Dziegieć w gettysburskiej beczce miodu - George Meade (cz.II) - Generałowie Wojny Secesyjnej vol. 36

Rankiem 28 czerwca 1863 roku George Meade otrzymał wizytę od wysłannika Abrahama Lincolna. Odwiedziny były zaskakujące na tyle, że skłonny do wybuchów gniewu generał major ochotników o wyłupiastych oczach, obudzony przez gościa, był przekonany, iż czeka go areszt związany z jego zaangażowaniem się w polityczne gierki wymierzone w obecnego dowódcę Armii Potomaku - gen. maj. Josepha Hookera. To, co się wydarzyło, stało w kontrze do oczekiwań Meade'a - wobec rezygnacji z funkcji dowódcy Armii Hookera, który w pokerowym ruchu podał się do dymisji wobec nie spełnienia jego prośby o dodatkowe siły do walki z II inwazją Północy Roberta E. Lee, a dymisja została skwapliwie przyjęta przez Lincolna, oraz odmowy innego z wysoko postawionych generałów Johna F. Reynoldsa, któremu chciano powierzyć pieczę nad Armią Potomaku, wybór padł na urodzonego w hiszpańskim Kadyksie Meade'a. Było to o tyle zaskakujące, iż sam zainteresowany był właśnie najmniej zainteresowany swoim awansem - ani go nie pragnął, ani o niego nie zabiegał.

↑ Szkic narady przed bitwą pod Gettysburgiem - gen. maj. Meade stojący (czwarty z lewej) - autor wyraźnie wziął sobie do serca wygląd oczu generała (źródło: Wikipedia)

Trzy dni później część sił konfederackiego Trzeciego Korpusu Amrose'a Powella Hilla wdała się w potyczkę z kawalerzystami generała Johna Buforda opodal sennego miasteczka znanego z produkcji butów i niewielkich zakładów garbarskich - Gettysburga. Kolejne oddziały dołączyły do bitwy, która pierwszego dnia pozostawiła w północnych rękach kluczową pozycję na Cemetery Ridge, lecz za cenę potwornego skrwawienia dwóch unijnych korpusów, zajmujących o zmierzchu silne pozycje na górującym nad okolicą szczycie. Meade wyczuwając okazję do stoczenia starcia na dobrych terenowo warunkach ściągnął pospiesznie resztę swoich pokaźnych, liczących 104,000 ludzi sił, naprzeciw których stało ok. 75,000 Szarych. Generał w bardzo bezwzględny sposób motywował swoich podkomendnych, co specjalnie nie zaskarbiło mu ich przychylności - w przedbitewnej odezwie zaznaczył, że każde uchybienie obowiązkom żołnierskim będzie karane na gardle. Przez trzy dni, umiejętnie wykorzystując teren i niezwykle zdolnych podkomendnych - gen.maj. Reynoldsa, który pierwszego dnia poległ, najpewniej od snajperskiej kuli, czy gen.maj. Winfielda S. Hancocka, który odniósł poważną ranę trzeciego dnia starcia, podczas szarży Picketta. Punkty takie jak Cemetery Ridge, Little Round Top i Round Top były miejscami, które nietrudno było przekształcić w niezdobyte reduty, a wiedza Meade'a na temat inżynierii nie przeszkadzała w konstrukcji umocnień. Właśnie o nie rozbiła się armia Lee schodząca z pola ze stratami rzędu 23,000 - 28,000, zadawszy Armii Potomaku 23,000 strat, co i tak było wysoką liczbą jak na bitwę stoczoną głównie w defensywie.

↑ Thure de Thulstrup, Bitwa pod Gettysburgiem (źródło: Wikipedia)

Krytyka Meade'a, która była oczywiście mocno przyćmiona aurą zwycięstwa, osadzała się na dwóch osiach. Pierwszą było zaniechanie pościgu za pobitą armią Lee, jednak ten zarzut nieco blednie w świetle sytuacji, w której ok. 25% armii znajduje się na liście strat, i nawet jeśli liczby w kolejnym starciu wyglądałyby: 75,000 Niebieskich przeciw 50,000 Szarych, w przypadku podjęcia przez Rebeliantów obrony w dogodnym terenie, zwycięstwo wcale nie było przesądzone, a droga do katastrofy brukowana dodatkowo geniuszem zaczepnym Lee mogłaby odwrócić skutki gettysburskiej wiktorii. Druga sprawa była równie poważna - poplecznicy zdymisjonowanego gen. maj. Hookera tj. gen. maj. Daniel Sickles czy szef sztabu gen. maj. Daniel Butterfield działali na szkodę nowo mianowanego dowódcy armii. Sickles zignorował rozkazy Meade'a, by zająć pozycje będące przedłużeniem linii Cemetery Ridge zajmowane przez Hancocka - zamiast tego wysunął swoje siły w rejon sadu brzoskwiniowego ok. milę na zachód, co motywował dyskomfortem posiadania przed sobą wyższej od swojej pozycji. Hancock nie wierzył w taki obrót rzeczy: "Zobaczcie gdzie on polazł! Zaraz będzie stamtąd uciekał!" miał powiedzieć utalentowany generał. Zajęta przez Sicklesa pozycja była wybrzuszonym łukiem nie wspomaganym przez żadne sojusznicze siły, w który Konfederaci mogli uderzać z kilku kierunków. Hancock nie posiadał daru jasnowidzenia, de facto nie było to potrzebne, by przewidzieć, że niemal wykrwawiony do cna korpus ledwo uniknął zniszczenia, gdy tylko zaczęły gwizdać kule. O ile zakończyło to skutecznie karierę Sicklesa w armii Unii, to zakulisowe rozgrywki połączone z niemożliwością zniszczenia Armii Lee postawiły sprawę Meade'a przed Łączonym Komitetem ds. Prowadzenia Wojny (organem obsadzonym przez radykalnych Republikanów, zazwyczaj bez żadnego obycia wojskowego, potrafiącym zniszczyć karierę każdego oficera). Zarzucano "Staremu Żółwiowi", że jest "Miedziogłowym" (ang. Copperhead) - zwolennikiem pokoju z Konfederacją, jednak zarzut był wyssany z palca, a raczej z faktu, że członkowie komitetu byli uprzedzeni do irlandzkich korzeni generała, bowiem część z nich była skażona knownothingizmem - Know Nothings byli ruchem politycznym działającym w połowie lat 50-tych XIX w., przeciwstawiającym się emigracji, zwłaszcza katolików z Irlandii do USA; zostali wchłonięci po wyborach 1856 roku, w przeważającej liczbie przez Republikanów. Koniec końców "Stary Kłapiący Żółw" pozostał na swoim stanowisku, zaś oficjalne podziękowania od Kongresu za wiktorię w Pensylwanii oraz spotkanie z Lincolnem były zapewne pamiętnymi momentami dla tyczkowatego potomka irlandzkich emigrantów.

↑ Katastrofalna pozycja Sicklesa na południowym-zachodzie pola bitwy II dnia bitwy (Źródło: Wikipedia)

Równolegle do bitwy pod Gettysburgiem miało miejsce być może jeszcze bardziej kluczowe wydarzenie wojny - padł kluczowy dla uwolnienia żeglugi na Mississippi Vicksburg - odtąd Konfederacja została przecięta na dwie połowy, a transfer większych sił pomiędzy podzielonymi częściami stawał się praktycznie niemożliwy. Zdobywcą miasta był gen.maj. Ulysses Grant, który miał za sobą przeszło sześc miesięcy prób "ugryzienia" "Gibraltaru Konfederacji" - wreszcie odciąwszy się od baz zaopatrzenia podążył w dół rzeki, dokonał pomyślnej przeprawy i po oblężeniu wziął kluczowe miasto. To jemu miała przypaść najwyższa ranga generalska od czasów Jerzego Waszyngtona oraz dowództwo nad wszystkimi armiami Unii - stało się to w marcu 1864 roku. Wybuchowy dowódca złożył rezygnację, nie z powodu urażonej dumy, lecz motywował decyzję faktem, że Grant powinien sam wybrać człowieka na stanowisko dowódcy Armii Potomaku, bowiem ta współpraca była kluczowa dla przebiegu wojny. Uparty Ohioańczyk, ujęty takimi słowami, pozostawił Meade'a na stanowisku. Współpraca podczas dwóch kluczowych kampanii wojny, jakie miały nadejść zaczęła się dobrze, lecz...