Czy blockchain pomoże w wycenie własności intelektualnej?

Co jakiś czas świat obiegają informacje o twórcach, którzy niezadowoleni z udziałów w zyskach ze sprzedaży swoich dzieł, bądź praw do nich, decydują się pozwać swoich wydawców lub inne strony, które w ich opinii dopuściły się nadużycia. Zastrzeżenia do zarządzania prawami własności padały ze strony artystów takich jak David Bowie, Queen czy Lars’a Ulrich’a, który wytoczył słynną sprawę Napsterowi. Prince z kolei przestrzegał młodych twórców przed zawieraniem kontraktów z ogromnymi wytwórniami wprost nazywając je ‘’nowoczesnym niewolnictwem’’.

Niedawno swoich praw autorskich zaczął dochodzić również autor Andrzej Sapkowski, grożąc procesem producentowi serii gier Wiedźmin. Andrzej Sapkowski domaga się od CD PROJECT RED 60mln zł za wykorzystywanie jego własności intelektualnej. Pisarz, który według nieoficjalnych źródeł za przekazanie praw do Wiedźmina otrzymał zaledwie 40 000zł, przyznał w jednym z wywiadów, że “był bardzo głupi, sprzedając prawa do całej marki”, mimo iż REDZI zaproponowali mu procent od zysków on odrzucił ich ofertę stwierdzając że “nie będzie w ogóle zysków i natychmiast chce całą gotówkę”.

Oczywiście sprawa każdego z wymienionych twórców jest indywidualna. Jednak zazwyczaj łączy je pewna wspólna cecha, a mianowicie: obustronne oskarżenia. Zarzuty padają zarówno pod adresem samych wytwórni, promotorów ale też artystów. Wiele osób ma za złe artystom, iż zupełnie nie dostrzegają faktu, że poprzez użytkowanie, ich dzieła są popularyzowane, dzięki czemu sami artyści mogą trafić do większego grona potencjalnych odbiorców. Natomiast twórcy bardzo często twierdzą, że są zwyczajnie okradani.

Wiele wskazuje na to, że problem związany z prawami autorskimi nie wynika tylko i wyłącznie z chciwości czy złych intencji a jest wynikiem braku odpowiednich narzędzi, które pomogłyby wycenić prawa autorskie w sposób znacznie bardziej sprawiedliwy i klarowny dla obu stron!

Czy więc realna wycena dzieł jest w ogóle możliwa? Czy jest możliwe stworzenie narzędzi, które pomogą zarówno wytwórniom jak i twórcom w osiągnięciu porozumienia? Być może odpowiedź na to pytanie daje właśnie technologia blockchain! Obecnie trwają prace, które mają na celu stworzenie zdecentralizowanych giełd umożliwiających handel prawami autorskimi. Niewykluczone, że już niedługo dzięki zdecentralizowanym aplikacjom twórcy będą mogli publikować swoje prace i sprzedawać je na określonych warunkach, bez obaw o skutki tej sprzedaży na przestrzeni czasu.

Jak miałoby to wyglądać w praktyce? Wyobraźmy sobie np. pisarza, który właśnie opublikował swoją książkę i dzięki specjalnej aplikacji umieszcza jej treść na blockchainie i podpisuję swoim unikatowym prywatnym kluczem. Taki podpis potencjalnie mógłby ułatwić ochronę jego praw autorskich oraz utrudnić plagiatowanie jego dzieł. Teraz wyobraźmy sobie reżysera, który również korzysta z tej aplikacji i natknął się na książkę naszego pisarza. Za pomocą kilku kliknięć będzie mógł wykupić prawa do jego książki i przykładowo nakręcić na jej podstawie film. Oczywiście cała transakcja jest oparta o smart kontrakty. Takie smart kontrakty mogłyby być napisane w sposób, który dawałby gwarancję udziału w zyskach na wiele lat do przodu, oraz uwzględniał późniejsze wykorzystanie wartości intelektualnej pisarza np. w sprzedaży gadżetów promocyjnych czy innych dziełach opartych o uniwersum filmu. Podsumowując, artysta miałby swój udział w całym łańcuchu przyszłych zysków, które w momencie zawierania kontraktu są trudne do przewidzenia. Nie ma tu żadnej kwestii spornej - artysta jest wynagradzany za każdym razem, gdy kawałek jego twórczości jest sprzedawany.
Byłoby to bardzo ciekawe rozwiązanie, zwłaszcza, że bardzo często twórcy nie mają pojęcia jaki zasięg osiągnie sprzedaż dzieł opartych o ich wartość intelektualną, przykładem na to jest np. wspomniany wyżej Andrzej Sapkowski.

Z kolei w kontekście dzieł sztuki problem nabiera wyraźnego znaczenia jeśli zastanowimy się co może stać się z dziełem wraz z biegiem czasu. Niejednokrotnie historia udowodniła, że sprzedany dziś tanio obraz może okazać się bardzo cenny choćby kilka dekad później. Czy smart kontrakty mają potencjał całkowicie zmienić zasady gry i zagwarantować zyski nawet kolejnym pokoleniom artysty?

Chociaż na obecną chwilę wszystko jest w bardzo wczesnej fazie, potencjał zdaje się być olbrzymi! Powstają nowe i bardzo ciekawe projekty które oferują artystom i ich fanom alternatywne sposoby na tworzenie, dystrybucję, sprzedaż, odtwarzanie oraz zarabianie. Wszystko wskazuje na to, że w niedalekiej przyszłości oparte o blockchain platformy i aplikacje będą w stanie zapewnić twórcom całkowitą autonomię oraz bezpośrednią interakcję z fanami, personalną tokenizację, znakowanie i śledzenie dzieł a co za tym idzie, transparentność i kontrolę zysków ze sprzedaży.