Assalamualaikum Warahmatullahi Wabarakatuh
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
الحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمِينَ، وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ مُحَمَّدٍ، وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِينَ
اللَّهُمَّ عَلِّمْنَا مَا يَنْفَعُنَا، وَانْفَعْنَا بِمَا عَلَّمْتَنَا، وَزِدْنَا عِلْمًا. اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ، وَاجْعَلْنَا مِمَّنْ يَنْشُرُونَ الْخَيْرَ وَالْحَقَّ
Ameen.
Ditulis oleh: 👤 Anak Malaysia 👤
⭐ Pengenalan ⭐
Perbankan Islam telah muncul sebagai alternatif yang berkembang pesat kepada perbankan konvensional, menawarkan penyelesaian kewangan yang mematuhi prinsip-prinsip undang-undang Syariah. Salah satu produk utama dalam perbankan Islam ialah pembiayaan Sewa Beli-i (HP-i), yang direka untuk memenuhi keperluan pelanggan yang mencari alternatif patuh Syariah kepada produk sewa beli konvensional. Dalam artikel ini, kita akan mendalami kerumitan pembiayaan HP-i, menganalisis pematuhan kepada peraturan perbankan Islam dan meneroka implikasi kaedah "Peraturan 78", amalan kontroversi dalam industri ini.
⭐ Memahami Pembiayaan Sewa Beli-i ⭐
Pembiayaan Sewa Beli-i berdasarkan konsep Syariah Ijarah Thumma Al-Bai' (AITAB), yang melibatkan penyewaan aset kepada pelanggan dan kemudiannya menjualnya kepada mereka pada harga yang dipersetujui selepas tamat tempoh penyewaan. Struktur ini mengelakkan pembayaran atau penerimaan faedah, yang dilarang dalam kewangan Islam, dan sebaliknya menggunakan caj sewa sewaktu tempoh pajakan dan harga jualan pada akhir tempoh.
Ciri-ciri Utama Sewa Beli-i
Konsep Syariah:
Produk ini mematuhi konsep Syariah AITAB, memastikan pematuhan kepada prinsip Islam.
Larangan Riba (Faedah):
Struktur pembiayaan mengelakkan faedah, yang dilarang dalam kewangan Islam, dengan menggunakan caj sewa dan harga jualan.
Perkongsian Untung dan Rugi:
Walaupun tidak dinyatakan secara eksplisit, struktur AITAB secara semula jadi melibatkan bank menanggung risiko pemilikan sehingga aset dibayar sepenuhnya oleh pelanggan.
Larangan Gharar (Ketidakpastian):
Terma dan syarat dinyatakan dengan jelas, mengurangkan ketidakpastian dan memastikan ketelusan.
Pelaburan Etika:
Produk ini direka untuk pembelian kenderaan bermotor, yang merupakan aktiviti halal di bawah undang-undang Islam.
Pembiayaan Berasaskan Aset:
Pembiayaan disokong oleh kenderaan bermotor yang dibeli, memastikan transaksi berkaitan dengan aset ketara.
Zakat (Amal):
Dokumen tidak menyebut tentang pengumpulan atau pengagihan zakat, yang biasanya merupakan tanggungjawab lebih luas institusi kewangan Islam.
⭐ Kontroversi: Peraturan 78 ⭐
Satu aspek pembiayaan HP-i yang membangkitkan kebimbangan mengenai pematuhan Syariah ialah penggunaan kaedah "Peraturan 78" untuk mengira caj pampasan jika berlaku keingkaran pembayaran. Peraturan 78 ialah kaedah yang membebankan pembayaran faedah pada peringkat awal tempoh pinjaman, yang boleh dilihat sebagai tidak adil kepada peminjam dan berpotensi melanggar prinsip Syariah mengelakkan riba serta memastikan keadilan dalam transaksi kewangan.
Menurut Pasukan Petugas CCOB di Malaysia, kaedah Peraturan 78 diiktiraf secara global sebagai tidak adil kepada peminjam, dan amalan ini dilarang di bidang kuasa seperti Australia, New Zealand, United Kingdom, dan beberapa negeri di Amerika Syarikat. Ini membangkitkan persoalan tentang keserasiannya dengan prinsip kewangan Islam dan keperluan untuk kaedah alternatif yang memastikan keadilan dan ketelusan.
⭐ Rangka Kerja Pengawalseliaan dan Pematuhan ⭐
Di Malaysia, perbankan Islam dikawal selia untuk memastikan pematuhan kepada prinsip Syariah. Akta Perkhidmatan Kewangan Islam 2013 (IFSA) dan Rangka Kerja Tadbir Urus Syariah 2010 (SGF) menetapkan struktur dan proses yang perlu diikuti oleh industri kewangan Islam untuk memastikan pematuhan Syariah.
IFSA menghendaki institusi kewangan Islam (IFI) mematuhi piawaian dan garis panduan yang dikeluarkan oleh Bank Negara Malaysia, termasuk penubuhan Majlis Penasihat Syariah (SAC) dan Jawatankuasa Syariah Dalaman (SC) untuk memantau pematuhan Syariah. SGF seterusnya menggariskan tugas dan peranan Lembaga Pengarah, pengurusan, dan SC dalam memastikan pematuhan Syariah, serta pelaksanaan semakan Syariah, audit, dan fungsi pengurusan risiko.
Walaupun rangka kerja pengawalseliaan bertujuan untuk memastikan pematuhan Syariah, penggunaan kaedah Peraturan 78 dalam pembiayaan HP-i membangkitkan kebimbangan dan mungkin memerlukan penilaian lanjut oleh pakar kewangan Islam dan sarjana Syariah untuk menentukan sama ada kaedah alternatif yang memastikan keadilan dan mengelakkan sebarang unsur riba perlu diterima pakai.
⭐ Kesimpulan ⭐
Perbankan Islam, dengan penekanannya terhadap amalan kewangan yang beretika dan bertanggungjawab secara sosial, terus mendapat tempat di seluruh dunia. Produk pembiayaan Sewa Beli-i menawarkan alternatif yang patuh Syariah kepada produk sewa beli konvensional, mematuhi prinsip seperti larangan riba, perkongsian untung rugi, dan pelaburan etika.
Namun, penggunaan kaedah Peraturan 78 untuk mengira caj pampasan telah menimbulkan kebimbangan mengenai keadilannya dan keserasiannya dengan prinsip kewangan Islam. Kaedah Peraturan 78, yang membebankan pembayaran faedah pada bahagian awal tempoh pinjaman, diiktiraf secara global sebagai tidak adil kepada peminjam, terutamanya mereka yang ingin melunaskan pinjaman mereka lebih awal. Amalan ini mengakibatkan jumlah prinsipal yang belum dibayar lebih tinggi dan bertentangan dengan nilai teras ketelusan, keadilan, dan larangan riba dalam kewangan Islam.
Adalah penting agar pihak berkuasa yang relevan, terutamanya Bank Negara Malaysia (BNM) dan Majlis Penasihat Syariah (SAC), mengambil tindakan segera untuk mengharamkan penggunaan kaedah Peraturan 78 dalam perbankan Islam. Membiarkan amalan seperti ini berterusan tanpa diperiksa adalah kegagalan tugas oleh badan pengawalseliaan yang bertanggungjawab dan penasihat Syariah, yang peranan utamanya adalah untuk memastikan pematuhan Syariah dalam industri.
Kerajaan Malaysia harus menghantar mesej yang jelas bahawa amalan yang melanggar prinsip Islam, seperti kaedah Peraturan 78, tidak akan ditoleransi dalam industri kewangan Islam Malaysia. Dengan menggalakkan dialog terbuka, peningkatan berterusan, dan komitmen untuk menegakkan prinsip Islam, industri kewangan Islam dapat terus menyediakan penyelesaian kewangan yang beretika dan bertanggungjawab secara sosial yang memenuhi keperluan komuniti Muslim.