Dzisiejszy post rozpoczyna nowy cykl poświęcony hymnom narodowym/państwowym świata. Zamierzam opisywać hymny z całego świata – ich tekst oryginalny (jeśli trzeba – z transkrypcją), historię i tłumaczenie, no, może czasem streszczenie (w części przypadków z języka oryginału, w pozostałych – z dostępnych tłumaczeń na znane mi języki). Rozpocznę od naszych sąsiadów, potem stopniowo będę rozszerzać na cały świat ;)

Na pierwszy ogień idzie Ukraina – między innymi dlatego, że jej hymn jest aktualnie najbliższy polskiemu. A czemu – dowiemy się już za chwilę.

Historia

Hymnem Ukrainy jest pieśń pochodząca z drugiej połowy XIX wieku. Tekst, autorstwa Pawła Czubyńskiego, powstał w 1862 roku, zaś melodię do niego skomponował rok później Mychajło Werbycki. Tu dodam jako ciekawostkę, że w pobliżu cerkwi w Uluczu znajduje się tablica upamiętniająca urodziny kompozytora (choć inne źródła podają, że jego miejscem urodzenia był odległy o kilka kilometrów od Ulucza Jawornik Ruski).

W 1864 miało miejsce pierwsze chóralne wykonanie pieśni – we Lwowie. Pieśń szybko zyskiwała popularność wśród ukrainofilów, a autor tekstu nawet został dostrzeżony przez carskich urzędników i wygnany do Archangielska... Jako pieśń państwowa po raz pierwszy została przyjęta przez Ukraińską Republikę Ludową, następnie w latach 1918-1919 przez Zachodnioukraińską Republikę Ludową, zaś w 1939 – przez istniejącą całe 4 dni Karpato-Ukrainę.

W czasach radzieckich oczywiście pieśń była zakazana, a USRR miała nowy hymn, który jednak nie zyskał sobie wielkiej popularności, a w obecnej niepodległej Ukrainie - analogicznie - również został zakazany.

Pieśń autorstwa Czubyńskiego i Werbyckiego została uznana hymnem narodowym niepodległej Ukrainy 15 stycznia 1992, jednak słowa zostały oficjalnie zatwierdzone dopiero 6 marca 2003 roku. W porównaniu z oryginałem, tekst został ograniczony wyłącznie do pierwszej zwrotki, która została poddana kosmetycznym modyfikacjom i skróceniu refrenu, w żaden sposób niezmieniającym przesłania utworu.

Tekst:

Aktualnie jedynym oficjalnym tekstem hymnu ukraińskiego jest pierwsza zwrotka poematu P. Czubyńskiego:

Ще не вмерла України і слава, і воля,
Ще нам, браття молодії, усміхнеться доля.
Згинуть наші воріженьки, як роса на сонці.
Запануєм і ми, браття, у своїй сторонці.
Душу й тіло ми положим за нашу свободу,
І покажем, що ми, браття, козацького роду.
(2x)

Transkrypcja

Szcze ne wmerła Ukrajiny i sława, i wola,
Szcze nam, brattia mołodiji, usmichnet’sja dola
Zhynut’ naszi woriżeńky, jak rosa na sonci.
Zapanujem i my, brattia, u swojij storonci.

Duszu j tiło my położym za naszu swobodu
I pokażem, szczo my brattia, kozac’koho rodu
(2x)

Przekład:

Przekładając na polskie, tym razem (jeszcze! ale wybaczcie, że nie wierszem!) linijka po linijce:

Jeszcze nie zginęły Ukrainy sława ani wolność,
Jeszcze do nas, bracia młodzi, uśmiechnie się los.
Zginą nasi wrogowie, jak rosa na słońcu,
Będziem panować i my, bracia, w swoim kraju,

Duszę i ciało oddamy za naszą wolność,
i pokażemy, żeśmy my, bracia, kozackiego rodu!

Kolejne zwrotki, często śpiewane do roku 2003, głosiły:

Станем браття, в бій кривавий, від Сяну до Дону
В ріднім краю панувати не дамо нікому.
Чорне море ще всміхнеться, дід Дніпро зрадіє,
Ще на нашій Україні доленька наспіє.

Refren (x2)

А завзяття, праця щира свого ще докаже,
Ще ся волі в Україні піснь гучна розляже.
За Карпати відіб'ється, згомонить степами,
України слава стане поміж народами.

Refren (x2)

Transkrypcja

Stanem brattia, w bij krywawyj, wid Sjanu do Donu
W ridnym kraju panuwaty ne damo nikomu.
Czorne more szcze wsmichnet’sja, did Dnipro zradije,
Szcze na naszij Ukrajini dołeńka naspije.

Refren.

A zawzjattia, pracja szczyra swoho szcze dokaże,
Szcze sja woli w Ukrajini pisń huczna rozlaże.
Za Karpaty widibjetsja, zhomonyt’ stepamy,
Ukrajiny sława stane pomiż narodamy.

Refren.

Przekład

Co po polsku brzmiałoby (mniej więcej):

Staniemy, bracia, do krwawego boju, od Sanu do Donu,
W ojczystym kraju panować nie damy nikomu.
Morze Czarne jeszcze się uśmiechnie, Dziadek Dniepr ucieszy,
Jeszcze naszej Ukrainie szczęście dopisze.

A upór i szczera praca swoje pokażą,
Jeszcze się w Ukrainie huczna pieśń wolności rozlegnie.
Za Karpaty się przedostanie, będzie brzmieć wśród stepów,
Ukraina rozsłynie między narodami.

Ukraińska SRR

Za czasów Związku Radzieckiego USRR miała (jak każda republika) swój osobny hymn, przyjęty w 1949 roku. Melodię skomponował zespół pod kierownictwem Antona Dmytrowycza Łebedyncia, zaś pierwotną wersję słów napisał Pawło Tyczyna. W 1978 zostały zmienione 2 i 3 zwrotka, przede wszystkim, żeby pozbyć się odniesień do Stalina – nowy tekst napisał Mykoła Bażan. Drobnym zmianom poddano także refren hymnu.

Oryginał:

Живи, Україно, прекрасна і сильна,
В Радянськім Союзі ти щастя знайшла.
Між рівними рівна, між вільними вільна,
Під сонцем свободи, як цвіт, розцвіла.

Refren:
Слава Союзу Радянському, слава!
Слава Вітчизні народів-братів!
Живи, Україно, радянська державо,
Возз’єднаний краю на віки-віків!

Нам завжди у битвах за долю народу
Був другом і братом російський народ,
І Ленін осяяв нам путь на свободу,
І Сталін веде нас до світлих висот.
Ref.

Розіб’ємо всі ми ворожі навали
Народного гнiву священним мечем!
Пiд стягом радянським ми дужими стали
I в світ Комунізму велично ідем!

Ref.

Transkrypcja:

Żywy, Ukrajino, prekrasna i sylna,
W Radjanśkim Sojuzi ty szczastia znajszła.
Miż riwnymi riwna, miż wilnymy wilna,
Pid soncem swobody, jak cwit, rozcwila.

Sława Sojuzu Radjans’komu, sława!
Sława Witczyzni narodiw-bratiw!
Żywy, Ukrajino, radjanśka derżawo,
Wozzjednanyj kraju na wiky-wikiw!

Nam zawżdy u bytwach za dolu narodu
Buw druhom i bratom rosijs’kyj narod,
I Lenin osjajajaw nam put’ na swobodu,
I Stalin wede nas do switłych wysot.

Refren

Rozibjemo wsi my worożi nawały
Narodnoho hniwu swjaszczennym meczem!
Pid stiahom radianśkym my dużymy stały
I w swit Komunizmu wełyczno idem!

Refren.

Transkrypcja

Po polsku zaś:

Żyj, Ukraino, przepiękna i silna,
W Związku Radzieckim szczęście znalazłaś.
Wśród równych równa, wśród wolnych wolna,
Pod słońcem wolności jak kwiat rozkwitłaś.

Chwała Związkowi Radzieckiemu, chwała!
Chwała Ojczyźnie narodów-braci,
Żyj, Ukraini, radzieckie państwo,
Zjednoczony kraju na wieki wieków!

W bitwach o los narodu naw zawsze był
Przyjacielem i bratem naród rosyjski,
I Lenin oświetlał nam drogę do wolności,
I Stalin nas prowadzi do jasnych wysokości.

Refren.

Rozbijemy wszystkie ataki wroga
Gniewu narodu świętym mieczem!
Pod sztandarem radzieckim staliśmy się wielcy
I ku światowi Komunizmu dumnie idziemy!

Refren.

Wersja zmodyfikowana w 1978:

Druga zwrotka:
Нам завжди у битвах за долю народу
Був другом і братом російський народ,
Нас Ленін повів переможним походом
Під прапором Жовтня до світлих висот.

Ref.
Слава Союзу Радянському, слава!
Слава Вітчизні на віки-віків!
Живи, Україно, радянська державо,
В єдиній родині народів-братів!

Trzecia zwrotka:
Ми славим трудом Батьківщину могутню,
Утверджуєм правду безсмертних ідей.
У світ комунізму - величне майбутнє
Нас Ленінська партія мудро веде

ref.

Transkrypcja:

Druga zwrotka:
Nam zawżdy u bitwach za dolu narodu
buw druhom i bratom rosijśkyj narod,
Nas Łenin powiw peremożnym pochodom
Pid praporom Żowtnia do switłych wysot.

Ref.
Sława Sojuzu Radianśkomu, sława!
Sława Witczyzni na wiky-wikiw!
Żywy, Ukrajino, radianśka derżawo,
W jedynij rodyni narodiw-bratiw!

Trzecia zwrotka:
My sławym trudom Bat’kiwszczynu mohutniu,
Utwerdżujem prawdu bezsmertnych idej.
U swit komunizmu – wełyczne majbutnie
Nas Łeninśka partija mudro wede.

ref.

I w przekładzie:

Druga zwrotka:
Nam zawsze w bitwach o los narodu
był przyjacielem i bratem rosyjski naród,
Nas Lenin poprowadził zwycięskim pochodem
pod sztandarem Października ku jasnym wysokościom.

Ref.
Chwała Związkowi Radzieckiemu, chwała!
Chwała Ojczyźnie na wieki wieków!
Żyj, Ukraino, radziecki kraju,
W jedynej ojczyźnie narodów-braci!

Trzecia zwrotka:
Sławimy pracą Ojczyznę potężną,
Potwierdzamy prawdę nieśmiertelnych idei.
Do świata komunizmu – wspaniałej przyszłości
nas partia Lenina mądrze prowadzi.

ref.

Informacje o polecanych wykonaniach muzycznych:

aktualny hymn Ukrainy:

• instrumentalny - YoutubeID: 2LVvpeKcw1M
• wokal (1 zwrotka, tekst oficjalny)- YoutubeID: bHzHlSLhtmM (i nie przejmujemy się podawanymi na filmie słowami)
• wokal (3 zwrotki, wersja sprzed 2003) - YoutubeID: 5t4wnkKAmVk (również, nie w pełni się przejmujemy słowami)
• wokal (wykonanie w językach 14 narodów zamieszkujących Ukrainę - gruzińskim, jidysz, krymskotatarskim, rosyjskim, polskim, rumuńskim, białoruskim, azerskim, węgierskim, gagauskim, greckim, romani, ormiańskim ) - YoutubeId: Q5kJJL9BNdM

hymn USRR:

• instrumentalny - YoutubeId: R-MSUCTghUc
• wokal - YoutubeID: ClPhN9ES9to

Informacje o prawach autorskich:

• grafika z flagą Ukrainy: ja, na podstawie informacji o kolorach z Wikipedii
• grafika z flagą USRR: wikipedysta Ericmetro, plik w domenie publicznej
• zdjęcia tablicy pamiątkowej: ja, Ulucz, 2003