Wyboista droga do "Custer's Last Stand" - George Armstrong Custer (cz. III) - Generałowie Wojny Secesyjnej vol. 29

Custer w czasie pokoju stał się swego rodzaju celebrytą, niezwykle dbał o swój wizerunek, można powiedzieć, że jak nikt znał wartość PR, ale to nie uchroniło go od pewnych przykrych wydarzeń, jak również od wpadania w najróżniejsze tarapaty podczas powojennej służby.

↑ George Armstrong Custer jako pułkownik porucznik 7 Pułku Kawalerii (źródło: Wikipedia)

Wojna się skończyła, ale nie do końca - rozdarty kraj czekała smutna i burzliwa era tzw. Rekonstrukcji, czyli ponownego "przysposobienia" południowych stanów do funkcjonowania w ramach federalnego rządu przy pomocy wojskowej okupacji - nie odbywało się to bez oporu ze strony podbitych Południowców - stąd chociażby założenie Ku-Klux-Klanu przez byłego generała kawalerii Konfederacji Nathana Bedforda Forresta, który nie był aniołem, ale brutalność organizacji spowodowała jego rezygnację z prestiżowej funkcji czarnoksiężnika KKK.

Jako major generał ochotników George Custer otrzymał dowództwo kawalerią Unii okupującą Teksas i Luizjanę (Departament Zatoki) - była to dla przywykłego do wojennych realiów wiarusa droga przez mękę, ale nie dawali mu się we znaki byli adwersarze z pól walk w Wirginii, lecz właśni podkomendni. Dyscyplina leżała i kwiczała, rozbestwieni żołnierze oddalali się od jednostki i pozwalali sobie na zbyt wiele względem miejscowej ludności, co stało w sprzeczności z założeniami "twardej wojny i łagodnego pokoju", jakim hołdował już pochowany w Illinois Abraham Lincoln. Custer swoimi próbami ustalenia dyscypliny doprowadził niemal do buntu, jak również próby zamachu na swoje życie zawiązanej przez członków 2 Pułku Kawalerii Wisconsin. Kędzierzawy bohater spod Gettysburga uniknął śmierci wobec ostrzeżenia, jakie dotarło do niego na noc przed planowaną akcją.

Oficjalnie 1 lutego 1866 roku Custer został zdemobilizowany z ochotniczej służby tracąc swój stopień majora generała i powracając do rangi z regularnej służby, a był to stopień pułkownika porucznika (odpowiednik podpułkownika). Spadek był znaczny, na tyle że "Autie" rozważał zajęcie się biznesem kolejowym bądź wydobywczym, ale na horyzoncie pojawiła się możliwość uczestniczenia w meksykańskiej awanturze francuskiej, a więc wojnie Meksyku z Francją, która zbiegła się z wybuchem wojny secesyjnej w USA. Francuzi ustanowili cesarza Maksymiliana I na meksykańskim tronie (był to liberalny brat Cesarza Austrii Franciszka Józefa), byli zaś zwalczani przez republikanów meksykańskiego patrioty Benito Juareza. USA naturalnie nie mogło pozwolić sobie na obecność wojsk europejskich w swojej sferze wpływów, ale póki trwała wojna domowa nie było realnej możliwości oddziaływania na to, co zachodziło u południowego sąsiada. Jednak po kwietniu 1865 roku pomoc od rozgrzanej wojną gospodarki Unii zaczęła płynąć do stronników Juareza szerokim strumieniem, a francuskie osiągnięcia topniały - Custer otrzymał propozycję zostania aide-de-camp meksykańskiego republikanina (a wraz z nią otrzymania zawrotnej gaży w wysokości 10,000 $), ale administracja USA postawiła warunek - musi zrezygnować ze swojego stopnia w armii USA, na co "Autie" nie przystał.

Znalazła się jednak okazja do ukierunkowania gorącej krwi syna Ohio na wojenne tory - narastały tarcia na linii USA-plemiona Indian, bowiem osadnicy ze wschodu coraz mocniej napierali na rdzenną ludność nowo pozyskiwanych terenów, co niejednokrotnie spotykało się ze zbrojnym oporem czerwonoskórych. Custer otrzymał pozycję porucznika pułkownika w nowo utworzonym 7 Pułku Kawalerii w Kansas i miał za zadanie patrolować tereny Kansas, gdzie aktywność wykazywali Czejeni i Siouksowie Lakota. Oddział pod wodzą "Autiego" stacjonujący w Fort Lincoln, Kansas, miał okazję odnaleźć zmasakrowane zwłoki dwunastu kawalerzystów Lymana S. Kiddera zaskoczonych przez Indian. Zemsta "Siódmego" kawalerii była straszliwa - rok później w bitwie nad Rzeką Washita kawalerzyści pod dowództwem Custera (który w międzyczasie był aresztowany za oddalenie się bez pozwolenia od jednostki, ale dawny przyjaciel Philip Sheridan wyjednał jego uwolnienie) zmasakrowali obóz wodza Czejenów "Czarnego Kotła" zabijając 103 ludzi - wojowników, ale także kobiety i dzieci. Ceną było 21 zabitych i 13 rannych. Bitwa pomogła amerykanom "skierować" do rezerwatu część Indian i była pierwszym tak dużym zwycięstwem w wojnach z tzw. Indianami Preriowymi.

↑ Custer i jego żona Elisabeth w Forcie Lincoln, Kansas (źródło: Wikipedia)

Przez kolejne lata kariera Custera kręciła się wokół frontery i walk z Indianami, które z pewnością nie przypominały intensywnością tego, co kędzierzawy wojownik znał z pól bitew secesyjnej - sporadyczne, partyzanckie z charakteru starcia stanowiły niezbyt zajmujące zajęcie dla kogoś o tak gorącej krwi. "Autie" musiał w pewnym momencie przełknąć niezwykle gorzką pigułkę - jednym ze sposobów zabijania czasu na fronterze było polowanie na bizony. To zwierzęta, które nie miały naturalnych wrogów, stąd też można było przy pomocy rewolweru zabić dowolną liczbę bizonów w stadzie, bowiem te majestatyczne czworonogi nie znały także pojęcia strachu czy paniki. Custer zajmował się własnie tym, gdy ze znanych tylko sobie powodów przestrzelił w pełnym pędzie głowę swojemu koniowi, skutkiem czego zafundował sobie dotkliwy upadek, który mógł okazać się śmiertelny. Sam, bez konia, na terytorium Indian, boleśnie poobijany przyznał potem, że był to incydent, mogący kosztować go życie. Po godzinie marszu w wybranym dowolnie kierunku ujrzał pył podnoszący się na horyzoncie wzniecany przez kopyta koni 7 Pułku.

Bohater wojny domowej Ulysses Grant był w tym czasie prezydentem, i to prezydentem nisko ocenianym - skala korupcji za jego kadencji była porażająca (istnieje osobna strona na Wikipedii skupiająca skandale jego administracji, choć on sam nie brał w nich udziału, polecam - przyp.aut.), choćby jego brat Orvil był zamieszany w monopolizowanie i windowanie cen zaopatrzenia Armii razem ze spekulantem Williamem Belknapem na terenie granicznych stanów. Custer publikował anonimowe artykuły w The New york Herald dyskredytujące porządki w systemie zaopatrzenia armii, a dodatkowo na nienawiść Granta zasłużył sobie tym, że podczas wojny domowej aresztował jego syna Freda za pijaństwo. Mało brakowało, a na czele planowanej ekspedycji w Dakocie stanąłby generał Alfred Terry, na co naciskał Grant, ale wobec opinii publicznej ustąpił i pozwolił Custerowi na wzięcie udziału w kampanii mającej na celu przesiedlenie Indian z terenów Gór Czarnych do rezerwatów. "Autie" wyjednał sobie ostatecznie dowództwo ze łzami w oczach błagając generała Terry'ego o ten przywilej, a oficer o miękkim sercu nie miał na tyle asertywności, by odmówić George'owi Armstrongowi. Warunek był jeden - ścisły nadzór Terry'ego nad ekspedycją, ale Custer zwierzył się wkrótce kapitanowi inżynierów, że zamierza działać na własną rękę. I działał...

Bitwa nad Littlebighorn zajmuje specyficzną pozycję w amerykańskiej historiografii, do lat 60. XX wieku była portretowana jako Termpolie czy Alamo - heroiczna walka kilkuset przeciw nieprzebranym hordom przeciwników, klęska zwycięska, chwalebna męstwem masakrowanych członków 7 Pułku Kawalerii. Jednak później mit zaczął śniedzieć, by powoli odkrywać prawdę o tej wiekopomnej amerykańskiej klęsce zadanej z rąk Indian... Jak do niej doszło, czy musiało dojść? Jaka była rola Custera?