نکته‌ی جالبی درباره‌ی تقویم خورشیدی

شاید بدانید که تقویم هجری خورشیدی که در ایران متداول است، از حیث نجومی یکی از دقیق‌ترین تقویم‌های جهانی است، بدان معنا که بیشترین مطابقت را با حرکت انتقالی زمین به دور خورشید دارد.

از آنجا که شروع سال خورشیدی بر اساس لحظه‌ی عبور مرکز خورشید از نقطه‌ی اعتدال بهاری تعیین می‌شود، بدیهی است که سال تقویمی خورشیدی همواره مطابقت کاملی با حرکت زمین به دور خورشید دارد. البته در تقویم میلادی هم ماه‌ها کمابیش با فصل‌های سال مطابقت دارند، ولی تعریف تقویم میلادی بر اساس لحظه‌ی تحویل سال نیست. به‌علاوه، در تقویم میلادی لحظه‌ی اعتدال بهاری معمولاً در روز ۲۱ مارس واقع می‌شود.

نکته‌ی جالبی که امروز در سایت مرکز تقویم دانشگاه تهران خواندم، این است که حتی تعداد روزهای ماه‌های سال هجری شمسی مبنای نجومی و طبیعی دارد، بدین معنا که بی‌دلیل ماه‌های بهار و تابستان را ۳۱ روزه در نظر نگرفته‌اند. به‌طوری‌که در این وب‌سایت نقل شده است، حرکت ظاهری مرکز خورشید در دوازده صورت فلکی دایرةالبروج یکنواخت نیست. به عبارت دیگر، مرکز خورشید نیمه‌ی اول مدار ظاهری‌اش را که مطابق با فصل‌های بهار و تابستان است، در طول ۱۸۶ شبانه‌روز طی می‌کند، ولی نیمه‌ی دوم مدار ظاهری خود را که با فصل‌های پاییز و زمستان مطابقت دارد، در طول ۱۷۹ شبانه‌روز (و یا در سال‌های کبیسه در طی ۱۸۰ شبانه‌روز) طی می‌کند.

بر این اساس، مشخص است که تقویم هجری خورشیدی که میراث گرانبهای ریاضیدانان دانشمند سرزمین ما است، یکی از دقیق‌ترین تقویم‌های جهان است که بهترین انطباق را با حرکت انتقالی زمین به دور خورشید و فصل‌های سال دارد.