Perły modernistycznej Łodzi #3 - dzieła architekta Kardaszewskiego

Łódź miała pecha, a zarazem wielkie szczęście. W okresie PRL XIX-wieczną zabudowę miasta uznano za niesłuszną ideologicznie, i z wyjątkiem ulicy Piotrkowskiej, skazano na wyburzenie. Setki pięknych kamienic poszły pod kilof pod budowę nowych śmiałych arterii. Niektóre z nich ustąpiły miejsca nowym obiektom. Na szczęście, plany komunistów nie zostały zrealizowane nawet w połowie, a Łódź była traktowana przez nich dosyć peryferyjnie. Dzięki temu zachowało się dość unikatowe, eklektyczne śródmieście, jednakże ilość wybitnych realizacji z czasów PRLu jest dość niewielka. Coś za coś ;)

Niewielu było również wielu wybitnych architektów okresu powojennego. Zaraz po wojnie działał Józef Kaban-Korski, znany z wielu doskonałych realizacji okresu przedwojennego. Innym architektem był Witold Millo, znany z niezbyt lubianych przez łodzian kamienic przy placu Wolności. Ja chciałbym wspomnieć o architekcie Bolesławie Kardaszewskim, czołowym architekcie powojennej Łodzi.

Urodzony w Warszawie, swoją karierę zawodową związał właśnie z miastem włókniarzy i włókniarek oraz lokalną Politechniką.

Moim ulubionym budynkiem jego autorstwa jest gmach Akademii Sztuki Pięknych. Ten niewysoki budynek złożony jest z kilku brył zwieńczonych potężnymi dachami o nieregularnych kształtach. W bryle budynku dominuje jego środkowy, najwyższy człon. Nieregularny wzór ciemnych okien o pomarańczowych ramach doskonale komponuje się z dość niewielką domieszką czerwonej cegły, a betonowe attyki paradoksalnie nadają swoistej lekkości. Kaskadowy budynek położony jest w dolinie rzeki Łódki na olbrzymim terenie zielonym, prezentując się zjawiskowo zarówno latem, jak i zimą. Ja osobiście widzę tutaj pewne inspiracje architekturą japońską, choć jest to bardzo subiektywne spojrzenie. Niemniej jednak, jest to jeden z zaledwie dwóch budynków w Łodzi, które w PRL otrzymały I Nagrodę Ministra Budownictwa, co potwierdza jego wysoką jakość.

Niestety, otoczenie budynku zostało nieco zdewastowane wątpliwej jakości w mojej ocenie nowymi budynkami ASP. Klockowate siedziby innych wydziałów Akademii pokazują jak blado wyglądają dzisiejsze realizacje przy dziełach dawnych mistrzów ;)

Kolejnym ciekawym obiektem jest rząd kamienic przy ulicy Zamenhofa między Kościuszki a Piotrkowską. Od imienia architekta zwany potocznie Bolkiem, w ciekawy sposób uzupełnia wielkomiejską zabudowę łódzkiego centrum. Dość surowa betonowa bryła złagodzona jest ciepłym brązem drewna i pokrycia dachowego. Rytmiczna bryła wbogacona jest o rzędy balkonów, a okrągłe okno na ostatnim piętrze każdego z pionów wydaje się być swoistym żartem ze strony architekta, bez którego budynek byłby znacznie nudniejszy i bardziej przewidywalny.

Kolejnym wspaniałym budynkiem jest Instytut Fizyki UŁ, stanowiący część większego założenia Dzielnicy Akademickiej, która nie została zrealizowana. Sam budynek został kompletnie zdewastowany przez pomalowanie go w żółty i pomarańczowy kolor, natomiast zachowały się zdjęcia przed ową wątpliwą estetycznie modernizacją.

Nie wszystkie wizje architekta zostały jednak zrealizowane. Do dzisiaj pozostały po nich niestety tylko rysunki...