SERENDER-Amatör Çekimlerim #5

Genellikle Orta ve Doğu Karadenizde görülen ahşap oyma tekniğiyle yapılmış estetik bir sanat harikası.Karadeniz insanının iklim ve arazi şartlarına uygun olarak geliştirdiği pratik bir çözüm.İnşasında kullanılan malzemeler ve yapı tekniğiyle insan ve doğa arasında bir ahenk.

Karadeniz sadece muhteşem tabiatıyla ve gönlü zenginlikte derya olan insanlarıyla değil, mîmari kültürüyle de nâdide bir bölgedir. Karadeniz’de ev ve müştemilatı üç yapıdan meydana gelir. Ev, serender ve merek (samanlık)’ten müteşekkil bu külliyede serender hem mimarisiyle hem de îfa ettiği fonksiyonuyla çok önemlidir.

İsmi bölge içinde farklılık göstersede; Giresun yöresinde mâzı, ambar, Şalpazarı’nda “tekir” birçok yerde serender, serenti, nalya gibi isimlerle anılsa da kullanımındaki temel amaç: toprakla ilişkiyi kesmek suretiyle, korunmak, tahıl, gıda, fındığı nemden; fare, böcek gibi haşerattan korumaktır.

    Yapı dört direk üzerine oturulmuş bir çeşit odadır. Yerden yüksekliği yaklaşık 5 - 7 metredir. Yapı genellikle kare şeklinde dizayn edilmiştir ve yaklaşık 25 metrekare alana sahiptir.Yapının bölgede yüzyılı aşkın süredir kullanıldığı tahmin edilmektedir.

Yapının temel unsuru ahşaptır. Günümüzde dağ ve yamaçlara turizm amaçlı kalın tahtalardan yapılan ve adına “kütük ev” veya “bungalov” denilen mîmarı tarz Karadeniz yerel mimarisinde asırlardan beri yerli ustalar tarafından inşâ edilmektedir. Bu şekilde yapılan eserler 150 – 200 yıl dayanmaktadır. 6-7 cm kalınlıkta, 5-6 m boyundaki kalaslar, başlarından açılan derin çentiklerle ve aralardan geçirilen ağaç çubuklarla birbirine monte edilir ve yapıda asla metal çivi kullanılmazdı.

 Bölgede serender (maazı)’inneden bu kadar önemli olduğunu anlamak için bölge insanı için mısırın ne demek olduğunu bilmek lazım. Mısır (nâm-ı diğer darı) bölge için bir zamanlar ekmek, yağlaş olup sofranın baştacı; un olup lahananın, hamsinin lezzeti idi. Hülâsa mısır hayat demekti, emek demekti. Yolda bir tanesi görülse kaldırılıp hürmetle tenha bir yere konurdu. Fırtına sebebiyle mısırların yattığı yıllar kıtlık yılları olurdu. Karadenizli bu kadar ehemmiyetinden olsa gerek mısırı kurutacağı yere de bu denli ehemmiyet vermiştir.

http://insanvehayat.com/karadenizin-bir-mimarlik-harikasi-serender/