ကမာၻ ေက်ာ္ေတြ ေျပာတဲ့စကား အလြယ္မယုံၾကနဲ႔

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၈ ဘ႑ာေရး ပ်က္ကပ္ႀကီးကို အခုစာ
ဖတ္ၾကတဲ့ သူတိုင္း သိၾကမည္ဆိုတာ သံသယမ႐ွိ
ေပ။အဲဒိတုန္းက အေမရ္ိကန္ စေတာ့ေဈးကြက္ အ
ေျခအေနသည္ လက္႐ွိမ်က္ေမွာက္ကာလ အေျခအေန
ႏွင့္ ၈၀%ေလာက္နီးပါး တူညီေနျပီဆ္ို တာ တေန႔က
CNBC မွာေကာ CNN မွာပါ ႐ွင္းျပသြားတာကို
ေတြ ့လိုက္ရသည္။ ၎႐ုပ္သံလိုင္းတို႔က ၿပီးခဲ့တဲ့
အပတ္က Jackson Hole မွာ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့
တဲ့ Fed ဥကၠ႒ Jerome Powell၏ စကားအေပၚ
အေျခခံၿပီး ေျပာၾကားျခင္းလို႔ ျမင္မိသည္။

လက္႐ွိအေမရိကန္ စေတာ့ေဈးကြက္ အေနအထား
သည္ သမိုင္းတေလ်ွာက္ အျမင့္ဆံုး အေနအထား
သို႔ ေရာက္ ႐ွိေနတာေတာ့ အမွန္ဘဲ။Fed ဥကၠ႒
ေျပာခဲ့သလို အလုပ္အကိုင္ႏႉန္းထား ကလည္း
အေကာင္းဆံုးအေနအထား၊ စီးပြားေရး တိုးတက္
မႉ့ႏႉန္းသည္ကလည္း ခန္႔မွနိးသည္ထက္ေတာင္သာ
လြန္ေကာင္းမြန္ေနသည္။ တေန႔ကထြက္၇ွိတဲ့ အေမ
ရိကန္ GDP ေဒတာသည္ ယခင္က 4.10%/
ခန္႔မွန္းက 4.00%/ အမွန္ထြက္႐ွိမႉ ့က 4.20%
အထိ ႐ွ္ိခဲ့သည္။ Fed ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ Inflation
ကို ေျခရာခံရာ၌ အဓိက အသုံးျပဳတဲ့ ေဒတာတခု
ျဖစ္တဲ့ Core PCE ေဒတာသည္ 2.0% မွာ ႐ွိ
ေနပါသည္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ Jackson Hole မွာ Fed
ဗဟိုဘဏ္ဥကၠ႒ က အနာဂတ္မွာ စီးပြားေရး
ေဒတာေတြ အားေကာင္းခဲ့ရင္ ဗဟိုဘဏ္ အတိုး
ႏႉန္းကို ေျဖးေျဖးခ်င္းတိုးမယ္လို႔ ဆိုခဲ့သည့္အေပၚ
CNBC က `dovish´လို႔ ယူဆေၾကာင္း
မွတ္ခ်က္ျပဳေတာ့၊ ေဒၚလာ က်ၿပီး၊ ကမာၻ ့ေရႊ
ေဈးႏွင့္အတူ စေတာ့ ေတြ တက္ခဲ့သည္။

အမွန္တကယ္ dovish´ဆိုတာကFed ဗဟိုဘဏ္
သည္ အတိုးႏႉန္းကို အခ်ိန္ၾကာၾကာ ထားလို႔ ရ ရင္
ရႏိူင္သေလာက္ အနိမ့္ level ေနရာ၌ ထားမည္´
ဟူေသာ စကားမ်ိဴးကို မွ အမွန္တကယ္dovish´ လို႔ ယူဆလို႔ ရသည္။ အခု CNBC ကdovish´
လို႔ မွတ္ခ်က္ေပး ေကာက္ယူတဲ့အေပၚ ကြၽန္ုပ္က
သံသယ ျဖစ္မိလို႔ Powell ေျပာခဲ့တဲ့ Speech
အျပည့္အစုံကို ေသေသခ်ာခ်ာ တလံုးခ်င္း အဓိပၸါယ္
ေကာက္ ျပန္ဆိုၾကည့္ေတာ့ `dovish´လို႔ ယူဆ၍
မရတာကို ေတြ ့လိုက္ရသည္။ မေက်နပ္လို႔ ထပ္ၿပီး
ေလ့လာၾကည့္ရာ၌ Fed funds rate ၏
Powell ေျပာအၿပီး အတိုးႏႉနိးလားရာ ေဖာ္ျပမႉ ့ကို
ေလ့လာၾကည့္ေတာ့လည္း စက္တင္ဘာ အတိုးႏႉန္း
တိုးႏိူင္ေခ် ၉၆%အထိ ေတာင္ ျမင့္တက္လာတာ
ေတြ ့ရသည္။

အတိုးႏႉန္ းနိမ့္နိမ့္၌ ထား႐ွိျခင္းသည္ စီးပြား ေရးလုပ္
ငန္းမ်ား အတြက္ ေခ်းေငြ ျဖင့္ ခ်ဲ့ထြင္မႉ ့လုပ္ရာတြင္
အတိုးႏႉန္း သက္သာေစႏိုင္ၿပီး၊အက်ိဴးျပဳမႉ ့ပိုၿပီး
႐ွိေစႏိူင္ပါသည္။ မိသားစုတို႔အတြက္ လည္း အ
က်ိဴး႐ွိေစႏိူင္ပါသည္။၎ အေျခအေနမ်ိဴးသည္
အျမဲတမ္းလိုခ်င္လို႔ေတာ့မရေပ။Fed ဗဟိုဘဏ္က
ေတာ့ အဲဒိအေျခအေနမ်ိဴးကို
အေမရိကန္ အင္ဖေလး႐ွင္း အနိမ့္ေနရာ၌ ႐ွိေနၿပီး၊
အလုပ္လက္မဲ့ႏႉန္းကလည္း အသင့္အတင့္
ေနရာမ်ိဴး၌သာ ႐ွိေနသည့္ အေနအထားမ်ိဴး
မွသာ အခြင့္ေပးေလ့႐ွိသည္။

Fed ဗဟိုဘဏ္သည္ inflation ႏွင့္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႉန္း ၊ တို႔ကို ထိန္းညႇိ ရာ၌ ဗဟိုဘဏ္ အတိုးႏႉန္း ကို အတိုး
အေလ်ွာ့ လုပ္ျခင္းျဖင့္ ကိုင္တြယ္ ႀကိဳးကိုင္ေလ့႐ွိသည္။
လာမည့္ စက္တင္ဘာလ ဗဟိုဘဏ္ အစည္းအေ၀း၌
Fed ဗဟိုဘဏ္၏္ အတိုးႏႉန္းတိုးရန္ အေနအထား
က လက္႐ွိ၌ေတာ့ ေသြဖယ္ျခင္းမ႐ွိေသးေပ။

၂၀၀၇ခုႏွစ္ ၊ေအာက္တိုဘာ၌ အေမရိကန္စေတာ့
ေဈးကြက္ အျမင့္ဆံုးအေနအထားအထိ ေရာက္႐ွိ
ခဲ့သည္။၎ေနာက္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္၊စက္တင္ဘာ ၁၅
၌ Lehman Brothers ဘဏ္ႀကီး ၿပိဳလဲမႉ့ႏွင့္
အတူ ဘ႑ာေရး ပ်က္ကပ္ႀကီး စတင္ျဖစ္
ခဲ့သည္။၂၀၀၉ခုႏွစ္၊မတ္လ ေရာက္ေတာ့ အေမရိ
ကန္စီးပြားေရး ေအာက္ဆံုးအထိ ထိုးက်ခဲ့သည္။
၂၀၀၅ခုႏွစိ၊ဇူလိႉင္ လ၌ွ Fedဥကၠဌ Bernanke
က အိမ္ယာေျမေဈးကြက္ ပူေဖာင္း ႀကီး ႀကီးထြား
ေနၿပီး၊ မၾကာခင္ ေပါက္ကြဲၿပီး တိုင္းျပည္စီးပြား
ေရး ကို ကပ္ဆိုက္ ေစႏိူင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဴး
႐ွိေနသည့္ အေပၚ အင္တာဗ်ဴးတခု၌ ေျဖၾကား
ရာတြင္ `အိမ္ယာေျမ ေဈးကြက္ႀကီး ၿပိဳလဲဖို႔
ဆိုသည္မွာ သမိုင္း၌လည္း မ႐ွိခဲ့သလို၊ လက္႐ွိ
အေနအထားကလည္း ခင္ဗ်ားတို႔ သိတဲ့အတိုင္း
ဘဲေလ´ဟူ၍ ေငါ့ေတာ့ေတာ့ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့သည္။

၂၀၀၈ခုနစ္၊ ဇန္န၀ါရီ မွာ ရီဆက္႐ွင္း (recession)
စ၍ ေနသည့္တိုင္ Bernanke ကေတာ့ စိုးရိမ္စရာ
မ႐ွိေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။၂၀၀၈ခုႏွစ္၊ ေမလ
၌ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးHank Paulson ကေတာင္
ေကာလာဟလ ႏွင့္ သတင္းတု ေတြ အေပၚ အယုံ
အၾကည္ မ႐ွိၾကရန္ႏွင့္ ေဈးကြက္မတည္ၿငိမ္မႉ ့
ႏွင့္ ကေသာင္းကနင္း ျဖစ္မႉ ့အေနအထား၌
အခုမွ စတာ မဟုတ္ဘဲ အဆံုးသတ္တာလို႔ မွတ္
ခ်က္ေပးေျပာၾကားခဲ့သည္။၂၀၀၈ခုနစ္၊ဇြန္လ၌
ပ်က္ကပ္ျကီးမတိုင္ခင္ ၃လ အလို ေရာက္သည္
အထိ Fed ဥကၠ႒ Bernanke က ေလ သံ
မေလ်ွာ့ခဲ့ေသးေပ။ ပ်က္ကပ္ႀကီး မစတင္ခင္
၂လ အလို ေလာက္အထိ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီး
ကလည္း ``Our banking system is a
safe and a sound one.´´လို႔ ဆိုၿပီး
ေလ သံ က်ယ္ထားခဲ့သည္။ ေျပာလိုသည္မွာ
ႏိူင္ငံေက်ာ္ဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ကမာၻေက်ာ္ဘဲ ျဖစ္ျဖစ္
ပုထုစဥ္ မ်ားသာ ျဖစ္ၾကလို႔ အမွား နဲ႔ ကင္း
ႏိူင္ၾကသူမ်ား မဟုတ္တာ ရယ္ အနာဂတ္
အေျခအေန ကို ႀကိဳတင္ ေဟာကိန္းထုတ္လို႔
မရႏိူင္ဘူး ဆိုတာကိုရယ္ ကို သိေစအပ္ဖို႔
ရန္ ျဖစ္သည္။

အခုလည္း Fed ဥကၠ႒ Powell က ရီဆက္႐ွင္း ဆို
တာ မျဖစ္ႏိူင္ေၾကာင္းႏွင့္ သမၼတႀကီး ထရမ့္ကလည္း
စီးပြားေရး အလြန္အမင္း ေကာင္းမြန္ေနၿပီး၊ အလုပ္အ
ကိုင္ ႏႉန္းလည္း အျမင့္ဆံုး အေနအထား၌ ႐ွိေနတယ္
လို႔ ဆိုထားသည္။ အေမရိကန္ အမ်ိဴးသားေႂကြးၿမီက
$21 ထရီလီယံ ေရာက္ေန ၿပီ။ $10 ထရီလီယံ
မ်ွ တန္ဖိုး႐ွိၾကေသာ ဘြန္း(ဒ)ေတြ က yieldထြက္
ႏႉနိးအႏႉတ္ျပေနၾကသည္။WeWork, Telsaႏွင့္
Netflix ကုမၸဏီ တို႔က လုပ္ငန္းအ႐ွဴံးျပေနသည့္
တိုင္ ေဒၚလာ ဘီလီယံခ်ီၿပီး အရင္းအႏွီးေငြေၾကး
ျဖည့္တင္း၍ ရေနသလို ၊ စေတာ့ေဈးႏႉနိးမ်ားလည္း
က်သြားျခင္းမ်ိဴး ဟူ၍ မ႐ွိေသးေပ။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ
ဒုကၡ ေပးၾကမလည္းေတာ့ မသိႏိူင္ေပ။

၁၉၇၀ခုႏွစ္ ၌ လက္တင္အေမရိက ေႂကြးၿမီျပႆနာ
ေၾကာင့္ ဘဏ္မ်ားအေပၚ အၾကပိအတည္း ဆိုက္ေစ
ခဲ့ျခင္း သည္ နိမိတ္ျပ လကၡဏာေတာင္ မေတြ ့လိုက္
ရေပ။၁၉၈၀ခုႏွစ္၌ ခ်ီလီႏွင့္ ေမာ္႐ုိကို တို႔၏ အၾကပ္
အတည္း၊၁၉၉၀ခုႏွစ္ အေစာပိုင္း၌ ဆီြဒင္ ၊ေနာ္ေ၀၊ဖင္လန္ႏွင့္ ဆို႐ွယ္လစ္ႏိုင္ငံအမ်ားစုတို႔၏ စီးပြားေရးအ
ၾကပ္အတည္းျပႆနာ၊၁၉၉၄-၁၉၉၅ ကာလ၌
ဗင္နီဇြဲလား ၊ဘရာဇီးႏွင့္ မကၠဆီကို တို႔၏ အၾကပ္အတည္း စသည္တို႔သည္ ေျခရာခံလို႔ မရခဲ့တဲ့ နမူနာ
အျဖစ္အပ်က္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

၁၉၉၇၌ ထိုင္း၊အင္ဒိုနီး႐ွား၊ႏွငိ့ အာ႐ွႏိုင္ငံအမ်ားစုတို႔၏
ဘ႑ာေရး ပ်က္ကပ္ မ်ိဴးသည္ IMF တို႔ World
Banks တို႔ အေစာပိုင္း ခန္႔မွန္းခ်က္ အတိုင္းသာ
အမွန္႐ွိခဲ့ရင္ အာ႐ွ ပ်က္ကပ္မ်ိဴး ျဖစ္လာစရာ
အေၾကာင္းမ႐ွိႏိူင္ေပ။ေတာင္ကိုးရီးယားႏိူင္ငံဆို
၁၉၉၇ခုနစ္၊ဇန္န၀ါရီ ၁ ရက္ေန႔မွာ သမၼတ Y.S.Kim
က ၁၉၉၆ခုႏွစ္ တႏွစ္လံုးရဲ႕ စီးပြားေရး တိုးတက္မႉ ့
သည္ ၇.၁% အထိ ျမင့္တက္ခဲ့သည္ဟု ဂုဏ္ ယူ ၀့ံ
ႂကြားစြာ ေၾကညာခဲ့သည္။ အဲဒိအခ်ိန္၌ ေတာင္ကိုး
ရီးယား စီးပြားေရးသည္ ကမာၻ ေပၚ၌ ၁၁ႏိူင္ငံေျမာက္
အႀကီးဆံုးျဖစ္ခဲ့သည္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္တာ ကာလ၌ ေတာင္ကိုးရီးယား စီးပြား
ေရး ကို အေျခ ခံၿပီးIMF က ၁၉၉၈ခုႏွစ္ထဲမွာ
လက္႐ွိထက္ေတာင္ ပိုေကာင္းႏိူင္ေၾကာင္းခန္႔မွန္း
ခဲ့သည္။ေတာင္ကိုးရီးယားေငြေၾကးကလည္း တည္
ၿငိမ္မႉ့ ႐ွိေနခဲ့သည္။အလုပ္လက္မဲ့ႏႉန္းကလည္း
၂.၅%သာ ႐ွိခဲ့သည္။အစိုးရ ေႂကြးၿမီ ဘြန္း
အဆင့္ ကို လည္းMoody`s ေအဂ်င္စီ အဖြဲ႔အစည္း
က A-1 အဆင့္၌ ထား႐ွိသတ္မွတ္ခဲ့သည္။
အဲဒိႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းမွာတင္ စီးပြားေရးေႏွးေကြးမႉ့ ့အဆင့္
ကေန ဘဏ္စနစ္ ပါ ၿပိဳလဲ ခဲ့သည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊
၁၉၉၈ ခုႏွစ္ထဲ ေရာက္ေတာ့ အလုပ္လက္မဲ့ႏႉန္းက
လည့း္ ၈%အထိ ျမင့္တက္ခဲ့သည္။ ေတာင္ကိုးရီးယား
စေတာ့ ေဈးကြက္ တခုလံုးလည္း ကေသာင္းကနင္း
ျဖစ္ခဲ့ၿပီး စေတာ့ေဈးႏႉန္းမ်ားသည္ တႏွစ္အတြင္း
၅၀%ေက်ာ္အထိ က်ဆင္းခဲ့ၿပီး စီးပြားေရး ပ်က္ကပ္
႐ုပ္လံုးအျပည့္ ေပၚခဲ့သည္အထိ ဆိုးရြားမႉ ့႐ွိခဲ့သည္။

ဤသို႔ေသာ အတိတ္က ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ေလ့လာသုံး
သပ္ၾကည့္ပါက. အတိတ္ကအေျခအေန၊ ပစၥဳန္ပၸန္
အေျခအေန၊ တို႔ကို အေျခ ခံၿပီး အနာဂတ္မွာ ဘာ
ျဖစ္မည္။ မျဖစ္မည္၊ဆိုသည့္ ေဟာကိန္းထုတ္မႉ့၊
ခန္႔မွန္းသုံးသပ္ထားမႉ့မ်ားသည္ ကမာၻ ေက်ာ္ပုဂၢိဳလ္၊
ကမာၻေက်ာ္အဖြဲ႔ အစည္းပင္ ျဖစ္လငိ့ကစား အမွား
႐ွိေစႏိူင္ၾကသည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ "Must/Will"
တို႔ အစား ပ႐ုိႀကီးမ်ားကေတာင္"may/might"
ဆိုသည့္ စကားလံုးမ်ားကို သုံးၾကၿပီး၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔
ေတြလည္း ေဈးကြက္ လားရာ ၊ေဈးႏႉန္း
လားရာ ကို ခန္႔မွန္းရာ ၌ က်ိနိးေသ ျဖစ္မည္။
က်ိန္းေသ သြားမည္။ဟူေသာ အာေဘာ္လြန္စကားမ်ိဴး
ကို မသုံးသင့္ပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းအၾကံျပဳလိုက္ရသည္။

Author-Ko Nay Nay
Fri,Aug 31