပရႏ ၱတိုင္း အတြင္းပါ၀င္၏ ။

                 သုဏာပရႏ ၱတုိင္း စစ္ကိုင္းေဇယ်ာပူရ အတုလ၀တီ အတၱဳပၸတိၱ အေၾကာင္း

ေဂါတမဘုရားအေလာင္း ျဖစ္ေတာ္မူေသာ ငါးရာငါးဆယ္ ဇတ္ေတာ္ အေပါင္းတုိ႔တြင္ မဟာသုဒႆန စၾကၤာ၀ေဒးေလးကၽြန္းသနင္းမင္းျဖစ္ေတာ္ မူ၍ကုသ၀တီျပည္ၾကီး၌ စေတာ္မူေသာ အခါအေရွ႔ျပဳပၸါ ေဒဟာကၽြန္း ေျမာက္ဥတၱရ ကုရုကၽြန္း အေနာက္အပယေဃာယန္ကၽြန္းသို႔ စၾကၤာရတနာႏွင့္တကြ သုံးဆယ့္ေျခာက္ ယူဇနာ အ၀န္းရွိေသာပရိသတ္ဗိုလ္ပါအမ်ား ေယာက်ာၤး မိန္းမပါလွ်က္ စၾကာေရွ႔တည္၍ လွည့္လည္ေတာ္မူရာတြင္ အေရွ႔အေနာက္ ေျမာက္ကၽြန္း တည္းဟူေသာ သုံးကၽြန္းသားတို႔သည္ ။လိုက္လိုကုန္ေသာသူတို႔ တူမကြာစုံရာပါၾကသည္ႏွင့္ ငါတို႔ဇမၺဴဒီပါေတာင္ကၽြန္းသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ေနရာဌာနကၽြန္းေဒသသို႔ တဖန္မျပန္ေသာဆႏၵရွိ၍ မဟာသုဒႆန စၾကၤာ၀ေဒးမင္းၾကီးအား အသနားေတာ္ခံေလွ်ာက္ထားၾကေသာ္ ၊စၾကၤာ၀ေဒး မင္းၾကီးကလည္း သားေတာ္ဥေပါသဌကို အမိန္႔ရွိ၍ မိမိတို႔ေနရာဌာနကိုညြန္ျပ၍ ေနၾကကုံေသာ အရပ္အေပါင္းတို႔တြင္ အေရွ႔ျပဳပၸါကၽြန္းမွပါေသာသူတို႔ေနရာအရပ္ကို ျပဳပၸါ၀ိေဒဟာကၽြန္းသားျဖစ္၍ ၀ိေဒဟတိုင္းသမုတ္သည္။ ေျမာက္ ဥတၱရာကုရုကၽြန္းမွာ ပါေသာသူတို႔ေနရာ အရပ္ကို ဥတၱရာကၽြန္းသားျဖစ္၍ ကုရုဇ္တိုင္းသမုတ္သည္ ။ အပယေဃာယာန္ ကၽြန္းမွပါေသာသူတို႔ ေနရာအရပ္ကို အပယေဃာယာန္ကၽြန္းသားျဖစ္၍ အပယႏၲတိုင္းသမုတ္သည္ ။အသီးသီး စီးပြားျဖစ္ရာ ရွည္စြာေသာကာလေနာက္ ကံကုန္သည္ႏွင့္ ေနာင္ေသာအခါ ေဂါတမဘုရားရွင္သည္ သုံးေလာကအထဋ္သို႔ေရာက္ေတာ္မူေသာအခါ ပထမ၀ါ ဗာရာဏသီျပည္`၌ ၀ါကပ္ေတာ္မူသည္ ။ ဒုတိယ၀ါ တတိတယ၀ါရာဇျဂိဳလ္ျပည္ ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္း၌ ၀ါကပ္ေတာ္ မူသည္ ။ ထိုအခါသုံးေလာကတို႔ကို ေရႊဉာဏ္ေတာ္တည္းဟူေသာ ကြန္ယက္ျဖင့္ ကၽြတ္ထိုက္ေသာသတၱ၀ါတို႔ကုိ ၾကည့္ရႈေသာအခါ အေနာက္ကၽြန္းသားတို႔၏ ေနရာဌာ သုဏာပရႏ ၱတိုင္း စစ္ကိုင္း၌ ရိုင္းျပေတြေ၀ ေနကုန္ေသာ ကိုးက်ိတ္ကိုးေယာက္ေသာ ကၽြတ္ထိုက္ေသာဘီလူးတို႔ကိုျမင္ေတာ္မူ၍၄င္း ၊ညီေတာ္အာႏၵာႏွင့္တကြ ေဇတဘီလူးအစရွိေသာ ကိုးက်ိတ္ကိုးေယာက္ေသာ ဘီလူးတို႔ တရားေတာ္ကိုနာၾကားရေသာအခါ ေသာတာပန္တည္ျခင္းဘုရားရွင္ကို သားျပြမ္းဆြမ္းျဖင့္ျပဳစု လုပ္ေကၽြးျခင္း ဘုရားရွင္ေရဆိပ္တြင္ေရသပၸယ္ျခင္း ေရသႏုပ္ေတာ္ကို ေဇတဘီလူးအမွဴးရွိေသာ ေပးအပ္ေတာ္မူ၍ ေနာင္လာေနာက္သား ေလာကသားတို႔အတြက္ ကိုးကြယ္ရစ္ဟု အပ္ေတာ္မူသည္ႏွင့္အညီ ေဇတ၀န္ဘုရားတည္ျခင္း အစရွိသည္တို႔ကိုမွတ္သားသိရွိရပါသည္။

                           စစ္ကိုင္းအထုပၸတၱိမ်ာ အဆိုအရ (၉)ကိုးလီျဖစ္သည္

၁။ မုေ႒ာ ၉- ဆူ
၂။ ကူ(ဂူ) ၉- လုံး
၃။ က်င္း ၉- က်င္း
၄။ ေမွာ္ ၉- ေမွာ္
၅။ ေခ်ာင္း ၉- ေခ်ာင္း
၆။ ျမိဳ႕ေစာင့္နတ္ၾကီး ၉- ပါး
၇။ ေတာင္ ၉-ေတာင္
၈။ ရတနာ ၉-ပါး
၉။ ကုန္း ၉-ကုန္း

၁။မုေ႒ာ ၉-ဆူ

က ။(အတြင္းမုေ႒ာ)
၁။ ဇခ်မ္းမုေ႒ာ
၂။ ေရႊေတာင္ဦးမုေ႒ာ
၃။ ခါ၀ဲေတာင္မုေ႒ာ
၄။ ေတာင္ငယ္မုေ႒ာ
၅။ နံကိုင္းမုေ႒ာ
၆။ လမ္းဦးမုေ႒ာ
၇။ ကံေအာက္မုေ႒ာ
၈။ ဇီးေတာမုေ႒ာ
၉။ ေစသာေစတီမုေ႒ာ

ခ။ (အျပင္မုေ႒ာ)

၁။ အျပင္ဇခ်မ္းမုေ႒ာ
၂။ ရန္ေအာင္ျမင္မုေ႒ာ
၃။ သမန္းၾကည္မုေ႒ာ
၄။ သမန္မုေ႒ာ
၅။ ငွက္မနားမုေ႒ာ
၆။ ရွားေတာင္မုေ႒ာ
၇။ ေခ်ာက္ဘုရားမုေ႒ာ
၈။ ပဲပုံမုေ႒ာ
၉။ ပတၱျမားမုေ႒ာ

၂။ ကူ (ဂူ) ၉ လုံး

၁။ ကူနီ ၅ လုံး
၂။ ဆည္လည္းဘုရား ၁ လုံး
၃။ လက္၀ဲကူ ၁ လုံး
၄။ ေရႊကူၾကီး ၁ လုံး
၅။ ပုပၹါရုံ ၁ လုံး
၃။ က်င္း ၉- က်င္း

အတြင္း က်င္းမ်ား

၁။ ေရႊေလာင္းသာက်င္း
၂။ ၾကက္၀က္ေခ်အင္က်င္း
၃။ ေစႆေစတီဘုရားအေရွ႕ က်င္း
၄။ ေစႆေစတီဘုရားအေနာက္ က်င္း
၅။ ခါ၀ဲေတာင္ေျမာက္က်င္း
၆။ ေတာင္ငယ္ေျမာက္က်င္း
၇။ ေရ၀န္းက်င္း
၈။ ကူနီဘုရားအေနာက္က်င္း
၉။ ေလးမ်က္ႏွာဘုရားအေရွ႕ က်င္း

အျပင္ က်င္းမ်ား

၁။ ကံငယ္က်င္း
၂။ ဆတ္ဒါန္က်င္း
၃။ လက္ပန္က်င္း
၄။ သမန္ၾကည္က်င္း
၅။ ဆပ္ျပာက်င္း
၆။ လက္ကသည္းက်င္း
၇။ ဥယ်ာဥ္က်င္း
၈။ မုတၱမဥယ်ာဥ္က်င္း
၉။ သစ္တုံအင္က်င္း

၄။ ေမာ္ ၉-ေမာ္ (ေမွာ္)

၁။ ရင္းရဲေမာ္ (ခ)၀ရုံလဲေမာ္
၂။ အေရွ႕ေစာယဥ္ေမာ္ (ခ) စကုေမာ္
၃။ ျပႆဒ္က်ေမာ္ (ခ) ျပႆဒ္လွေမာ္
၄။ ေရႊေတာင္ဦးေမာ္
၅။ နံကိုင္းေမာ္ (ခ) ကင္းေမာ္
၆။ မဟာေမာ္ (ခ)မဟေမာ္
၇။ ဖ၀ါးဦးေမာ္ (ခ) သပိတ္လည္းေမာ္
၈။ တံခြန္တိုင္ေမာ္ (ခ) ဆုေတာင္းျပည့္
၉။ ငစဥ္စပ္ေမာ္ (ခ) ေက်ာင္းေမာ္

၅။ ေခ်ာင္း ၉- ေခ်ာင္း

၁။ ဇခ်မ္းပင္ေခ်ာင္း (မဟာေစတီေျမာက္ဘက္)
၂။ ေရ၀န္းေခ်ာင္း (ေရႊေတာင္ဦးေျမာက္ဘက္)
၃။ ေသာတာပန္ေခ်ာင္း (နံကုိင္းေျမာက္ဘက္)
၄။ ဥပါလိေခ်ာင္း (မဟာေမာ္ေျမာက္)
၅။ သရက္ေခ်ာင္း (တံခြန္တိုင္ေမာ္ေတာင္ဘက္)
၆။ မက်ဥ္းေခ်ာင္း (ငစဥ္စပ္ေမာ္ေတာင္ဘက္)
၇။ ကင္းပြန္ေခ်ာင္း (ရွင္ျဖဴရွင္လွေတာင္ဘက္)
၈။ ပုပၸါေခ်ာင္း (ရွင္ျဖဴရွင္လွအေနာက္ဘက္)
၉။ မေခ်ာင္း (သရက္ကန္အေနာက္ဘက္)

၆။ ျမိဳ႕ ေစာင့္နတ္ၾကီး ၉- ပါး
၁။ ဥႆေရာ
၂။ တာေနာ
၃။ ကုမ ၻာန္
၄။ ယကၡိဳက္ (ယကၡ)
၅။ တပင္တိုင္
၆။ ဘုမၼတီ
၇။ ၀တ္ရုံနတ္
၈။ ေအာင္စြာနတ္
၉။ ငါးစီးရွင္

၇။ တာင္ ၉- ေတာင္

၁။ ေရႊေတာင္ဦးေတာင္
၂။ ခါ၀ဲေတာင္
၃။ နံကိုင္းေတာင္
၄။ ဘီလူးတာင္
၅။ ပဲပုံေတာင္
၆။ ငဖားေတာင္
၇။ ေဗာဓိမ႑ိဳင္ေတာင္
၈။ ေလးကၽြန္းဆီမီးေတာင္
၉။ ပတၱျမားေစတီေတာင္

၈။ ရတနာ ၉-ပါး

၁။ ရတနာမဥၨဴ
၂။ ရတနာဂီရီ
၃။ ရတနာပင္စည္
၄။ ရတနာပုံ
၅။ ရတနာစံေက်ာ္
၆။ ရတနာစံဦး
၇။ ရတနာမုနိ
၈။ ရတနာထြဋ္ေခါင္
၉။ ရတနာျမစည္ကုန္
၉။ ကုန္း ၉-ကုန္း
အျပင္ကုန္းမ်ား

၁။ ရန္ေအာင္ျမင္ ဘုရားကုန္း
၂။ သပန္ ဘုရားကုန္း
၃။ မိေက်ာင္းတက္ကုန္း
၄။ သမန္ၾကည္ကုန္း
၅။ ပိေတာက္ကုန္း
၆။ မဲရိုင္းေတာကုန္း
၇။ မီးေသြးကုန္း
၈။ ေပကုန္း
၉။ ငမိုးကုန္း

အတြင္း ကုန္းမ်ား

၁။ မုန္႔သည္းမကုန္း
၂။ လုလင္ကုန္း
၃။ ေက်ာက္စရစ္ကုန္း
၄။ ဓားေသြးကုန္း
၅။ ေျမနီကုန္း
၆။ ျမင္းေသကုန္း
၇။ ႏြားတည္ကုန္း
၈။ က်က္တည္ကုန္း
၉။ မရိုးကုန္း

 စစ္ကိုင္းျမိဳ႕ ကို ၉-ကိုးန၀င္းျဖင့့္ ကိုးကိုးလီဟုအဆိုျဖင့္တည္ခဲ့ေၾကာင္းမွတ္သားေတြ႔ရွိရပါသည္ ။ မူရင္း ဒုတိယ ပလႅင္ခံ ေပစာမ်ားႏွင့္တကြ အနာ ဂတ္ဘုရားသမိုင္းကိုပါ တင္ေပးထားပါသည္ ကြန္ပ်ဴတာျဖင့္ၾကည့္မွ ျပက္သား စြာေတြ႔ ျမင္ႏိုင္ပါသည္။ အတက္ႏိုင္ဆုံး ၾကည္လင္ေအာင္ေဆာင္ ရြက္ေပးထား ပါသည္။ စစ္ကိုင္းသမိုင္းကိုဖက္ရႈရျခင္းျဖင့္ ဗဟုသုတတိုးပြား .ရႊင္လန္းႏိုင္ၾကပါေစ ဆုမြန္ေကာင္းပို႔သလွ်က္

ျပန္လည္ျပဳစုသူ
ခရစ္တြန္ၾသဘာ @chirstonawba
(စစ္ကိုင္းသား)