Kiedy pokazywaliśmy z Andrzejem Szczerskim Na jednej strunie Jacka Malczewskiego, najpierw na wystawie „Śladami Prerafaelitów” w Wilanowie a potem w Tate Britain, widzieliśmy w nim przede wszystkim analogię do obrazu Nadzieja G. F. Wattsa. Urszula Makowska wskazuje jednak także na możliwy pierwowzór w wierszu Słowackiego. Na tym polega genialność obrazów Malczewskiego. Nigdy nie można być pewnym, że pojęło się je do końca.
UŁAMKI.
Na ustach moich węgiel położył czerwony,
Obrócił na północ twarzą,
I kazał prorokować hymn wrący, szalony.
Narody ziemskie! kiedy was porażą,
Kiedy stracicie nadzieje,
Słuchajcie wieszczów — byście wiedzieli, co każą.
A naprzód temu, co krew waszą leje,
Przez usta, piersi i skórę i oczy,
I znużony jest zemstą i nie mdleje,
Trzy przekleństwa posyłam, i duch proroczy,
Co ma jak szatan szpony ogniste i skrzydła
I robaczliwy ząb, co trupy toczy.
Miałem lutnię, co siedem strun miała i widła,
Na nich był patyk złoty, gdzie łabędziowi
Duszy mojej spoczynek był — lecz mi obrzydła;
Bowiem nie mogła wydrzeć nic grobowi,
Nawet pamiątek tych, co nieśmiertelne
Powinny być — a są podobne snowi.
A więc zerwałem naprzód dwie weselne
Struny na lutni tej, i nigdy więcej
Już nie obudzę ich, — bo są bezczelne.
Zerwałem drugie dwie, co sto tysięcy
Wyrazów słodkich, miłych, miłośnych umiały,
I uspić smutne serce umiały najprędzej.
Zerwałem trzecie dwie, jak echo skały
Powtarzające wszystko, co słyszą dokoła,
Albowiem wszystko płacz, co usłyszały.
Została jedna ta, co teraz woła:
O! wy, co w prochu myśli mażecie i serca,
Z tych serc otrzyjcie rdzę — podnieście czoła!
Juliusz Słowacki